Marc'harid Fulup
Reizh pe jener | plac'h |
---|---|
Bro ar geodedouriezh | Frañs |
Anv-bihan | Marguerite |
Anv-familh | Philippe |
Deiziad ganedigezh | 12 Eos 1837 |
Lec'h ganedigezh | Plûned |
Deiziad ar marv | 14 Gen 1909 |
Lec'h ar marv | Plûned |
Lec'h douaridigezh | Plûned |
Yezhoù komzet pe skrivet | brezhoneg, galleg |
Micher | Klasker-bara, marvailher, kaner, collector of fairy tales, Q113952319 |
Benveg sonerezh | mouezh |
Marc'harid Fulup, (Pluned 12.08.1837/Pluned 14.01.1909)
Kanerez ha konterez bet ganet e Koadnizan Pluned. Merc’h e oa da Erwan ar Fulup, kemener, ha da Ivona ’r Mailhod. Dimeziñ a reas, d’ar 06.11.1875, gant Reun Salaun, devezhour. Pirc’hirindourez dre dredeog e oa Marc’harid ha redek bro a rae da gas he feurioù da benn. Lesanvet ivez Godig ar Voñsez, a oa ur baourez, klaskerez-vara, eus parrez Plûned e Treger, hag a ouie kanaouennoù e-leizh, ha kontadennoù, a voe kontet ganti da Fañch an Uhel. Ur sonenrolladenn eus he mouezh war gantennoù-koar zo bet graet gant Frañsez Vallée. A-hervez e vefe bremañ e-kerz Dastum.
Anavezout a rae, daoust dezhi da vezañ dizesk, etre 300 ha 400 kanaouenn.
Kanañ a reas anezho da F.M. an Uhel* da gentañ, eus 1877 da 1889 ha, goude-se, da Anatol ar Braz* adalek 1892. Evel-se e voe saveteet, dastumet ha studiet kalz anezho. Un toullad all eus he c’hanaouennou a voe enrollet gant F. Vallee war sonskriverez-dre-rolloù.
Anaoudegezh a reas Marc’harid, e 1900, gant an itron E. Mosher, un Amerikanez hag a blije kalz Breizh dezhi. Kas a reas ar ganerez ganti d’an holl gendalc’hioù ha gouelioù da lakaat anezhi da ganañ, o furchal dre hec’h envor vurzhudus. Marvet eo moarvat hep bezañ roet deomp an holl werzioù pe sonioù a oa anavezet ganti. Marc’harid Fulup n’he deus bet roet netra da embann. Kredet hon eus avat lakaat anezhi en hor geriadur en abeg d’an harp pouezus roet ganti d ’hol lennegezh-pobl ha d ’an teir c’hanaouenn loreet e Kendalc’h K.B.B.
Gwengamp, e 1900, ha moulet goude-se gant ar gevredigezh.
Kananouennoù brudet : Son ar mewier; Eur plac’h a savaz beure mad; Fransoisig ha Pierik (soniou loreet hag embannet gant KBB).
Oberennoù roet ganti da glevout da Fañch an Uhel[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
E Gwerziou Breiz Izel, 1868, gant Fañch an Uhel :
- Jannedig Ann Titro
- Fantig Montfort
- Morisetta Tefetaou
- Ar C’homblad Iaouank
- Ar Plac’hig a Lorc’h
- Ann Itron a Gergadio
- Ann Diou C’hoar
- Fransoisig ha Pierig
- Robart ann Diaoul
- Kabitenn Rozanfaou
- Ar Prinsaüs
- Jannedig Toulous
- Ervoan Gwillou
- Ar Serrasined
- Fiek Javre
- Ar vroeg he daou bried
- Izabell ar Iann
- Isabell Ar C’ham
- Iann ann Arc’hantek
- Perinaïg ar Mignon
- Mari Derrienig
- Ar Vates Fall
- Kloarek Lambaul
- Alliet Ar Rolland
- Prinses ar Gwillou
- Ar C’homt Gwillou
E Contes bretons, 1870, gant Fañch an Uhel[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
E Sonioù Breizh-Izel, 1890, gant Fañch an Uhel[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Hunve ar Werc’hès
- Penherès Pennanec’h (gwez kenta)
- Eur zon cloarec
- Ar bleiz ha marc’h ar miliner
- Distro eur zoudard
- Ann neerezed
- Dispennan ar voualc’h
- Margodic La Boissier
- Cloarec Rozmar (eilvet gwez)
- Margodic
- An hini varwas gant ar c’hoant dimi
- René Lambal
- Penherès Salio
- Potr he vleo melon
- Eur Pater
- Eneb ann derewez
E Kontadennoù ar Bobl, 1870, gant Fañch an Uhel[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Liamm diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Pennad gallek : https://www.retronews.fr/education/echo-de-presse/2018/04/16/marcharit-fulup-la-derniere-cigale-bretonne