Caen
Caen | ||
---|---|---|
Tourioù-iliz Caen (gwelet deus ar c'hastell) | ||
![]() | ||
Anv Normaneg | Caën | |
Bro | Normandi | |
Melestradurezh | ||
Stad | ![]() | |
Rannvro | Normandi | |
Departamant | Calvados (prefeti) | |
Arondisamant | Caen (pennlec'h) | |
Kanton | Pennlec'h 5 kanton | |
Kod kumun | 14118 | |
Kod post | 14000 | |
Maer Amzer gefridi | Joël Bruneau (ULP) 2014-2020 | |
Etrekumuniezh | Kumuniezh tolpad-kêrioù Caen la Mer | |
Lec'hienn web | https://caen.fr/ | |
Poblañsouriezh | ||
Poblañs | 107 250 ann. (2020)[1] | |
Stankter | 4 173 ann./km² | |
Douaroniezh | ||
Daveennoù lec'hiañ | ||
Uhelderioù | kreiz-kêr : 8 m bihanañ 2 m — brasañ 73 m | |
Gorread | 25,70 km² | |
Lec'hiadur | ||
|
||
kemmañ ![]() |
Caen eo pennlec'h departamant gall Calvados. Kêr-benn ar rannvro kozh Normandi-Izel ez oa ivez betek 2015. Abaoe ar 1añ a viz Genver 2016 emañ prefeti rannvro Normandi e Rouan, met e Caen eo bodet ar c'huzul-rannvro[2].
Hervez an INSEE e oa 108 793 a dud o chom en Caen (236 271 en tolpad-kêrioù ha 401 208 en tolead kêr[3]) e 2011. War lez ar stêr Orne emañ.
Keoded Gwilherm an Alouber eo, ha d'ur glad bras en deus hêrezhet ar c'hêr. A-bouez e oa perzh Caen e-pad an Aloubadeg Normandi, se a zo abeg kêr Caen en deus savet ur c'hounlec'h.
Kêr vrasañ er C'halvados hag e Normandi-Izel emañ Caen. An trede kumun vrasañ (goude An Havr-Nevez ha Rouen) hag an trede tolpad-kêrioù brasañ (goude Rouen hag An Havr-Nevez) e Normandi. An tolead kêr Caen eo an eilvet brasañ e Normandi goude Rouen, hag an 22vet e Bro C'hall[4]
Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Lec'hiet eo ar gêr en diazad Pariz, e kreizur c'hompezenn: Kompezenn Caen, e-lerc'h m'emañ kalz a c'hounezerezh diwar edeier.
War lez ar stêr Orne emañ Caen.
Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Monumantoù ha traoù heverk[5][kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Mémorial — Kounlec'h Caen
- Kastell Caen, savet gat Gwilherm an Alouber e-pad an XIvet kantved. Kreñvlec'h brasañ e Europa eo.
- Abati ar gwazed (Abbaye aux Hommes), savet gant Gwilherm an Alouber e 1077. Bez Gwilherm a zo enni.
- Abati ar maouezed (Abbaye aux Dames), savet gant Matilda Flandrez (pried Gwilherm) e 1066. Kuzul-departamant ar C'halvados a zo staliet enni. Bez Matilda a zo enni.
Kêraozañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Karterioù Caen[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Le Calvaire Saint-Pierre (Caen)
- Le Chemin Vert
- La Folie-Couvrechef (kampus II, Folie Centre, Hameau Folie, TG(1) Takad Greanterezh Mont Coco)
- La Grâce de Dieu (Armand Marie)
- La Guérinière
- La Haie Vigné
- Hastings
- Ar C'hreiz Kozh (Gardin, Conquérant)
- Beaulieu - La Maladrerie - Sant Pol
- La Pierre-Heuzé, (Lébisey, Plateau Nord)
- Ar Porzh-mor (Bali Trouville, Ti-gar, Gourenez
- Sainte-Thérèse-Demie-Lune (Claude DeCaen, Demi-Lune, Guynemer)
- Saint-Jean
- Saint-Jean-Eudes - Saint-Gilles (Abati ar maouezed, Calmette, POR(2), Rue Basse)
- Saint-Ouen (Bon Sauveur, Caponière)
- Skol-veur (Saint-Julien)
- Traoñ Venoix - Pradenn
- Vaucelles (Saint-Michel, Rue de Branville)
- Venoix (Fontaine Venoise)
- La Verte Vallée (Saint-Gabriel, Vallée des Jardins)
Emdroadur ar boblañs 1793-2006[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

• Mammennoù : EBSSA[6]
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
34805 | 30923 | 36231 | 36644 | 39140 | 41310 | 43079 | 44087 | 45280 |
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
41394 | 43740 | 41564 | 41210 | 41181 | 41508 | 43809 | 45201 | 45380 |
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
44794 | 44442 | 46934 | 53743 | 54128 | 57528 | 61334 | 51445 | 67851 |
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2011 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
91336 | 110262 | 119640 | 114068 | 112846 | 113987 | 110399 | 108793 |
• Mammennoù : ldh/EHESS/Cassini betek 1999[7] hag INSEE abaoe 2006[8])
Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Mare | Anv | Strollad | Karg | |
---|---|---|---|---|
Ebrel 2014 | → bremañ | Joël Bruneau | ULP | Kuzulier-rannvro (2010→bremañ) |
Meurzh 2008 | Ebrel 2014 | Philippe Duron | PS | Kelenner, Maer Louvigny (1989-2004), Kannad (2007→bremañ) , Prezidant ar C'huzul-rannvro, Kuzulier-rannvro (2004-2008) |
Meurzh 2001 | Meurzh 2008 | Brigitte le Brethon | ULP | Kelennerez, Kannad (2002-2007) |
Gouere 1970 | Meurzh 2001 | Jean-Marie Girault | UDF | Breutaer, Senedour (1971-1998) |
Meurzh 1959 | Even 1970 | Jean-Marie Louvel(1) | MRP | Rener embregerezh, Kannad (1945-1958), Senedour (1959-1970), Ministr (1950-1954) |
Mae 1945 | Meurzh 1959 | Yves Guillou | RPF-CNI | Ijinour ar sevel-tiez hag al labourioù foran |
N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù.
(1) : aet d'an anaon e-pad e amzer-gefridi. |
Sevenadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Boued[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Brudet eo ar stripoù giz Caen, aozet gant karotez, ognon, pour hag ach.
- An embuscade, meskailhez greunadin, bier, gwin gwenn ha Calvados.
Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Ganedigezhioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
XIvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Raoul de Caen (~1080- ~1120), skrivagner.
XIVvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Jean Soreth (1394-1471), priol-bras Urzh ar C'harmel.
XVIvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Guillaume Gosselin (?- ~1590), jedoniour.
- Charles de Bourgueville (1504-1593), istorour.
- Jacques Daléchamps (1513-1588), naturour.
- Jean Rouxel (1530-1586), barzhonegour ha kuzulier-reizh.
- Robert Constantin (1530-1605), medisin, hellenegour ha geriadurour.
- Jacques de Cahaignes (1548-1612), medisin.
- Jean Bertaut (1552-1611), barzhonegour.
- François de Malherbe (1555-1628), lourennezour.
- Robert Angot de L'Éperonnière (1581- ?), flemmbarzhonegour.
- François de Cauvigny de Colomby (1588-1648), skrivagner.
- Antoine Le Métel d'Ouville (1589-1655), ijinour douaroniour, barzhonegour ha dramaour.
- Georges de La Chapelle (? -1655), livour.
- François Le Métel de Boisrobert (1589-1662), dramaour.
XVIIvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Tanneguy Le Fèvre (1615-1672), humenist, studiour yezhoù ha troer.
- Marc Restout (1616-1684), livour.
- Jean Regnault de Segrais (1624-1701), barzhonegour.
- Pierre-Daniel Huet (1630-1721), skrivagner, ezel eus an Akademiezh c'hall.
- Henri de Bernières (1635-1700), beleg, person kentañ Kebek.
- Marthe Le Rochois (1650-1728), kanerez c'hoarigan.
- Jacques Restout (~1650-1701), livour ha engraver.
- Jean-Claude de Croisilles (1654-1680), studiour yezhoù.
- Jean-Baptiste Belin (1635-1715), livour
- Pierre Varignon (1654-1722), jedoniour.
- Eustache Restout (1655-1743), saver tiez, engraver ha livour.
- Estienne Roger (~1665-1722), mouler hag embanner.
- Guillaume Massieu (1665-1722), kloareg, barzhonegour ha troer.
- Jean Ier Restout (1666-1702), livour.
- Thomas Restout (1671-1754), livour.
- Hyacinthe Robillard d'Avrigny (1675-1719), istorour.
- Constantin de Renneville (1677-1723), skrivagner.
XVIIIvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Jacques-François Artur (1708-1779), medisin ha naturour.
- François-Henri Turpin (1709-1799), istorour.
- Anne-Louise Élie de Beaumont (1729-1783), skrivagnerez.
- Jacques Clinchamps de Malfilâtre (1732-1767), barzhonegour.
- Desfontaines-Lavallée (1733-1825), skrivagner ha dramaour.
- J. Hector St John de Crèvecoeur (1735-1813), skrivagner stadunanat.
- Gaspard Michel (1738-1809), levraouegour hag hendraour.
- Jean-Jacques Boisard (1744-1833), mojennour.
- Charles-Claude de Montigny (1744-1818), skrivagner.
- Charles Eschard (1748-1810), livour.
- Pierre Auguste François de Burcy (1748-1793), brigadennour.
- Gervais de La Rue (1751-1835), kloareg hag istorour.
- Jean-François Moulin (1752-1810), ezel eus an Directoire ha jeneral an dispac'h gall.
- Jean-Baptiste Moulin (1754-1794), jeneral an dispac'h gall.
- Antoine Le Bailly (1756-1832), mojennour.
- Jean-François Boisard (1762-1821), mojennour ha livour.
- Louis-Gustave Doulcet de Pontécoulant (1764-1853), politiker ha prezidant ar vodadenn Vroadel.
- François-Joseph Quesnot (1765-1805), jedoniour.
- Pierre-Simon Girard (1765-1836), ijinour ha fizikour.
- Georges Hippolyte Le Sénécal (1767-1836), jeneral an Impalaeriezh C'hall Kentañ.
- Jean Thomas Guillaume Lorge (1767-1826), jeneral an dispac'h gall hag an Impalaeriezh C'hall Kentañ.
- Charles Mathieu Isidore Decaen (1769-1832), jeneral.
- Alexandre-Étienne Choron (1771-1834), sonnerour.
- Henry de Magneville (1771-1847), douarour.
- Victor Levasseur (jeneral) (1772-1811), jeneral an Dispac'h Gall hag an Impalaeriezh C'hall Kentañ.
- Sophie de Renneville (1772-1822), skrivagnerez, kazetennerez ha gwregelourez.
- Hippolyte-Victor Collet-Descotils (1773-1815), kimiour ha maenegour.
- Gabriel de La Fosse (1779-1848), jeneral.
- Eugène d'Hautefeuille (1779-1846), jeneral.
- Daniel-François-Esprit Auber (1782-1817), sonaozour.
- Pierre Michel Moisson-Desroches (1785-1865), ijinour Laz ar mengleuzioù.
- Louis-Claude Malbranche (1790-1838), maendreser ha livour.
- Jacques-Amand Eudes-Deslongchamps (1793-1867), naturour hag henouennonour.
XIXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Léon Thomine Desmazures (1804-1869), misioner.
- Étienne Mélingue (1807-1875), aktour, kizellour ha livour.
- Amédée Renée (1808-1859), istorour ha politiker.
- Auguste Jean Baptiste Lechesne (1815-1888), kizellour.
- Georges Bouet (1817-1890), livour hag henoniour.
- Aurélie Ghika (1820-1904), priñsez ha skrivagnerez.
- Eugène Eudes-Deslongchamps (1830-1889), henouennonour ha naturour.
- Eugène Poubelle (1831-1907), gwiraour, merour, prefed ha kannadour.
- Alexandre Choron (1837-1924), keginer.
- Charles Longuet (1839-1903), kazetenner hag ezel eus ar Ch'umun Pariz.
- Louis Ricard (1839-1921), breutaer ha politiker.
- Charles-Ernest Paulmier (1848-1907), politiker.
- Léon Lecornu (1854-1940), ijinour.
- Joseph Lecornu (1864-1931), ijinour.
- Georges Jules Moteley (1865-1923), livour.
- Pierre de Vanssay de Blavous (1869-1947), ijinour ha dourour.
- Gabriel Dupont (1878-1914), sonaozour.
- René-Norbert Sauvage (1882-1955), istorour ha diellour.
- René Le Somptier (1884-1950), filmaozer, kazetenner ha barzhonegour.
- Guy de Lioncourt (1885-1961), sonaozour.
- André Danjon (1890-1967), steredonourien.
- Robert Jardillier (1890-1945), politiker.
- Charlotte Clasis (1891-1974), aktourez.
- Charles-André Julien (1891-1991), istorour ha kazetenner diwar-benn ar Maghreb
- Marie-Pierre Kœnig (1893-1970), politiker, milour.
- Jean Daligault (1899-1945), beleg, arzour hag harzer.
XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Renée Héribel (1903-1952), aktourez.
- Guy Chaumet (1913-1980), den-e-karg uhel hag harzer.
- Roger Grenier (1919-), skrivagner.
- Claude Couffon (1926-2013), skrivagner, barzhonegour ha troer.
- Michel Gigon (1929-), livour ha livour gwer.
- Jean-Pierre Eustache (1930-2014), fleüter.
- Jean-Pierre Jaussaud (1937-), loman karr-tan.
- Philippe Bruneau (1938-2012), aktour ha film-barer.
- Alain Duhamel (1940-), kazetenner hag arnodskridour.
- Jean-Luc Préel (1940-), politiker.
- Petrus, (1943-), kizellour.
- Jean Léturgie (1947-), saver senario bannoù-treset.
- Ivan Messac (1948-), kizellour.
- Patrick Verbeke (1949-), gitarour, sonaozer ha kaner blues.
- Laure Adler (1950-), kazetennerez ha skrivagnerez.
- Catherine Rihoit (1950), skrivagnerez.
- Alain Genestar (1950-), kazetenner.
- Daniel François (1953-), melldroader a-vicher.
- Yannick Bonnec (1953-), melldroader a-vicher.
- Mathieu Lindon (1955-), kazetenner ha skrivagner.
- Thierry Geffrotin (1956-), kazetenner.
- Daniel Juré (1957-), arzour.
- François Kermoal (1957-), kazetenner.
- Xavier Deluc (1958-), aktour.
- Bruno Romy (1958-), filmaozer hag aktour.
- Christophe Coin (1958-), mestr laz-seniñ, gourrebedour.
- Éric Le Nabour (1960-), istorour ha skrivagner.
- Emmanuel Jouanne (1960-2008), skrivagner skiant-faltazi.
- Vincent Barteau (1962-), marc'hhouarner.
- Pascal Mahé (1963-), melldorner.
- Olivier Baroux (1964-), dremmour.
- Vincent Winterhalter (1965), aktour.
- Emmanuel Chaunu (1966-), ludresadenner.
- Adrien Goetz (1966-), istorour arz, skrivagner hag arnodskridour.
- Marie Jaffredo (1966-), saver senario ha treserez bannoù-treset.
- Caryl Férey (1967-), skrivagner.
- Jean-Christophe Raufflet (1967-), saver bannoù-treset.
- Pierrick Maïa (1967-), c'hoarier hockey war skorn.
- Frédérique Lorient (1967-), skrivagnerez.
- Éric Tanguy (1968-), sonaozer.
- Mickaël Babin (1970-), c'hoarier hockey war skorn.
- Léa Drucker (1972-), aktourez.
- Gilles Lellouche (1972-), aktour.
- Tébo (1972-), saver bannoù-treset.
- Cyrille Josselyn (1973-), aktour.
- Simon Léturgie (1974-), saver bannoù-treset.
- Marie-Agnès Gillot (1975-), korollerez, Sterenn ar C'hoarigan Pariz.
- Thomas Bressel (1977-), gitarour.
- Simon Hureau (1977-), saver bannoù-treset.
- Anthony Deroin (1979-), melldroader.
- Brice Chauvel (1979-), c'hoarier hockey war skorn.
- Julie Judd, aktourez.
- Alexandre Pichot (1983-), marc'hhouarner.
- Bruno Grougi (1983-), melldroader.
- Elliot Grandin (1987-), melldroader.
- Youssef El-Arabi (1987-), melldroader.
- Benoît Costil (1987-), melldroader.
Marvioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Yann III, dug Breizh.
- Jean Vauquelin de La Fresnaye (1536-1607), barzhonegour.
- Samuel Bochart (1599-1667), doueoniour.
- Antoine Halley (1593-1675), barzhonegour.
- Jean Eudes (1601-1680), beleg.
- Marc Restout (1616-1684), livour.
- Robert Tournières (1667-1752), livour.
- Thomas Restout (1671-1754), livour.
- George Brummell (1778-1840), dandy.
- Pierre-François Jamet (1762-1845), beleg gwenvidikaet.
- François de Caumont (1768-1848), livour.
- Guillaume-Stanislas Trébutien (1800-1870), troer, embanner ha reterour.
- Charles Demolombe (1804-1887), gwiraour.
- Alexandre Bigot (1863-1953), douarour.
- Louis-Édouard Garrido (1893-1982), livour.
- Jean-Marie Louvel (1900-1970), politikour.
- Jo Tréhard (1922-1972), leurenner.
- Henry Coston (1910-2001), kazetenner, embanner hag arnodskridour.
- Mike Marshall (1944-2005), aktour.
- Alain Robbe-Grillet (1922-2008), skrivagner ha filmaozer.
- Pierre Chaunu (1939-2009), istorour.
Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Würzburg (Bavaria, Alamagn) abaoe 1962.
Portsmouth (Bro-Saoz) abaoe 1987.
Nashville (Tennessee, Stadoù-Unanet) abaoe 1991.
Alexandria (Virginia, Stadoù-Unanet) abaoe 1991.
Thiès (Senegal) abaoe 1992.
Liammoù diabarzh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Notennoù ha daveoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- (1) : Takad Greanterezh
- (2) : Pennospital-rannvro
Daveoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Normandie : Hervé Morin met le conseil régional au régime, Le Point, 04/01/2016
- ↑ Tolead kêr Caen dre sifroù
- ↑ Roll an 30 toleadoù kêr brasañ e Frañs, INSEE
- ↑ Monumentoù Caen
- ↑ EBSSA
- ↑ ldh/EHESS/Cassini, poblañs betek 1999.
- ↑ 2006 2011, poblañs abaoe 2006.