Gauleiter
Gauleiter a oa un den e penn an NSDAP en ur rannvro hag e penn ur Reichsgau (pe Gau), ur rannvro velestradurel en Trede Reich. Heñvel eo stumm ar ger en unander hag el liester, en alamaneg. Ar Gauleiter a oa an den uhelañ en urzhiadur ar strollad nazi goude ar Reichsleiter, hag a oa an den uhelañ dindan ar Führer. E-pad an Eil Brezel-bed, ne c'halle ket un den mont da vezañ Gauleiter nemet pa veze anvet er renk-se gant Adolf Hitler e-unan.
Diwar ar 44 Gauleiter a oa en NSDAP e dibenn ar brezel, trizek en em lazhas pa godianas Alamagn nazi hag eizh a voe lazhet gant ar Gevredidi ur wech echuet ar brezel. Unan a voe lazhet gant an SS hag unan a varvas e dalc'h ar Soviediz. E 1954, pa voe embannet e eñvorennoù gant Karl Wahl, eizh a oa steuziet c'hoazh, tri a oa en toull-bac'h ha dek a oa dishual.
Listenn
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Setu amañ ul listenn eus an holl Gauleiter a voe.
| Toullbac'het, dieubet, a varvo dishual | Marvet =en toullbac'h, hep emlazh pe kastiz d'ar marv | Emlazhet | Kastizet d'ar marv pe muntret | Lazhet er stourm | Marvet dre kleñved pe gwallzarvoud | tonkad dianav pe amsklaer |
| Gauleiter | Gau(e) | Gant ar renk | Tonkad |
| Herbert Albrecht | Gau Mecklenburg | 1930–1931 | Marvet e miz Even 1945 |
| Karl Benz | Gau Hessen-Darmstadt (Gau Hessen-Darmstadt deuet da vezañ ul lod da hini Hessen-Nassau 1933) | 1932–1933 | |
| Ernst Wilhelm Bohle | NSDAP/AO Skourr etrebroadel ar Strollad Nazi | 1933–1945 | Toullbac'het betek 1949, Marvet e alamagn kornôg e 1960 |
| Fritz Bracht | Gau Oberschlesien (Krouet pa voe rannet Gau Schlesien e daou Gaue) | 1941–1945 | Emlazhet e Mae 1945 |
| Josef Bürckel | Gau Rheinpfalz (Gau Rheinpfalz deuet da vezañ lodenn da hini Pfalz-Saar e 1935) | 1926–1935 | Marvet e miz Gwengolo 1944[1] |
| Gau Saarland (Gau Saarland deuet da vezañ lodenn eus Pfalz-Saar e 1935) | 1933–1935 | ||
| Reichsgau Wien | 1939–1940 | ||
| Gau Pfalz–Saar (Gau Pfalz-Saar krouet e 1935 o welet Saarland ha Rheinpfalz kendeuzet. Adanvet Saarpfalz e 1937 ha Westmark e 1942) | 1935–1944 | ||
| Helmuth Brückner | Gau Schlesien (Gau Schlesien a voe rannet etre Niederschlesien ha Oberschlesien e 1941) | 1925–1934 | Marvet bac'het gant ar Soviediz e 1951 pe 1954 |
| Walter von Corswant | Gau Pommern | 1928–1931 | Marvet e 1942 |
| Léon Degrelle | Reichsgau Wallonien | 1944–1945 Kuzhet e Alamagn | Skampet kuit e bro Spagn e 1945, marvet eno e 1994 |
| Artur Dinter | Gau Thüringen | 1925–1927 | Marvet e 1948 |
| August Eigruber | Reichsgau Oberdonau | 1939–1945 | Lazhet e Bavaria e Mae 1947 |
| Joachim Albrecht Eggeling | Gau Magdeburg-Anhalt | 1935–1937 | A emlazhas e miz Ebrel 1945[2] |
| Gau Halle-Merseburg | 1938–1945 | ||
| Otto Erbersdobler | Gau Niederbayern (Gau Niederbayern a zeuas da vezañ lodenn eus hini Bayerische Ostmark e 1933) | 1929–1932[3] | Marvet e 1981 e Alamagn Kornôg |
| Walter Ernst | Gau Halle-Merseburg | 1925–1926 | Marvet er stourm e 1945 |
| Friedrich Karl Florian | Gau Düsseldorf (Gau Düsseldorf krouet e 1929 a-ziwar Bezirk Bergisches-Land) | 1929–1945 | toullbac'het ebtek 1951, marvet e 1975 en Alamgn Kornôg[4] |
| Albert Forster | Reichsgau Danzig-Westpreußen (Gau Danzig-Westpreußen a oa anvet Gau Danzig a-raok 1939) | 1930–1945 | Kastizhet d'ar marv e Polognia e 1952 |
| Peter Gemeinder | Gau Hessen-Darmstadt | 1931 | Marvet e 1931 |
| Karl Gerland | Gau Kurhessen (Kurhessen anvet Gau Hessen-Nassau-Nord a-raok 1934) | 1944–1945 (e post) | Lazhet er stourm e miz Ebrel 1945 |
| Paul Giesler | Gau Westfalen-Süd | 1941–1943 | Emlazhet e Mae 1945[5] |
| Gau München-Oberbayern (Gau München-Oberbayern krouet e 1933 pa voe kendeuzet re Bezirk Oberbayern ha Gross-München) | 1944–1945 | ||
| Joseph Goebbels | Gau Berlin-Brandenburg (Gau Berlin-Brandenburg rannet e daou etre Berlin ha Brandenburg e 1929) | 1926–1929 | Emlazhet e Berlin e Mae 1945[6] |
| Gau Berlin | 1929–1945 | ||
| Odilo Globocnik | Reichsgau Wien | 1938–1939 | Emlazhet pa oa toullbac'het gant ar Saozon e Mae 1945 |
| Arthur Greiser | Reichsgau Wartheland Wartheland anvet ivez Warthegau | 1939–1945 | Kastizet d'ar marv e Polonia e 1946 |
| Wilhelm Grimm | Gau Mittelfranken (Gau Mittelfranken deuet da vezañ ul lodenn eus Franken e 1929) | 1928 | |
| Josef Grohé | Gau Köln-Aachen | 1931–1945 | Toullbac'het betek 1950, marvet e 1987 e Alamagn Kornôg |
| Anton Haselmayer | Gau Hessen-Nassau-Süd (Gau Hessen-Nassau-Süd deuet da vezañ lodenn eus Hessen-Nassau e 1933) | 1925–1926 | |
| Heinz Haake | Gau Rheinland–Süd (Gau Rheinland-Süd rannet etre Köln-Aachen ha Koblenz-Trier e 1931) | 1925 | Marvet pa oa e dalc'h gant ar Saozon e 1945 |
| Ludolf Haase | Gau Hannover-Süd (Gau Hannover-Süd deuet da vezañ ul lodenn eus Südhannover-Braunschweig e 1928) | 1927–1928 | Marvet e 1972 e Alamagn Kornôg |
| Karl Hanke | Gau Niederschlesien (Krouet pa voe rannet Gau Schlesien e daou Gaue) | 1941–1945 | Harzet ha lazhet gant partizaned tchekiz |
| Otto Hellmuth | Gau Unterfranken (Unterfranken anavezet evel Gau Mainfranken goude 1935) | 1928–1945 | Toullbac'het betek 1955, a emlazhas e 1968 e Alamagn Kornôg[7] |
| Konrad Henlein | Reichsgau Sudetenland | 1939–1945 | Emlazhet pa oa e Dalc'h an Amerikaned e Mae 1945 |
| Friedrich Hildebrandt | Gau Mecklenburg | 1925–19301931–1945 | Kastizet d'ar marv e Bavaria e miz Du 1948 |
| Paul Hinkler | Gau Halle-Merseburg | 1926–1930 | Emlazhet e miz Ebrel 1945 |
| Franz Hofer | Reichsgau Tirol | 1932–1933 | Tec'het diouzh e dalc'h e 1948, marvet e 1975 en Alamagn Kornôg |
| Reichsgau Tirol-Vorarlberg | 1938–1945 | ||
| Albert Hoffmann | Gau Westfalen-Süd | 1943–1945 | Emlazhet e miz Ebrel 1945 |
| Paul Hofmann | Gau Magdeburg-Anhalt | 1933 | |
| Hans-Albert Hohnfeldt | Reichsgau Danzig-Westpreußen | 1926–1928 | |
| Emil Holz | Gau Brandenburg (Gau Brandenburg deuet da vezañ lodenn eus Kurmark e 1933) | 1929–1930 | |
| Karl Holz | Gau Franken (Gau Franken a voe krouet e 1929 pa voe kendeuzet Mittelfranken gant Bezirk Nürnberg-Fürth) | 1942–1945 | Marvet e miz Ebrel 1945 amsklaer penaos[8] |
| Rudolf Jordan | Gau Halle-Merseburg | 1930–1937 | Toullbac'het gant ar Soviediz betek 1955, marvet e Alamagn Kornôg e 1988[9] |
| Gau Magdeburg-Anhalt | 1938–1945 | ||
| Hugo Jury | Reichsgau Niederdonau | 1939–1945 | Emlazhet e miz Mae 1945 |
| Wilhelm Karpenstein | Gau Pommern | 1931–1934 | Marvet e 1968 e Alamagn Kornôg |
| Karl Kaufmann | Gau Rheinland–Nord (Gau Rheinland-Nord deuet da vezañ lodenn eus ar Ruhr e 1926) | 1925–1926 | Toullbac'het dre mareadoù betek 1953, marvet e 1969 e Alamagn Kornôg[10] |
| Gau Ruhr (Gau Ruhr a voe rannet etre Westfalen-Nord ha Westfalen-Süd e 1932) | 1926–1929 | ||
| Gau Hamburg | 1929–1945 | ||
| Josef Klant | Gau Hamburg | 1925–1926 | Marvet e 1927 |
| Hubert Klausner | Reichsgau Kärnten | 1939–1940 | Marvet e 1939 |
| Erich Koch | Gau Ostpreußen | 1928–1945 | Marvet en toullbac'h e Pologn e 1986 |
| Albert Krebs | Gau Hamburg | 1927–1928 | Marvet e 1974 en Alamagn Kornôg |
| Wilhelm Kube | Gau Ostmark (Gau Ostmark lakaet da lodenn eus Gau Kurmark e 1933}} | 1928–1933 | Lazhet gant partizaned soviediz e miz Gwengolo 1943 |
| Gau Kurmark (Kurmark savet e 1933 pa voe kendeuzet Ostmark ganth Brandenburg; adanvet Mark Brandenburg e 1940) | 1933–1936 | ||
| Franz Kutschera | Reichsgau Kärnten | 1940–1941 | Lazhet gant ar Rezistañs polonat e miz C'hwevrer 1944 |
| Hartmann Lauterbacher | Gau Südhannover-Braunschweig (Gau Südhannover-Braunschweig a oa bet savet e 1928 pa voe kendeuzet Gau Hannover-Nord hag hini Hannover-Süd) | 1940–1945 | Dieubet e 1948, marvet e 1988 e Alamagn Kornôg |
| Robert Ley | Gau Rheinland–Süd | 1925–1931 | Da vezañ barnet e-pad Prosez Nürnberg, a emlazhas en toullbac'h e miz Here 1945 a-raok ma krogfe ar prosez |
| Wilhelm Friedrich Loeper | Gau Magdeburg-Anhalt | 1927–19331934–1935 | Marvet e 1935 |
| Hinrich Lohse | Gau Hamburg | 1928–1929 | Toullbac'het betek 1951, marvet e 1964 e Alamagn Kornôg[11] |
| Gau Schleswig-Holstein | 1925–1945 | ||
| Walter Maaß | Reichsgau Danzig-Westpreußen | 1928–1930 | |
| Franz Maierhofer | Gau Oberpfalz (Gau Oberpfalz deuet da vezañ lodenn eus Bayerische Ostmark e 1933) | 1929–1932 | Marvet er brezel e miz Eost 1943 |
| Friedrich Mengeringhausen | Gau Hessen-Darmstadt | 1927–1931 | |
| Alfred Meyer | Gau Westfalen-Nord | 1932–1945 | Emlazhet e miz Ebrel 1945 |
| Eugen Munder | Gau Württemberg-Hohenzollern | 1925–1928 | Marvet e 1952 |
| Wilhelm Murr | Gau Württemberg-Hohenzollern | 1928–1945 | A emlazhas pa oa e-dalc'h Bro-C'hall e Mae 1945 |
| Martin Mutschmann | Gau Sachsen | 1925–1945 | Lakaet d'ar marv en URSS e miz C'hwevrer 1947 |
| Hans Nieland | NSDAP/AO | 1930–1933 | Prizoniet betek 1948, marvet e 1976 e Alamagn Kornôg |
| Franz Pfeffer von Salomon | Gau Westfalen (Gau Westfalen a oa deuet da vezañ lodenn eus hini ar Ruhr e 1926) | 1925–1926 | Marvet e 1968 e Alamagn Kornôg |
| Friedrich Rainer | Reichsgau Salzburg | 1939–1941 | Lakaet d'ar marv e Yougoslavia e miz Gouhere 1947 |
| Reichsgau Kärnten | 1942–1944 | ||
| Fritz Reinhardt | Gau Niederbayern | 1928–1930 | Toullbac'het betek 1950, marvet e 1969 e Alamagn Kornôg |
| Carl Röver | Gau Weser-Ems | 1929–1942 | Marvet e 1942 |
| Ludwig Ruckdeschel | Gau Bayerische Ostmark (Gau Bayerische Ostmark a oa bet savet e 1933 pa voe kendeuzet Gau Oberfranken, Niederbayern hag Oberpfalz. Adanvet e voe Gau Bayreuth adal anv e gêrbenn e 1943) | 1945 | Toullbac'het betek 1952, marvet e 1986 e Alamagn Kornôg[12] |
| Bernhard Rust | Gau Hannover-Nord (Gau Hannover-Nord deuet da vezañ lodenn eus Südhannover-Braunschweig e 1928) | 1925–1928 | Emlazhet e miz Mae 1945 |
| Gau Südhannover-Braunschweig | 1928–1940 | ||
| Fritz Sauckel | Gau Thüringen | 1927–1945 | Lakaet da gablus e-pad Prosez Nürnberg, lakaet d'ar marv e miz Here 1946 |
| Gustav Adolf Scheel | Reichsgau Salzburg | 1941–1945 | Toullbac'het dre mareadoù betek 1953, marvet e 1979 e Alamagn Kornôg |
| Hans Schemm | Gau Oberfranken (Gau Oberfranken deuet da vezañ lodenn eus Bayerische Ostmark e 1933) | 1928–1933 | Marvet dre gloazadennoù en devoa bet goude kouezhadenn e c'harr-nij e Meurzh 1935[13] |
| Gau Bayerische Ostmark | 1933–1935 | ||
| Bruno Gustav Scherwitz | Gau Ostpreußen | 1925–1927 | |
| Baldur von Schirach | Reichsgau Wien | 1940–1945 | Lakaet da gablus e pad Prosez Nürnberg, toullbac'het 20 vloaz, marvet e 1974 e Alamagn Kornôg |
| Ernst Schlange | Gau Berlin-Brandenburg | 1925–1926 | Marvet e-pad e dalc'h gant ar soviediz e 1947 |
| Gau Brandenburg | 1930–1933 | ||
| Fritz Schlessmann | Gau Essen | 1940–1945 (e post)) | Toullbac'het betek 1950, marvet e 1964 e Alamagn Kornôg |
| Gustav Hermann Schmischke | Gau Magdeburg-Anhalt | 1925–1928 | |
| Walther Schultze | Gau Kurhessen | 1926–1927 | Marvet e 1979 e Alamagn Kornôg |
| Gau Hessen-Nassau-Süd | 1926–1927 | ||
| Franz Schwede | Gau Pommern | 1935–1945 | Toullbac'het betek 1956, marvet e 1960 e Alamagn Kornôg |
| Gustav Simon | Gau Moselland (Moselland a oa bet anvet Gau Koblenz-Trier betek 1942) | 1931–1945 | Harzet gant al lu saoz, adkavet krouget en e doullbac'h e miz Kerzu 1945 |
| Jakob Sprenger | Gau Hessen-Nassau-Süd | 1927–1933 | Emlazhet e Mae 1945 |
| Gau Hessen-Nassau (Gau Hessen-Nassau aoa bet savet e 1933 pa voe kendeuzet Hessen-Darmstadt gant Hessen-Nassau-Süd) | 1933–1945 | ||
| Willi Stöhr | Gau Pfalz–Saar | 1944–1945 | Skampet kuit e Kanada[14] |
| Gregor Strasser | Gau Niederbayern–Oberpfalz (Gau Niederbayern-Oberpfalz a voe rannet etre Niederbayern hag Oberpfalz e 1929) | 1925–1929 | Lazhet e-pad Noz ar c'hontilli hir e 1934 |
| Julius Streicher | Gau Franken | 1929–1940 | Lakaet da gablus e-pad Prosez Nürnberg, lakaet d'ar marv e miz Here 1946[15] |
| Emil Stürtz | Gau Kurmark | 1939–1945 | Steuziet abaoe Ebrel 1945, disklêriet marvet |
| Otto Telschow | Gau Lüneburg-Stade | 1925–1928 | Harzet gant al lu saoz, emlazhet e Mae 1945 |
| Gau Osthannover | 1925–1945 | ||
| Josef Terboven | Gau Essen | 1928–1945 | A emlazhas e Norvegia e Mae 1945[16] |
| Theodor Vahlen | Gau Pommern | 1925–1927 | Marvet e 1945 e Tchekoslovakia |
| Siegfried Uiberreither | Reichsgau Steiermark | 1939–1945 | Dieubet e 1948, a vefe marvet e 1984 e Alamagn Kornôg |
| Fritz Wächtler | Gau Bayerische Ostmark | 1935–1945 | Lazhet gant an SS e miz Ebrel 1945[17] |
| Adolf Wagner | Gau München-Oberbayern | 1933–1944 | Marvet e miz Ebrel 1944 |
| Josef Wagner | Gau Ruhr | 1929–1931 | Lazhet e Mae 1945 pe dre an SS pe dre an Arme Ruz |
| Gau Schlesien (Gau Schlesien a voe rannet etre Niederschlesien hag Oberschlesien e 1941) | 1934–1940 | ||
| Gau Westfalen-Süd | 1932–1941 | ||
| Robert Heinrich Wagner | Gau Baden-Elsaß (Gant an Elzass c'hall adal 1940. Adanvet Gau Baden-Alsace) | 1925–1945 | Lakaet d'ar marv e Bro-C'hall e miz Here 1946[18] |
| Karl Wahl | Gau Schwaben | 1928–1945 | Toullbac'het betek 1948, marvet e 1981 e Alamagn Kornôg[19] |
| Paul Wegener | Gau Weser-Ems | 1942–1945 | Toullbac'het betek 1951, marvet e 1993 en Alamagn |
| Karl Weinrich | Gau Kurhessen | 1927–1943 | Toullbac'het betek 1950, marvet e 1973 e Alamagn Kornôg |
| Jef van de Wiele | Reichsgau Flandern | 1944–1945 (harluet en Alamagn) | Toullbac'het e-pad 17 vloaz, aet da Anaon e 1979 e Belgia |
| Hans Zimmermann | Gau Franken | 1940–1941 | Marvet e 1984 e Alamagn Kornôg[20] |
Notennoù ha daveennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Bürckel, Josef (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ NS-Zeit 1933-45 (German).
- ↑ Anna Rosmus: Hitlers Nibelungen, Samples Grafenau 2015, pp. 60f
- ↑ ZEITGESCHICHTE / NATIONALSOZIALISTEN (German). Der Spiegel (8 May 1967).
- ↑ Giesler, Paul (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ Goebbels, Paul Joseph (German). Bavarian State Library.
- ↑ Hellmuth, Otto (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ Holz, Karl (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ Jordan, Rudolf (German). University of Magdeburg.
- ↑ Die Legende vom "guten Gauleiter" (German). Norddeutscher Rundfunk (8 April 2011).
- ↑ Lohse, Hinrich (German). Bavarian State Library.
- ↑ Ruckdeschel, Ludwig (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ Schemm, Hans (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ Stöhr, Willi (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ Streicher, Julius (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ Josef Terboven (1898-1945) (German). Historisches Centrum Hagen.
- ↑ Wächtler, Fritz (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ ROBERT WAGNER, GAULEITER, REICHSSTATTHALTER IN BADEN UND CHEF DER ZIVILVERWALTUNG IM ELSASS (German)(12 Kerzu 2014).
- ↑ Wahl, Karl (German). Bayerische Landesbibliothek.
- ↑ Zimmermann, Hans (German). Bayerische Landesbibliothek.