FN Herstal
| Tachenn obererezhioù | greanterezh armoù, greanterezh armoù ha musionoù, sevel kirri  |
|---|---|
| Deiziad krouiñ | 3 Gou 1889 |
| Anv ofisiel | Fabrique Nationale Herstal |
| Trading name | FN Herstal |
| Diazezer | Henri Pieper |
| Stad | Belgia |
| E tiriad | Herstal |
| Furm lezenn | public limited company |
| Lec'h diazez | Herstal |
| Aozadur mamm | Herstal Group |
| Perc'henn war | Browning Arms Company |
| Sez sokial | Herstal |
| Produ | arm-tan, Munision, arm |
| Lec'hienn ofisiel | https://fnherstal.com/ |
| Oberennoù zo en dastumad | Design Museum Gent, Museum Deelen, Liemers Museum, Gelders Schuttersmuseum, Dutch Resistance Museum |
Ar Fabrique Nationale Herstal, anvet ivez FN Herstal, zo un embregerezh armoù hiniennel ha munisionoù belgiat diazezet abaoe 1889 e kumun Herstal, nepell diouzh Liège. Perc'henn eo war merkoù armoù brudet all evel Browning pe Winchester. Perzh eo deus ar strollad Groupe Herstal, perc'hennet penn-da-benn gant Rannvro Wallonia.
Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Adalek ar XVvet kantved ha deroù implij an armoù-tan en Europa e oa brudet Liège evit he bombezerezioù hag hec'h akebutoù. Klezeoù, bouc'haloù ha kontilli a veze graet eno a-raok dija. Poultr du a veze produet ivez e Liège abaoe 1595 er Maison Curtius. E 1803 e tibabas Napoléon Bonaparte savadurioù ar Prieuré de Saint-Léonard, hanter zistrujet, d'ober eno un deuzerez kanolioù, a zeuas goude da vezañ ar Fonderie Royale de Saint-Léonard (serret e 1945).
E 1889 e voe krouet e Liège ar Fabrique Nationale d'Armes de Guerre diwar intrudu bourc'hizien an trowardroioù, evit gellet respont d'ur goulenn 150.000 fuzuilh Mauser da bourveziañ an arme belgiat. Savet e voe uzinoù e kumun Herstal, nepell diouzh Liège.
Kenlabour gant John Browning[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
An ijinour armoù amerikan John M. Browning en doa krouet e 1898 an Auto-5, ar fuzuilh-chase damaotomatek modern kentañ. Nac'het e oa bet ar raktres gant Winchester a oa boas da labourat gantañ ha mont a reas an Amerikan e 1902 da ginnig e arm d'an FN Herstal, a brodue dija ar bistolenn Model 1900 ijinet gantañ. Plijout a reas an Auto-5 d'an FN Herstal ha sinañ a reas ur gevrat gant Browning evit produiñ ar fuzuilh. Berzh a reas, ha 50.000 skouerenn anezhi a voe gwerzhet er Stadoù-Unanet er bloavezh kentañ. Penn-kentañ ur c'henlabour frouezhus e voe etre an ijinour hag an embregerezh. John M. Browning a roas an droad d'an FN da implijout e anv evel merk marilhet. E 1912 e oa bet produet ur milion a fuzuilhoù Auto-5 e Herstal dija.
Un nebeud kirri-tan ha marc'hoù-houarn a voe produet ivez gant an FN Herstal e kard kentañ an XXvet kantved, ha marc'hoù-tan betek 1965.
Eus an eil brezel d'egile[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Aloubet e voe kêr Liège e deroù ar Brezel Bed Kentañ gant an arme alaman. Savadurioù an FN Herstal a zeuas da vezañ un ospital evit ar soudarded c'hloazet. Ul lod deus implijdi an embregerezh a voe kaset just a-raok an aloubadeg da Vro-Saoz e-lec'h ma kendalc'hjont da broduiñ fuzuilhoù evit pourveziañ an arme belgiat. John Browning en em lakaas neuze e servij arme ar Stadoù-Unanet.
Goude ar brezel e teuas ar bank Société Générale de Belgique da vezañ mestr war an FN Herstal. Ar bloavezhioù 1920 a voe diaes evit an embregerezh. E miz Du 1926 e voe digoret un atalier engravañ war vetal en uzin, ennañ 10 artizan o labourat. Er memes bloaz e varvas John M. Browning e Herstal pa oa o labourat war ar B25, ur fuzuilh-chase dezhi kanolioù an eil war egile, un nevezinti d'ar poent-se. E vab Val Allen, unan eus renerien ar produerezh abaoe 1920, a echuas al labour hag e 1930 e voe lakaet an arm war ar marc'had. Ur wech ouzhpenn e reas berzh hag e sikouras an FN Herstal da adsevel. Betek 1980 e voe produet 500.000 skouerenn eus an arm gant an embregerezh.
E 1940 e voe aloubet Liège gant an alamanted adarre. Ul lod deus an implijdi a guitaas an uzin. Klask a reas ar Wehrmacht produiñ enni pistolennoù dindan aotre Browning. Tarvet e voe meur a arm gant al labourerien. Troc'het e voe da vat an darempred etre ar familh Browning hag an FN Herstal e fin 1941 pa zisklêrias ar Stadoù-Unanet ar brezel a-enep d'an Trede Reich.
E miz Gwengolo 1944 e voe dieubet Liège gant an amerikaned. Bombezadegoù alaman kalet a zistrujas neuze ul lod deus savadurioù an FN.
Kresk eil hanter an XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
E 1948 e voe krouet gant an ijinour Dieudonné Saive an FN FAL (Fusil d'Assaut Léger) evit ezhommoù an arme belgiat goude ar brezel. Berzh a reas an arm e broioù all eus AFNA hag adsevel a reas an FN Herstal a-drugarez dezhañ ha gant sikour an ezporzhioù war-zu ar Stadoù-Unanet.
Er bloavezhioù 1960 e c'hoarvezas harzoù-labour ha manifestadegoù kalet e Wallonia. Pevar labourer a varvas en emgannoù. Ar familh Browning a zivizas lakaat produiñ ul lodenn eus e armoù e Japan. En arvar e oa an FN Herstal da vont da get ma kolle ar marc'had amerikan dre ma teue 60% eus e werzhoù alese.
E fin ar bloavezhioù 1970 e cheñchas an traoù avat : bresk e oa deuet da vezañ an embregerezh Browning eno abalamour d'an enkadenn ekonomikel ha da gudennoù justis gant ar gouarnamant amerikan. E 1977 e tivizas an FN Herstal prenañ Browning USA evit 20 milion $. Ne felle ket d'ar Veljiz e kouezhfe ar merk etre daouarn o c'hevezerien. Ul lod deus ar produerezh a chomas memestra e Japan. Er bloavezhioù war-lerc'h e voe klasket ledanaat oberioù Browning ha gwerzhet produioù a bep seurt dindan e anv : dafar pesketa, golf, sportoù dour... Ne badas ket an traoù ha dilaosket e voe tamm-ha-tamm ar rannoù-mañ. Tro 10.000 den a laboure evit an FN Herstal er bloavezhioù 1970.
Er bloavezhioù 1980 e oa en arvar ivez ar produer armoù Winchester, un embregerezh istorel all e Amerika. An FN Herstal a brenas anezhañ. Postañ a reas kalz arc'hant da adsevel un uzin nevez e New Haven, nebell diouzh an hini gozh. Divizet e voe produiñ armoù a rummad uhel dindan an anv Browning ha reoù a rummad etre dindan hini Winchester.
Goude ar bloavezhioù 1990[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Goude diskar URSS e kouezhas ar goulenn war an armoù er bed. Ar garabinenn Maral, gwerzhet adalek 2013, a reas berzh e bed ar chaseourien. E 2022 e tigreskas gwerzhoù munisionoù an FN deus 30% goude ehan ar produiñ evit an Arabia Saoudat. Ar brezel en Ukraina en deus adsavet ar goulenn war ar munisionoù abaoe 2023 ha tennañ a ra an FN Herstal gounid deus se. 2.300 den a labour evit an embregerezh hiziv an deiz.
Armoù produet gant an FN Herstal[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Mauser 1889
- Browning M1900
- Browning M1910
- FN/Browning Auto-5
- Browning HP / Browning GP 35
- Mauser 1935
- Mauser 1936
- Browning HP-DA
- FN Uzi
- FN Barracuda
- Beretta M12
- FN Forty-Nine
- FN FNP-45
- FNP-9
- FN FNS
- FN FAL
Ur fuzuilh-arsailh FN FAL. - FN CAL
- FN FNC
- FN SPR
- FN FNAR
- FN Five-seven
- FN P90
- FN F2000
- FN SCAR
- FN40GL
- FN SCAR-SC
- FN Minimi
- FN MAG
- M2 Browning QCB
- FN 303
- FN Evolys
- FN 502
- FN 509
- FNX-45
Daveennoù ha liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- lec'hienn an FN Herstal (lennet d'an 08/01/2024) (saozneg)
- La Fabrique Nationale war Liège ma ville, 2023 (galleg)
- FRANCOTTE Auguste & GAIER Claude, FN 100 ans, Histoire d'une grande entreprise liégeoise, Didier Hatier 1989 (galleg)
- Browning, une marque qui a révolutionné les armes à feu, 16/11/2022 (galleg)
