Hertz : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
reizhadennoù ha daveoù |
||
Linenn 1: | Linenn 1: | ||
{{adkas|Hertz}} |
{{adkas|Hertz}} |
||
[[File:Stimmgabel.jpg|thumb|upright=0.7|Ur bondon |
[[File:Stimmgabel.jpg|thumb|upright=0.7|Ur bondon La4, 440Hz]] |
||
An '''hertz''' (arouez : '''Hz''') eo an |
An '''hertz''' (arouez : '''Hz''') eo an unanenn deveret eus ar [[Reizhiad unanennoù etrebroadel]] (SI) evit muzuliañ an [[talm]]où, da lavarout eo an niver a luskelladoù dre [[eilenn]]. Kevatal eo an hertz gant 1 talm dre eilenn (s<sup>-1</sup>, 1/s).<ref>{{fr}} [https://www.bipm.org/utils/common/pdf/si-brochure/SI-Brochure-9-FR.pdf ''Le Système internationale d'unités (SI), pajenn 24]</ref> |
||
Diwar anv ar [[fizikour]] [[alamagn|alaman]] [[Heinrich Hertz|Heinrich Rudolf Hertz]] ([[1857]]–[[1894]]) en deus kaset labourioù skiantel a-bouez war dachenn an [[elektromagnetegezh]] ez eo bet anvet an unanenn. |
Diwar anv ar [[fizikour]] [[alamagn|alaman]] [[Heinrich Hertz|Heinrich Rudolf Hertz]] ([[1857]]–[[1894]]) en deus kaset labourioù skiantel a-bouez war dachenn an [[elektromagnetegezh]] ez eo bet anvet an unanenn. |
||
== Skouerioù == |
== Skouerioù == |
||
*50 Hz eo |
*50 Hz eo talm red pebeilat rouedad an [[tredan]] 230[[Volt|V]] en [[Afrika]], en [[Azia]] hag en [[Europa]], da lavarout eo e vez tuginet bleinegezh (+ pe -) ar bonnoù 50 gwezh bep eilenn. Un talm a 50 Hz a dalv ez eus 100 kemm dre eilenn, pep bonn a vez muiel (+) 50 gwezh ha leiel (-) 50 gwezh bep eilenn. |
||
*Muzuliet e vez uhelder ar sonioù gant an niver a zaskrenoù dre eilenn (e-touez traoù all). An [[notenn sonerezh]] |
*Muzuliet e vez uhelder ar sonioù gant an niver a zaskrenoù dre eilenn (e-touez traoù all). An [[notenn sonerezh]] La4 dave a dalm da 440 Hz ; ar frekañs-se eo a vez roet gant ar [[bondon]], ar c'hentonerioù elektronek ha gant ton ur [[pellgomz]]er. |
||
*Gouest eo divskouarn un den yac'h da glevout sonioù en ur skalfad ker boud ha 20 Hz ha ker skiltr ha 20 [[kilo|k]]Hz (20 000 Hz). |
*Gouest eo divskouarn un den yac'h da glevout sonioù en ur skalfad ker boud ha 20 Hz ha ker skiltr ha 20 [[kilo|k]]Hz (20 000 Hz). |
||
*Skignet e vez ar gwagennoù [[skingomz]] e [[ |
*Skignet e vez ar gwagennoù [[skingomz]] dre e [[gouluz talm]] <ref>{{en}} FM ''Frequency Modulation'' ; {{fr}} MF ''Moduulation de Fréquence''.</ref> war ur vandenn etre 80 [[Mega|M]]Hz ha 108 MHz (80 x 10<sup>6</sup> – 108 x 10<sup>6</sup> Hz). |
||
*E penn-kentañ ar [[bloavezhioù 1980]], [[kewerier]] un [[urzhiataer]] hiniennel a dalme etre 1 MHz hag 8 MHz. Hiziv an deiz ( |
*E penn-kentañ ar [[bloavezhioù 1980]], [[kewerier]] un [[urzhiataer]] hiniennel a dalme etre 1 MHz hag 8 MHz. Hiziv an deiz (2021), un urzhiataer hezoug boutin a dalm da 2 [[Giga|G]]Hz (2 x 10<sup>12</sup> Hz), da lavarout ur c'helchiad diazez 0,5 [[nano|n]]s. |
||
*Etre 400 THz (400 x 10<sup>12</sup>Hz) ha 484 THz (480 x 10<sup>12</sup>Hz eo |
*Etre 400 THz (400 x 10<sup>12</sup>Hz) ha 484 THz (480 x 10<sup>12</sup>Hz eo talm ar [[gouloù]] [[ruz (liv)|ruz]] zo ). |
||
== Lieskementoù ha ranngementoù en SI == |
== Lieskementoù ha ranngementoù en SI == |
||
Linenn 72: | Linenn 72: | ||
|} |
|} |
||
== Notennoù == |
|||
{{Daveoù}} |
|||
<!--Rummadoù--> |
|||
[[Rummad:Unanennoù SI]] |
[[Rummad:Unanennoù SI]] |
Stumm eus an 18 Meu 2021 da 21:15
- Gant ar ger Hertz e tegouezher amañ. Evit sterioù all ar ger, gwelit Hertz (disheñvelout).
An hertz (arouez : Hz) eo an unanenn deveret eus ar Reizhiad unanennoù etrebroadel (SI) evit muzuliañ an talmoù, da lavarout eo an niver a luskelladoù dre eilenn. Kevatal eo an hertz gant 1 talm dre eilenn (s-1, 1/s).[1]
Diwar anv ar fizikour alaman Heinrich Rudolf Hertz (1857–1894) en deus kaset labourioù skiantel a-bouez war dachenn an elektromagnetegezh ez eo bet anvet an unanenn.
Skouerioù
- 50 Hz eo talm red pebeilat rouedad an tredan 230V en Afrika, en Azia hag en Europa, da lavarout eo e vez tuginet bleinegezh (+ pe -) ar bonnoù 50 gwezh bep eilenn. Un talm a 50 Hz a dalv ez eus 100 kemm dre eilenn, pep bonn a vez muiel (+) 50 gwezh ha leiel (-) 50 gwezh bep eilenn.
- Muzuliet e vez uhelder ar sonioù gant an niver a zaskrenoù dre eilenn (e-touez traoù all). An notenn sonerezh La4 dave a dalm da 440 Hz ; ar frekañs-se eo a vez roet gant ar bondon, ar c'hentonerioù elektronek ha gant ton ur pellgomzer.
- Gouest eo divskouarn un den yac'h da glevout sonioù en ur skalfad ker boud ha 20 Hz ha ker skiltr ha 20 kHz (20 000 Hz).
- Skignet e vez ar gwagennoù skingomz dre e gouluz talm [2] war ur vandenn etre 80 MHz ha 108 MHz (80 x 106 – 108 x 106 Hz).
- E penn-kentañ ar bloavezhioù 1980, kewerier un urzhiataer hiniennel a dalme etre 1 MHz hag 8 MHz. Hiziv an deiz (2021), un urzhiataer hezoug boutin a dalm da 2 GHz (2 x 1012 Hz), da lavarout ur c'helchiad diazez 0,5 ns.
- Etre 400 THz (400 x 1012Hz) ha 484 THz (480 x 1012Hz eo talm ar gouloù ruz zo ).
Lieskementoù ha ranngementoù en SI
- Etrebroadel eo an anvioù ivez.
|
|
Notennoù
- ↑ (fr) Le Système internationale d'unités (SI), pajenn 24
- ↑ (en) FM Frequency Modulation ; (fr) MF Moduulation de Fréquence.