Seneca ar Yaouankañ

Ur pennad Seneca zo ivez.

Seneca

Lucius Annaeus Seneca, anavezet ivez evel Seneca ar Yaouankañ (war-dro 4 kent JK – 65) a oa ur prederour hag un dramaour roman.

Ganet e oa Córdoba e Spagn, mab da Seneca an Henañ, etre ar bloaz 4 kent JK hag ar bloaz 1 goude JK, ha marvet d'an 12 a viz Ebrel 65.

Prederour e oa, oberour pezhioù-c'hoari, kuzulier an impalaer Neron en e grennoad. En em lazhañ a reas war urzh Neron.

Yaouankiz

Ganet e oa bet e Corduba, kêr-benn Hispania Baetica , unan eus ar c'hoshañ trevadennoù roman e-maez Italia. Diasur eo bloaz e c'hanedigezh, tri a vez kinniget gant an istorourien : pe 4, pe 3, pe 1 kent JK, diwar elfennoù dispis kavet en e oberennoù, dreist-holl [ De tranquillitate animi]] hag [[Epistulae morales ad Lucilium]]. Daou vreur en doa, Novatus ha Mela, tad ar barzh Lucanus. Tiegezh Seneca, an Annaei, a ziskenne eus divroidi italian deuet da Spagn en IIvet kantved kent JK, e deroù an trevadenniñ roman er broviñs nevez. Corduba e oa kêr vrasañ ar broviñs, ma veve an darn vuiañ eus Romaned pinvidik ha desket ar vro ; ha stank e oa an darempredoù gant kêr Roma, eleze gant ar sevenadur latin.

Oberennoù

Trajediennoù

Dek anezho zo deuet betek ennomp.

• Fabulae crepidatae

Trajediennoù diwar danvez Henc'hres.

• Agamemnon, "Agamemnon", skrivet e 53.
• Hercules furens ("Follentez Herakles").
• Hercules Oetaeus (Herakles war Menez Œta) ; moarvat n'eo ket bet skrivet gant Seneca, da-heul ali al lizheregour flandrezat Daniël Heinsius (1580-1655.
• Medea, "Medeia".
• Œdipe, "Oidipoüs".
• Phaedra, "Faidra".
• Phoenissae, "Ar Fenikianezed".
• Thyeste, "Thyestes".
• Troades, "An Troianezed".

• Fabula praetexta.

Trajedienn a c'hoarvez e Roma.

• Octavia, "Octavia" : mar zo war anv an aozer gwirion, en he stumm diwezhañ da nebeutañ, peogwir ez eus enni diouganoù resis diwar-benn marv an aozer (e 65) ha hini Neron (e 68) ; e doare Seneca ar Yaouankañ eo skrivet koulskoude, hogen goude e dremenvan hervez Petrarca.

Liammoù diavaez

• (fr) Oberennoù troet e galleg.