Mennonidi : diforc'h etre ar stummoù
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Adwel ; + skeudenn ; kuzhet liammoù 404 |
||
Linenn 1: | Linenn 1: | ||
[[Restr:Meno simonis.jpg|thumb|Menno Simons]] |
|||
Graet e vez '''Mennonidi''' eus strolladoù kristen |
Graet e vez '''Mennonidi''' eus strolladoù [[kristen]] hag a zo izili eus kumuniezh an ilizoù [[advadezour]] hag anvet diwar anv ar [[Friz]]ad [[Menno Simons]] ([[1496]]–[[1561]]) ; ul lodenn eus an [[Impalaeriezh Roman Santel]] e oa Friz d'ar mare-se. Dre e skridoù e roas Simons o stumm da gelennadurezhioù an diazezourien [[suis]] kentañ. |
||
Kelennadurezhioù kentañ ar Vennonidi a oa diazezet war ur gredenn e kefridi ha ministrerezh |
Kelennadurezhioù kentañ ar Vennonidi a oa diazezet war ur gredenn e kefridi ha ministrerezh [[Jezuz Krist]] a dalc'he an advadezourien gentañ start outi gant kalz a c'hred daoust d'an heskinerezh kement a-berzh stadoù [[katolik]] ha [[Protestantiezh|protestant]]. Kentoc'h eget emgannañ e oa gwelloc'h d'ar gredourien-se divroañ da vroioù ma oa an tiegezhioù a rene digoroc'h d'o c'hredenn diazez er vadeziant emskiant<br> |
||
A-hed ar bloavezhioù e teuas ar Vennonidi da vezañ gwelet evel an ilizoù peoc'hgarour istorel abalamour d'o emouestl e-keñver ar beoc'hgarouriezh<ref>{{en}}{{cite web|url=http://www.gameo.org/encyclopedia/contents/H59ME.html|title=Historic Peace Churches|publisher=Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online|accessdate=16 Mezheven 2019}}</ref>. |
|||
E kevredigezh ar |
E kevredigezh ar {{XXIañ kantved}} e weler ar Vennonidi evel ur strollad relijiel gant izili a-bep seurt orin hepken<ref>{{en}}{{cite web|url=http://thirdway.com/mennonites/who-are-the-mennonites/|title=''Who are the Mennonites?''|publisher=Third Way Cafe|accessdate=16 Mezheven 2019}}</ref><ref>{{en}}{{cite web|url=http://www.mhsc.ca/index.php?content=http://www.mhsc.ca/mennos/wdid_you_know.html|title=''Did you know...''|publisher=Mennonite Historical Society of Canada|accessdate=16 Mezheven 2019}}</ref> pe evel ur rummad etnek ha relijiel war un dro. Dael zo e-touez ar Vennonidi o-unan war ar c'hraf-mañ<ref>{{en}}{{cite web|url=http://www.mhsc.ca/mennos/cmennonit.html|title=''The Mennonite Game''|publisher=Mennonite Historical Society of Canada|accessdate=16 Mezheven 2019}}</ref>. |
||
Un toullad istorourien ha sokiologourien a ra eus ar Vennonidi ur strollad etno-relijiel <ref>{{cite web|url=http://www.multiculturalcanada.ca/Encyclopedia/A-Z/m6 |title=Multicultural Canada: Mennonites |publisher=Multiculturalcanada.ca |accessdate=Nov 6, 2012}}</ref> pa vez re all enep seurt sell<ref>{{cite web|url=http://www.gameo.org/encyclopedia/contents/E846ME.html|title=Ethnicity|publisher=Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online|accessdate= |
Un toullad istorourien ha sokiologourien a ra eus ar Vennonidi ur strollad etno-relijiel<!-- <ref>{{cite web|url=http://www.multiculturalcanada.ca/Encyclopedia/A-Z/m6 |title=Multicultural Canada: Mennonites |publisher=Multiculturalcanada.ca |accessdate=Nov 6, 2012}}</ref> -- 404 (16/06/2019) --> pa vez re all enep seurt sell<ref>{{cite web|url=http://www.gameo.org/encyclopedia/contents/E846ME.html|title=''Ethnicity''|publisher=Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online|accessdate=16 Mezheven 2013}}</ref>. Ar strolladoù mennoniat mirour a gaoze [[alamaneg Pennsylvania]], [[alamaneg izel]] pe [[alamaneg Bern]], ar pezh a glot mat gant termenadur ur strollad etnek met na ra ket strolladoù all digoroc'h pe tud bet gounezet er broioù o tiorren. |
||
Bez e oa war dro 2 |
Bez' e oa war dro 2,1 milion a [[Advadezour]]ien er bed e [[2015]], en o zouez Mennonidi, [[Amished]], Breudeur Mennonat ''(Mennonite Brethren)'' hag un toullad strolladoù advadezour all hag a zo izili eus ar ''Mennonite World Conference''. |
||
Ne vev ket an holl Vennonidi en hevelep |
Ne vev ket an holl Vennonidi en hevelep doare : kavout a reer kumuniezhioù "tud eeun" ''(plain people)'' ha reoù gwisket evel an dud all hag o vevañ en o-zouez. En [[Indez]], [[Ethiopia]]<!-- <ref name=Szdfan>{{cite news|title=Ethiopian conference tops membership|url=http://www.mennoweekly.org/2005/6/13/ethiopian-conference-tops-membership/|accessdate=Jul 25, 2011|newspaper=Mennonite Weekly Review|date=Jul 13, 2005}}</ref> -- 404 (16/06/2019) -->, [[Kanada]], [[Republik Demokratel Kongo]] hag er [[Stadoù-Unanet]] emañ ar rummadoù brasañ a Vennonidi. |
||
Kavout a reer ar rummadoù brasañ a Vennonidi en [[Indez]], [[Ethiopia]]<ref name=Szdfan>{{cite news|title=Ethiopian conference tops membership|url=http://www.mennoweekly.org/2005/6/13/ethiopian-conference-tops-membership/|accessdate=Jul 25, 2011|newspaper=Mennonite Weekly Review|date=Jul 13, 2005}}</ref>, [[Kanada]], [[Republik Demokratel Kongo]] hag er [[Stadoù-Unanet]]. |
|||
Kumuniezhioù start zo en ur 87 bro bennak war ar c'hwec'h [[kevandir]], pe strewet e-touez annezidi ar broioù-se. Bez' ez eus trevadennoù Mennonidi alamaneger en [[Arc'hantina]], [[Belize]], [[Bolivia]]<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2006/12/21/world/americas/21bolivia.html|title=''Bolivian Reforms Raise Anxiety on Mennonite Frontier''|newspaper=[[The New York Times]]|accessdate=16 Mezheven 2019}}</ref>, [[Brazil]], [[Mec'hiko]], [[Uruguay]]<!-- <ref>{{cite web|author=Aus Montevideo: Galizische Mennoniten in Uruguay |url=http://www.galizien.org/de/galizien/27-mennoniten-in-galizien/28--aus-montevideo-galizische-mennoniten-in-uruguay.html?showall=1|title=Mennonites from Galitzia in Uruguay |publisher=Galizien.org |date=Nov 1, 2012 |accessdate=Nov 6, 2012}}</ref> -- 404 (16/06/2019) --> ha [[Paraguay]] <ref>{{cite web |author=Antonio De La Cova |url=http://www.latinamericanstudies.org/paraguay/mennonites.htm|title=''Paraguay's Mennonites resent 'fast buck' outsiders''|publisher=Latinamericanstudies.org |date=Dec 28, 1999 |accessdate=16 Mezheven 2019}}</ref>. Diskennidi strolladoù Mennonidi alamaneger a orin eus ur vro a zo bremañ en [[Ukraina]] int peurliesañ. |
|||
Un iliz vennonat vihan |
Un iliz vennonat vihan zo bepred en [[Izelvroioù]], ma oa bet ganet [[Menno Simons]]. |
||
Ar [[Mennonite Disaster Service]]<ref>{{cite web|url=http://www.mds.mennonite.net/|title=Mennonite Disaster Service|accessdate= |
Ar ''[[Mennonite Disaster Service]]''<ref>{{cite web|url=http://www.mds.mennonite.net/|title=''Mennonite Disaster Service''|accessdate=16 Mezheven 2019}}</ref>, lec'hiet e [[Norzhamerika]], a zegas sikour trumm ha war hir dermen pa vez korventennoù, dour-beuz ha gwallreuzioù all. Ar ''[[Mennonite Central Committee]]'' a zegas ivez sikour trumm er bed a-bezh pa vez gwallreuzioù, ha ren a ra raktresoù diorroadur e meur a vro. |
||
⚫ | Abaoe lodenn |
||
===Daveoù=== |
|||
⚫ | Abaoe eil lodenn an {{XXvet kantved}}, un toullad strolladoù mennonat a vez engouestlet e stourmoù evit ar peoc'h hag ar justis sokial. Sikouret o deus da ziazezañ ''[[Christian Peacemaker Teams]]'' hag ar ''Mennonite Conciliation Service''<!-- <ref>{{cite web|url=http://conciliationserv.mennonite.net/|title=Mennonite Conciliation Service|accessdate=May 30, 2007}}</ref> -- 404 (16/06/2019) -->. |
||
==Notennoù== |
|||
{{Daveoù|bannoù=2}} |
|||
[[Rummad:Protestanted]] |
[[Rummad:Protestanted]] |
||
[[Rummad:Advadezouriezh]] |
[[Rummad:Advadezouriezh]] |
Stumm eus an 16 Mez 2019 da 16:41
Graet e vez Mennonidi eus strolladoù kristen hag a zo izili eus kumuniezh an ilizoù advadezour hag anvet diwar anv ar Frizad Menno Simons (1496–1561) ; ul lodenn eus an Impalaeriezh Roman Santel e oa Friz d'ar mare-se. Dre e skridoù e roas Simons o stumm da gelennadurezhioù an diazezourien suis kentañ.
Kelennadurezhioù kentañ ar Vennonidi a oa diazezet war ur gredenn e kefridi ha ministrerezh Jezuz Krist a dalc'he an advadezourien gentañ start outi gant kalz a c'hred daoust d'an heskinerezh kement a-berzh stadoù katolik ha protestant. Kentoc'h eget emgannañ e oa gwelloc'h d'ar gredourien-se divroañ da vroioù ma oa an tiegezhioù a rene digoroc'h d'o c'hredenn diazez er vadeziant emskiant
A-hed ar bloavezhioù e teuas ar Vennonidi da vezañ gwelet evel an ilizoù peoc'hgarour istorel abalamour d'o emouestl e-keñver ar beoc'hgarouriezh[1].
E kevredigezh ar XXIañ kantved e weler ar Vennonidi evel ur strollad relijiel gant izili a-bep seurt orin hepken[2][3] pe evel ur rummad etnek ha relijiel war un dro. Dael zo e-touez ar Vennonidi o-unan war ar c'hraf-mañ[4].
Un toullad istorourien ha sokiologourien a ra eus ar Vennonidi ur strollad etno-relijiel pa vez re all enep seurt sell[5]. Ar strolladoù mennoniat mirour a gaoze alamaneg Pennsylvania, alamaneg izel pe alamaneg Bern, ar pezh a glot mat gant termenadur ur strollad etnek met na ra ket strolladoù all digoroc'h pe tud bet gounezet er broioù o tiorren.
Bez' e oa war dro 2,1 milion a Advadezourien er bed e 2015, en o zouez Mennonidi, Amished, Breudeur Mennonat (Mennonite Brethren) hag un toullad strolladoù advadezour all hag a zo izili eus ar Mennonite World Conference.
Ne vev ket an holl Vennonidi en hevelep doare : kavout a reer kumuniezhioù "tud eeun" (plain people) ha reoù gwisket evel an dud all hag o vevañ en o-zouez. En Indez, Ethiopia, Kanada, Republik Demokratel Kongo hag er Stadoù-Unanet emañ ar rummadoù brasañ a Vennonidi.
Kumuniezhioù start zo en ur 87 bro bennak war ar c'hwec'h kevandir, pe strewet e-touez annezidi ar broioù-se. Bez' ez eus trevadennoù Mennonidi alamaneger en Arc'hantina, Belize, Bolivia[6], Brazil, Mec'hiko, Uruguay ha Paraguay [7]. Diskennidi strolladoù Mennonidi alamaneger a orin eus ur vro a zo bremañ en Ukraina int peurliesañ.
Un iliz vennonat vihan zo bepred en Izelvroioù, ma oa bet ganet Menno Simons.
Ar Mennonite Disaster Service[8], lec'hiet e Norzhamerika, a zegas sikour trumm ha war hir dermen pa vez korventennoù, dour-beuz ha gwallreuzioù all. Ar Mennonite Central Committee a zegas ivez sikour trumm er bed a-bezh pa vez gwallreuzioù, ha ren a ra raktresoù diorroadur e meur a vro.
Abaoe eil lodenn an XXvet kantved, un toullad strolladoù mennonat a vez engouestlet e stourmoù evit ar peoc'h hag ar justis sokial. Sikouret o deus da ziazezañ Christian Peacemaker Teams hag ar Mennonite Conciliation Service.
Notennoù
- ↑ (en)Historic Peace Churches. Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online. Kavet : 16 Mezheven 2019.
- ↑ (en)Who are the Mennonites?. Third Way Cafe. Kavet : 16 Mezheven 2019.
- ↑ (en)Did you know.... Mennonite Historical Society of Canada. Kavet : 16 Mezheven 2019.
- ↑ (en)The Mennonite Game. Mennonite Historical Society of Canada. Kavet : 16 Mezheven 2019.
- ↑ Ethnicity. Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online. Kavet : 16 Mezheven 2013.
- ↑ "Bolivian Reforms Raise Anxiety on Mennonite Frontier". Retrieved on 16 Mezheven 2019.
- ↑ Antonio De La Cova (Dec 28, 1999). Paraguay's Mennonites resent 'fast buck' outsiders. Latinamericanstudies.org. Kavet : 16 Mezheven 2019.
- ↑ Mennonite Disaster Service. Kavet : 16 Mezheven 2019.