Mont d’an endalc’had

Emgann Iwo Jima

Eus Wikipedia
Emgann Iwo Jima
Tamm eus Brezel ar Meurvor Habask
(Eil Brezel-bed)

Marines stanket war an aod dindan tennoù ar japaniz o tont
eus ar Menez Suribachi er foñs.
Maread 19 a viz C'hwevrer – 26 a viz Meurzh 1945
Lec'h Iwo Jima
Impalaeriezh Japan
Disoc'h Trec'h an Amerikaned
Emgannerien
Stadoù-Unanet Amerika Impalaeriezh Japan
Pennoù-brezel
Morlu ar Stadoù-Unanet:
Chester W. Nimitz
Raymond A. Spruance
Marc Mitscher
William H. P. Blandy
U.S. Marine Corps:
Holland M. Smith
Harry Schmidt
Graves B. Erskine
Clifton B. Cates
Keller E. Rockey		Arme-zouar Impalaeriezh Japan:
Tadamichi Kuribayashi †
Takeichi Nishi †
Sadasue Senda †
Morlu Impalaeriezh Japan:
Rinosuke Ichimaru †
Niver a emgannerien


Unvezioù an arme-zouar:

Unvezioù an aerlu:

Unvezioù ar morlu:
  • Pempvet flodad SUA
  • Bagad ergerzhout (TF 51)
  • Bagad harp mor ha douar (TF 52)
  • Bagad argad (TF 53)
  • 31vet Batailhon saverezh ar morlu
  • 62vet Batailhon saverezh ar morlu
  • 133vet Batailhon saverezh ar morlu
  • UDTs 12, 13, 14, ha 15
  • 20 530–21 060 soudard[2]
  • 23 tank[3]
  • 438 pezh kanol
  • 33 kanol arvor
  • 69 kanol eneptank
  • ~300 kanol enepkirri-nij[4]


    • Unvezioù an arme-zouar:
    Unvezioù ar morlu:
    Unvezioù harp ouzhpenn ha Kamikaze
    Kolloù
    * 27071 den kollet * 17 845–18 375 den lazhet pe kollet[2]
  • 216 prizoniad[2]
  • ~3000 den kuzhet[11]

    • Emgann Iwo Jima zo unan eus emgannoù brudetañ an Eil Brezel-bed war Talbenn ar Meurvor Habask, etre an 19 a viz C'hwevrer betek ar 26 a viz Meurzh 1945, e-pad an Eil Brezel-bed. Douarañ a reas ar Marines en Enez-Iwo Jima ha stourm a rejont krog-ha-krog gant Arme Impalaeriezh Japan evit he c'hemer. Aloubadeg arme ar Stadoù-Unanet, lesanvet Operation Detachment, a oa bet karget da gemer an enezenn gant he daou aerborzh evit adimplijout anezho a-benn bombezenniñ enezeier pennañ Bro-Japan.

    Kreñvaet e oa linnennoù ar Japaned en un doare pounner, gant ur rouedad stank a vunkerioù, lec'hiadurioù kanolierezh kuzhet, ha 18 km garidennoù[12]. Harpet e oa ar bagadoù amerikan war an douar a-hed an emgannoù gant un niver bras a ganolioù ha derc'hel a raent an oabl a-drugarez d'o morlu ha da nijerien ar morlu[13]. E-pad ar pemp sizhunvezh emgann e voe lod eus stourmoù gwadekañ ha taerañ Talbenn ar Meurvor Habask.

    Niver ar Japaned marv war an dachenn a oa teir gwezh brasoc'h evit niver an Amerikaned, met evit ar wech kentañ en holl emgannoù ar Meurvor Habask, e oa uheloc'h niver hollek an Amerikaned tizhet (marvet ha gloazet) evit hini ar Japaned[14]. Diwar an 21 000 soudard eus Bro-Japan en Iwo Jima e deroù an emgann, ne oa kemeret nemet 216 prizoniad, en o zouez lod hag a oa kemeret abalamour ma oant faganet pe gloazet en un doare grevus[15]. Lazhet e oa ar pep brasañ eus ar peurrest e-pad an emgannoù, met jedet eo bet e kendalc'has war-dro 3000 anezhe da stourm er rouedad kevioù e-pad meur a zevezh war-lerc'h a-raok mervel diwar o gloazioù pe kodianañ sizhunvezhioù diwezhatoc'h[16][17]. Daoust d'an emgannoù ha d'ar c'holloù bras diouzh an daou du, asur e oa trec'h an Amerikaned abaoe ar penn kentañ. Abalamour d'an niver brasoc'h a soudarded amerikan, d'o armoù a oa gwelloc'h ha d'o mestroni eus an oabl, ha dre ma ne oa ket Japaniz evit en em dennañ nag evit resev soudarded fresk, ha gant ar bihan e oa o fourvezioù boued ha dafar, ne oa ket Japaniz evit gounit an emgann-se[18].

    Abalamour d'ar c'holloù ramzel e voe kavet abeg en emgann er Stadoù-Unanet Amerika. William V. Pratt, bet e penn an operasionoù war vor, a zisklêrias e oa diezhomm an enezenn d'an arme evel bazenn ha diezhomm d'ar flodad evel porzh[19]. Kenderc'hel a reas ar Japaned da vezañ berzet eus argadoù an Amerikaned a-drugarez da radar Enez-Rota, na voe ket aloubet biskoazh, ha ne voe ket graet hogozik gant an nijvaoù[20]. Ar skiant prenet a-drugarez d'an emgannoù a oa bet a-raok en enezennoù ar Meurvor Habask a c'halle lakaat unan da soñjal e vefe difennet mat Iwo Jima hag e vefe kolloù bras. Implijet e voe an enezenn memestra gant ijinourien an Navy, ar Seabee, a savas eno peadra da adpakañ kirri-nij an USAAF ar B-29 mac'hagnet. En holl, 2251 B-29 a zouaras en Iwo Jima e-pad ar brezel "Iwo To Japan"[21]. Ar skrivagner J. Robert Moskin a gont 1191 kefridi da ambrougañ kirri-nij all ha and 3081 argadenn a loc'has diouzh Iwo Jima e-pad ar brezel a-enep Bro-Japan[22]

    Luc'hskeudenn Associated Press gant ar banniel amerikan savet e krec'h ar Menez Suribachi gant c'hwec'h Marines a zeuas da vezañ ur skeudenn vrudet eus an emgann hag eus ar striv brezel amerikan er Meurvor Habask[23].

    Er sevenadur

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]
    Lec'h Iwo Jima er Meurvor Habask

    Stiradoù skinwel

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]
    • Er ministirad The Pacific e vez ul lodenn hag a gont Emgann Iwo Jima.

    Filmoù

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Levrlennadur

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Notennoù

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]
    1. ↑ Morison, 1960, p. 68
    2. ↑ 2,0 2,1 2,2 ha2,3 Burrell, 2006, p. 83.
    3. ↑ Taki, "The History of Battles of Imperial Japanese Tanks" Diellaouet eno, 2016
    4. ↑ Crumley, 2012, p. 148 : "The total breaks down as follows: 361 artillery pieces of 75 mm caliber or larger, 12 spigot mortars (320 mm), 65 medium and light mortars, 33 naval guns, 94 anti-aircraft guns of 75 mm or larger, 200+ anti-aircraft guns of 20 mm or 25 mm, and 69 anti-tank guns of 37 mm or 47 mm caliber."
    5. ↑ Morison, 1960
    6. ↑ En o zouez 539 martolod a oa lazhet ha 492 gloazet e-pad tagadennoù eus Japaniz dre an aer ouzh al listri brezel.
    7. ↑ Kollet e oa ar pep brasañ eus an dud-se e-pad an abadennoù "naetaat" goude fin an emgannoù bras e miz Meurzh. 20 soudard eus ar 147vet a oa lazhet pe kollet ivez, koulz hag an 21 nijer eus an USAAF a oa lazhet e-pad an emgann. Hervez an danevell ofisiel embannet goude gant an US Army Garrison Force,a gemeras kontroll Iwo Jima digant ar Marines, ar 147vet rejimant troadegiezh, e-pad e abadennoù "naetaat" eus an 21 a viz Meurzh d'ar 26 a viz Gouere 1945 a lazhas 1602 Japanad hag a gemeras 867 prizoniad. Ne gonter ket amañ an niver bras a soudarded a varvas er c'hevioù ha na voent ket kavet biskoazh.
    8. ↑ Coox, Naisawald, 1954, Taolenn 1
    9. ↑ USN Overseas Aircraft Loss List February 1945. Aviation Archaeological Investigation & Research.
    10. ↑ USN Overseas Aircraft Loss List March 1945.
    11. ↑ Toland, 2003, p. 669 : "Kalz anezhe a varvfe diwar o gloazioù, kleñvedoù, a vefe lazhet en abadennoù naetaat, pe a godianfe diwezhatoc'h. Ar strollad soudarded japanat diwezhañ a godianas en Iwo Jima er greas e 1949."
    12. ↑ "... Difennerien Iwo a ziorroas [gwellaenn ar c'hevioù naturel] evel ur skiant. Abalamour d'ar pouezus ma oa lec'hiadurioù dindandouar e oa gouestlet 25 dre gant eus ar gwarnizon da gleuzañ garidennoù. Mont a rae ment ar lec'hiadurioù savet dindan douar eus kevioù bihan evit un nebeud soudarded da veur a gambr dindandouar gouest da zegemer 300 pe 400 den. Evit mirout ouzh ar soudarded d'en em gavout bac'het en unan eus ar c'hleuzadennoù-se e oa aozet toulloù niverus da vont ha da zont evit ar c'hambroù dindandouar, kouz ha skalieroù ha trepasoù etreze. ... Diribin norzh ar Menez Suribachi e-unan a oa ennañ meur a viliad metr garidennoù. Pa zouaras ar Marines en Iwo Jima, ouzhpenn 11 lev garidennoù a oa bet aozet." Garand, Strobridge, 1971, pp. 455–456
    13. ↑ "Carriers Hit Tokyo !", Universal Newsreel, 19 a viz Meurzh 1945, 2012. Diellaouet eno
    14. ↑ O'Brien, Cyril J.. Iwo Jima Retrospective.
    15. ↑ Burrell, 2006, p. 83
    16. ↑ Burrell, 2006, p. 83
    17. ↑ Toland, 2003, p. 669
    18. ↑ Lewis, 2007, p. 59
    19. ↑ Pratt, William V. (2 April 1945). "What Makes Iwo Jima Worth the Price", Newsweek, p. 36. 
    20. ↑ Joint War Planning Committee 306/1, "Plan for the Seizure of Rota Island," 25 January 1945.
    21. ↑ Iwo To Japan. 506th Fighter Group.
    22. ↑ Moskin, 1992, p. 373
    23. ↑ Landsberg, Mitchell. "Fifty Years Later, Iwo Jima Photographer Fights His Own Battle". 
    Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Emgann_Iwo_Jima&oldid=2115069 »