Badeziant
Ar vadeziant (eus ar verb latin baptizo[1], badeziañ, diwar an henc'hresianeg Βαπτίζειν baptizein, furm eus ar verb Βάπτειν baptein, « soubañ en ul liñvenn ») zo ul lid pe ur sakramant a arouez buhez nevez ar gristenien vadezet, marv e-keñver o buhez kozh merket gant ar pec'hed. Dasorc'hiñ a ra ar gristenien nevez en ur vuhez nevez gant ar C'hrist. Al lid-mañ a vez alies un testeni foran evit ar re a zo gounezet d'ar gristeniezh.
Ar gourvadez pe ar c'hristenadur zo ul lid eeunaet a vez implijet e-lec'h ar vadeziant pa vez ur bugel e riskl da goll e vuhez trumm (meneget e vez ar vugale kristenaet er rolloù parrez kozh). Fennañ a reer dour war penn an den en ur lavaret ar c'homzoù da-heul : « Da vadeziñ a ran en anv an Tad, ar Mab hag ar Spered Santel ».
Abred en istor an iliz e oa anavet ar verzherinti evel "badeziant ar gwad", a roe o zu d'ar verzherien na oant ket bet badezet da vezañ salvet. Diwezhatoc'h e anadas meizad badeziant ar c'hoant, en Iliz katolik, hag ar re a briente ar vadeziant (katekiziad) hag a varve a-raok resev ar sakramant-se a oa sellet oute evel salvet memestra[2]. Sellet e oa outi evel ur sakramant ret da vezañ salvet gant an holl gristenien, betek Huldrych Zwingli a zisklêrias er XVIvet kantved ne oa ket ezhomm anezhi[3]. Hiziv an deiz, kristenien zo, ar Grenourien hag arme ar salud peurgetket, ne vadeziont ket o izili abalamour ma soñjont n'eo ket ret.
Dont a ra badeziant al lidoù kristen liesseurt eus al lid kouronkañ yuzev (ar mikve) ha harpet eo war un arouezelezh tostaet gant Carl Gustav Jung ha kalz bredelfenourien d'ar vuhez in utero. Ar soubadur en dour a laka da soñjal er fed da veuziñ, er glanadur, er marv hag en adc'hanidigezh[4].*
Er Bibl
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Evit pep kristen e ra ar vadeziant dave da vadeziant Jezuz gant Sant Yann-Vadezour er Jourdan, deskrivet en Aviel Mazhev, pennad 3, 13-17 :
Dont a reas neuze Jezuz eus Galilea betek ar Jourdan davet Yann, da vezañ badezet gantañ. Enebiñ a rae Yann avat en ur lâret : me am eus ezhomm da vezañ badezet ganit, hag e teuez davedon ! Jezuz a respontas dezhañ : Lez ober bremañ, rak dereat eo e sevenfemp evel-henn kement a zo just. Ha Yann ne enebas ket ken. Kerkent ha ma oa badezet Jezuz, hag eñ er-maez an dour. Ha setu an neñv ha digeriñ, hag e welas spered Doue diskenn evel ur goulm betek ennañ. Ha setu ma oa lavaret ar gomzoù-mañ gant ur vouez hag a zeue eus an neñv : Hemañ eo ma mab muiañ-karet am eus lakaet holl ma c'harantez ennañ.
« Ne vezer ket ganet kristen, dont a reer da vezañ kristen » eme Dertullian, unan eus Tadoù an Iliz, en e Meuladur ar gristeniezh, er pennad XVIII. Abalamour ma'z eo deskrivet en Testamant Nevez ez eo ar vadeziant ur sakramant a gaver en holl an Ilizoù kristen. Evit Ilizoù zo ez eo ar memes sakramant kristen e forzh peseurt Iliz e vefe sevenet : Un den badezet er feiz reizhkredour ha gounezet goude d'ar gatoligiezh n'en deus ket ezhomm da vezañ badezet en-dro, hag ar c'hontrol zo gwir ivez. Hervez ar Bibl, « Un Aotrou hepken zo, ur feiz hepken, ur vadeziant hepken » (Efeziz 4:5).
Hervez ar mareoù hag an Ilizoù a c'haller badeziñ ar vugale yaouank pe an dud en oad gour.
E lod eus an Ilizoù kristen e soñjer e tle ar vadiziant bezañ choazet hag an den a vadezer a zle bezañ gouest d'ober ar choaz-se eta. Lod eus an Ilizoù a ampella oad ar vadeziant o feizidi betek oad ar gouzoumenn, da skouer. Badezet e oa an impalaer roman kustentin pa oa war e dremenvan.
Ral eo ar re a choulenn ma vo badezet en-dro ar feizad a zo bet badezet a-raok an oad skiant.
Cheñch a ra lid ar vadeziant hervez an Ilizoù :
- Hiziv an Iliz katolik a ra gant ar vadeziant dre strimpadur (Skuilhet e vez ur c'hementad dour bihan war penn an hini a vadezer) ;
- En iliz ortodoks e kaver gwell ar vadeziant dre soubadur, klok pe diglok. Mont a ra an den a vadezer en dour betek pennoù e zaoulin, ha goude-se e skuilher dour war e benn ;
- An Ilizoù protestant a implij an daou seurt lid, mes ar brotestanted avielour a implij alies ar vadeziant dre soubadur.
Ar vadeziant en Ilizoù kristen
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Al lid katolik
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Evit an Iliz katolik ez eo ar vadeziant ar c'hentañ eus tri sakramant an deskoni kristen, gant an eukaristiezh (la communion) hag ar gouzoumenn. Evit an dud en oad ar skiant (bugale ha tud en oad gour) e vez prientet ar vadeziant e-pad ar gatekiziadelezh, ma vez dizoloet ar relijion gatolik gant an den a vo badezet, ar c'hatekiziad. Evit ar vugale nevez-c'hanet e vez heuliet ur prantad prientiñgant o zud evit o sikour da gompren ster ar sakramant-se.
Al lid en Ilizoù ortodoks
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar vadeziant evit ar Vadezourien hag an Avielourien
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Evit ar Vadezourien hag avielour. Ne vadezont ket ar vugale vihan abalamour ma ne c'hellont ket kaout skiant eus ar pezh ez eo ar vadeziant.
Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Joseph Famerée, Jean Joncheray, Louis Schweitzer, Paul De Clerck, Baptême d'enfants ou baptême d'adultes? Pour une identité chrétienne crédible, coll. Théologies pratiques, Bruxelles-Montréal, Lumen Vitae-Novalis (ISBN 978-2-87324-280-0)
- LeGrand Richards, Oeuvre_merveilleuse
- Jean-Philippe Revel, Traité des sacrements I. Baptême et sacramentalité, 2 vol., Éditions du Cerf, 2004-5.
- Jacques Gelis, Les enfants des limbes, Paris, Audibert, 2005.
- Alfred Kuen, Le baptême hier et aujourd'hui, 408 p., Editions Emmaüs, St. Légier, 1995
- André Gounelle, Le baptême : Le débat entre les Églises, Les Bergers et les Mages, 1996
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Sacrements > Baptême, Kuzul eskibien Bro-C'hall
- Lid katolik badeziant ar vugale
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Émile Ernault, Dictionnaire étymologique du breton moyen, p 31
- ↑ The Necessity of Baptism. Catechism of the Catholic Church. Vatican Publishing House (1993). Kavet : February 24, 2009.
- ↑ Cross, Frank Leslie; Elizabeth A. Livingstone (2005). "Baptism", The Oxford Dictionary of the Christian Church. Oxford : Oxford University Press. 151–154 p. ISBN 0-19-280290-9. OCLC 58998735.
- ↑ Psychanalyse du rite baptismal