Metatezenn

Er yezhoniezh e vez implijet an termen metatezenn (diwar an henc'hresianeg μετάθησις, « eilpennadur » ; saozneg: metathesis) evit komz eus an eilpennañ graet da ziv elfenn fonologel, da lavaret eo :

• fonemennoù

pa vez eilpennet vogalennoù ha dreist-holl kensonennoù, da skouer : brezhoneg debriñ/drebiñ, Montroulez/Montourlez, Brieg/Breig, galleg fromage, eus formage (reiñ ur stumm, diwar al latin formaticu(m), kv. italianeg formaggio hag okitaneg formatge).

• elfennoù dreistskizhel (saoz. suprasegmental)

pa vez eilpennet perzhioù evel hirder ar vogalennoù, an tonennoù pe an taol-mouezh hag all, da skouer e henc'hresianeg pólis (πόλις) « kêr » > genitivel póleōs (πόλεως) diwar ar furm reizh *pólējos.

Kavet e vez metatezennoù e doareoù yezh nann-unvan, evel e rannyezhoù lec'hel ar brezhonek, pe c'hoazh e treuzdistagadurioù, da skouer :

• Stummoù rannyezhel: brezhoneg

der amañ e lec'h dre amañ

mewled e lec'h melc'houed

burlu e lec'h brulu

• Treuzdistagadurioù: saozneg

aks e lec'h ask « goulenn »

A-wezhoù e teu da vezañ ur furm leksemek kemmet dre metatezenn ar furm implijet er yezh unvan kentoc'h evit ar stumm istorel orin, da skouer :

• Saozneg

Bird « evn » diwar krennsaoz. bryd

run « redek » diwar hensaoz. rinnan, eornan, earnan

horse « marc'h » diwar hensaoz. hros

wasp « gwesped » diwar hensaoz. wæps

• Spagnoleg

cocodrilo « gourglazard » diwar latin crocodilus (< henc'hresianeg: krokodilos)

Argelia « Aljeria » diwar arabeg Al Jaza'ir (الجزائر)

postrado « $ » diwar latin prostratus

Diouzh an tu all avat e c'hell talvezout ar vetatezenn elfenn mont-en-dro boutin yezhadur ur yezh bennak, evel e foureg: pa vez staget ur rakger kensonennel ouzh ur verb a grog gant ur gensonenn e vez diverket kensonenn gentañ ar verb pe c'hoazh e vez eilpennet gant ar vogalenn a zeu war-lerc'h, da skouer :

lem- « lipat » > -elm-

ba- « evañ » > -ab-

tuum- « sevel » > -utum-.