Tourc'h (kumun)

Tourc'h
An ti-kêr.
Anv gallek (ofisiel)	Tourch
Bro istorel	Kernev
Melestradurezh
Departamant	Penn-ar-Bed
Arondisamant	Kemper
Kanton	Rosporden (betek 2015) Konk-Kerne (abaoe 2015)
Kod kumun	29281
Kod post	29140
Maer Amzer gefridi	Michel Cotten 2001-2020
Etrekumuniezh	Konk-Kerne Tolpad-kêrioù
Bro velestradurel	Bro Gerne
Lec'hienn web	Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs	998 ann. (2020)
Stankter	51 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	48° 01′ 30″ Norzh 3° 49′ 31″ Kornôg
Uhelderioù	bihanañ 118 m — brasañ 216 m
Gorread	19,70 km²
Tourc'h

Ur gumun eus Kernev (Bro-Gerne) e kanton Konk-Kerne eo Tourc'h. En departamant Penn-ar-Bed emañ e mervent Breizh. [tɔʁx] e vez distaget hec'h anv gant tud ar c'horn-bro ha neuze [tuʁx] gant ar re all a belloc'h. Annezidi Tourc'h a vez graet tud Tourc'h anezho pe raloc'h a-galz Tourc'hiz, maouezed ha gwazed anezho. Paotr Tourc'h ha plac'h Tourc'h a-hent-all a vez graet eus unan ac'hane.

Douaroniezh

Ur gumun war ar maez eo Tourc'h er su da Penn-ar-Bed. War-hed 21.3 km war-nij emañ bourc'h Tourc'h diouzh Kemper, en tu reter dezhi ha neuze 63,8 diouzh Brest er mervent. Strizh eo tachenn ar gumun eus an norzh d'ar su. 8,3 km eo en he hirañ pa ne dap ket 3 km en he ledanañ.

Ar c'humunioù en-dro dezhi a vez graet anezho : Eliant, Rosporden, Skaer, Leuc'han ha Kore. Meur a stêr zo oc'h ober harz d'ar gumun: Stêr-Aven (er c'hornôg diouzh tu Kore hag er reter diouzh tu Skaer ha Rosporden), ar wazh-dour (e) Pont Ar C'hleudig (er reter diouzh tu Skaer), Stêr-Jet (er c'hornôg diouzh tu Kore) ha neuze ar wazh-dour (e) Pont Ar Bastad (er su diouzh tu Rosporden).

Anv

• Erwan Vallerie ː Turch, XI^vet; Tourc, 1182; Turch, XIII^vet; Tourh, 1516; Tourch, 1536; Tourh, 1731

---

E galleg ofisiel e vez skrivet Tourch hag e brezhoneg eo Tourc'h gant C'H. Merkañ a ra ar skriv-se ar soniad [X] en anv. War panelloù kêr ne weler nemet TOURC'H.

Orin an anv

Pa zeuas Brezhoned Enez-Vreizh da Arvorig da annezañ hag int o tec'hel kuit dirak an Angled hag ar Saozon etre ar pevare kantved hag ar seizhvet kantved e rajont en o bro nevez gant anvioù rouantelezhioù pe anvioù lec'hioù eus o enezenn c'henidik. E-giz-se emañ Llanelian, Llangollen da skouer hag ur stêr hec'h anv Afon Twrch e kontelezh Denbighshire e Bro-Gembre. Dereout a ra an anvioù kembraek-se ouzh Eliant, Langolen ha Tourc'h. En Afon Twrch emañ ar ger "afon" zo heñvel ouzh "aven" koulz lâret stêr ha neuze "twrc'h" zo mil heñvel ouzh "tourc'h" a dalv kement ha pemoc'h gouez.

Ardamezioù

En argant e c'houzhoc'h tremenant en sabel, lagadek ha stilhonnek en argant, e vevenn en glazur; e gab en argant karget gant pemp brizhenn erminig en sabel.

Istor

Dispac'h Gall

• Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant Guéguen, person.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• 59 gwaz ag ar gumun, d.le. 4,82% ag he foblañs e 1911, a gollas o buhez abalamour d'ar brezel.

Monumantoù ha traoù heverk

• 

  An iliz katolik.

• Iliz katolik Sant Korneli.

• 

  Chapel Lokundu. Talbenn en aer-vat.

• 

  Chapel Lokundu. Talbenn en aer-eneb.

• 

  Kloc'hdi Lokundu.

• Chapel Lokundu.
• Monumant ar re varv, luc’hskeudenn.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Tud

Ardamezeg ar familhoù

	Audren, aotrounez Brenillio	En argant e c'hilhog en sabel

Liammoù diavaez

• (br) Tourc'h war lec'hienn Geobreizh

Levrlennadur

• Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
• Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995