Hertz

Gant ar ger Hertz e tegouezher amañ. Evit sterioù all ar ger, gwelit Hertz (disheñvelout).

---

Ur bondon La4, 440Hz

An hertz (arouez : Hz) eo an unanenn deveret eus ar Reizhiad unanennoù etrebroadel (SI) evit muzuliañ an talmoù, da lavarout eo an niver a luskelladoù dre eilenn. Kevatal eo an hertz gant 1 talm dre eilenn (s^-1, 1/s).

Diwar anv ar fizikour alaman Heinrich Rudolf Hertz (1857–1894) en deus kaset labourioù skiantel a-bouez war dachenn an elektromagnetegezh ez eo bet anvet an unanenn.

Skouerioù

• 50 Hz eo talm red pebeilat rouedad an tredan 230V en Afrika, en Azia hag en Europa, da lavarout eo e vez tuginet bleinegezh (+ pe -) ar bonnoù 50 gwezh bep eilenn. Un talm a 50 Hz a dalv ez eus 100 kemm dre eilenn, pep bonn a vez muiel (+) 50 gwezh ha leiel (-) 50 gwezh bep eilenn.
• Muzuliet e vez uhelder ar sonioù gant an niver a zaskrenoù dre eilenn (e-touez traoù all). An notenn sonerezh La4 dave a dalm da 440 Hz ; ar frekañs-se eo a vez roet gant ar bondon, ar c'hentonerioù elektronek ha gant ton ur pellgomzer.
• Gouest eo divskouarn un den yac'h da glevout sonioù en ur skalfad ker boud ha 20 Hz ha ker skiltr ha 20 kHz (20 000 Hz).
• Skignet e vez ar gwagennoù skingomz dre e gouluz talm war ur vandenn etre 80 MHz ha 108 MHz (80 x 10⁶ – 108 x 10⁶ Hz).
• E penn-kentañ ar bloavezhioù 1980, kewerier un urzhiataer hiniennel a dalme etre 1 MHz hag 8 MHz. Hiziv an deiz (2021), un urzhiataer hezoug boutin a dalm da 2 GHz (2 x 10¹² Hz), da lavarout ur c'helchiad diazez 0,5 ns.
• Etre 400 THz (400 x 10¹²Hz) ha 484 THz (480 x 10¹²Hz eo talm ar gouloù ruz zo ).

Lieskementoù ha ranngementoù en SI

• Etrebroadel eo an anvioù ivez.

Lieskementoù Kementad Anv Arouez x 101 decahertz daHz x 102 hectohertz hHz x 103 kilohertz kHz x 106 megahertz MHz x 109 gigahertz GHz x 1012 terahertz THz x 1015 petahertz PHz x 1018 exahertz EHz x 1021 zettahertz ZHz x 1024 yottahertz YHz

Ranngementoù Kementad Anv Arouez x 10-1 decihertz dHz x 10-2 centihertz cHz x 10-3 millihertz mHz x 10-6 microhertz µHz x 10-9 nanohertz nHz x 10-12 picohertz pHz x 10-15 femtohertz fHz x 10-18 attohertz aHz x 10-21 zeptohertz zHz x 10-24 yoctohertz yHz