Iañ milved kt JK
| ../.. • Eil milved kt JK • Iañ milved kt JK • Iañ milved • ../.. |
| Xvet kantved kt JK • IXvet kantved kt JK • VIIIvet kantved kt JK • VIIvet kantved kt JK • VIvet kantved kt JK |
| Vvet kantved kt JK • IVe kantved kt JK • IIIe kantved kt JK • Eil kantved kt JK • Iañ kantved kt JK |
| Roll ar milvedoù • Roll ar C'hantvedoù
Kregiñ a ra ar Iañ milved kent JK d'ar 1añ Genver 1000 kt JK hag echuiñ a ra d'an 31 Kerzu 1 kt JK |
Penndarvoudoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Tizhout a ra an darn vrasañ eus pobladoù afrikan ar Sac’hara ar broioù m'emaint staliet hiziv an deiz :
- Staliet eo e reter Tibesti ar gantreourien Toubou (pe Tibou), deuet diwar ur meskaj etre mesaerien chatal ar reter ha tud du ar su.
- Ar C’haramanted, zo evit darn hendadoù an Douareged a-vremañ, a vez o kantren dre ar Sac’hara greiz. Garama (Djerma), o c’hêr-benn, zo er Fezzan. Treuziñ-didreuziñ a reont ar Sac’hara war-bouez kirri stlejet gant pevar marc’h. Talvezout a reont da hanterourien etre ar bed du hag ar bed kreizdouarel. Hent ar c’hirri a loc’h eus Gao evit hedañ Adrar Iforas, Tanezrouft, Ilezi e Tasili an Ajjered, a-raok gaoliañ e daou hent; unan anezho a bak war-du Sabratha dre Cidamus (Ghadames), egile a sko trema Lepcis dre Garama ha Sokna, poent loc’h hent Siouah hag Egipt.
- Dizoloet ez eus, e-kichen Yipkabongo, e norzh ar Ghana a-vremañ, gant arkeologourien nederlandat (08/1984), ur bez ennañ delwennoù priaj, bezskridoù ha bravigoù arem etre 1500 ha 3000 bloaz kozh.
- Kêriadennoù bras gant tiez mein ront e gevred Aostralia. Betek 700 a dud a c’hall bevañ enno.
- Rouedad eskemm war hentadoù hir evit ar c’hinkladurioù hag an danvezioù krai.
- Bora, seurtoù steudadoù mein gant un dalvoudegezh arouezel kevrinus. Dastumadegoù lidel ha lec’hioù sakr, evel ar goudorioù livet, liammet ouzh « amzerioù an hunvre », ur seurt marevezh aour. Alies eo stag al lidoù, a vod kantadoù a dud, ouzh produioù zo evel ar c’hraoñ kikaz. A-benn o frientiñ e ranker tennañ an danvezennoù toksek zo enno dre o lakaat da drempiñ ha da c’hoiñ. Lidoù all zo ivez evel unan liammet ouzh ar valafenn bogong a baot e distrig ar Snowy Mountains.
- Sevenadurezhioù an Adenaed e biojoù koadek reter ar Stadoù-Unanet, en Ohio, er C’hentucky, en Indiana, e Pennsylvania hag e Virginia ar C’hornôg (-1000/-100). Krugelloù pinvidik e-kichen torgennoù kalvezadel.