María Teresa Vera

María Teresa Vera, en he c'hoazez e-kichen Rafael Zequeira

María Teresa Vera (Guanajuay, Cuba, 6 a viz C'hwevrer 1895-La Habana, 17 a viz Kerzu 1965) a oa kanerez, gitarourez, ha sonaozourez eus Cuba. Ur skouer eus gwellañ kanerien an trova kuban.

En 1911 e krogas da ganañ war al leurennoù en ur c'hoariva ma kanas ar ganaouenn criolla Mercedes, savet gant Manuel Corona. Hennezh a alias anezhi da zeskiñ seniñ gitar. José Díaz, ruilher segalennoù, a voe he c'hentañ kelenner. Gant Manuel Corona e teskas doareoù disheñvel ar c'hentañ hag an eil gitar, kentelioù hag a voe talvoudus-bras dezhi.

Kanañ a reas neuze gant Rafael Zequeira hag entre 1914 (pe 1916?) ha 1924, pa vanas Rafael klañv ha pa varvas. Enrollet e oa bet ganto e New York ouzhpenn 200 kanaouenn hag a reas berzh bras, evel "A llorar a Papá Montero". Met kollet eo an darn vrasañ.

Anaoudegezh a reas gant Carlos Godinez, ur sonaozour, a zeskas dezhi hiroc'h diwar-benn ar seniñ gitar. Kanañ a reas gantañ el laz Grupo Típico. Carlos Godínez a chomas kamarad bras dezhi betek e varv e 1950.

Anaoudegezh a reas ivez gant Ignacio Piñeiro hag e 1925 (pe 26?) e savas ar Sexteto Occidente gantañ, ur c'hwec'had e doare Cuba an amzer.

Sexteto Occidente

Savet e voe gant María Teresa Vera war c'houlenn he skoazellerien, a wele e oa diouzh ar c'hiz al lazioù-seniñ bras er bloavezhioù-se. Ouzhpenn María Teresa e oa Miguel García evel pennkaner, Ignacio Piñeiro , Julio Torres Biart gant an tres, Manuel Reinoso gant ar bongó ha Paco Sánchez gant ar maracas. Sonerien eus ar c'hentañ troc'h e oant ha berzh a rejont holl en o micher. Ne badas ket nemeur a vloavezhioù ha rouez e voe o enrolladurioù. Gant ar strollad-se avat e vleunias he donezonoù hag e tiazezas he brud vat, e-skoaz ar Sexteto Habanero, strollad bras all ar mare.

Santería, emdennañ ha distreiñ

Troet e oa María Teresa Vera gant ar relijion afrokuban, ar santería, ha dilezel a reas ar sonerezh da vont da santera, da lavarout eo belegez. Met distreiñ a reas e 1935 (pe 36?) en un abadenn skingomz eus Radio Salas, en ur pevarad a oa ennañ Justa García, Dominica Verges y Lorenzo Hierrezuelo, met dispartiet ar pevarad goude an abadenn, ha ne voe ket adsavet.

Lorenzo Hierrezuelo koulskoude a chomas da seniñ ganti, ha kanañ a rejont en un daouad a badas 27 vloaz, ma kreskas brud María Teresa Vera evel unan eus kentañ mouezhioù an Trova.

E-touez he gwellañ sonioù e c'haller menegiñ an habanera Veinte años, kanet abaoe gant kalz a ganerien, pe ar bolero Sólo pienso en ti.

Diwar he fenn

Sexteto Occidente, New York 1926
en a-dreñv: Maria Teresa Vera (gitar), Ignacio Piñeiro (double bass), Julio Torres Biart (tres); dirak: Miguelito Garcia (clavé), Manuel Reinoso (bongó) ha Francisco Sánchez (maracas)

En e vuhezskrid e ro Calderon ali 32 sonaozour kuban diwar he fenn.

• Pablo Milanes a lavaras: "María Teresa eo enkorfadur ar son kuban."
• María Teresa Linares, a lavaras diwar-benn Maria Teresa Vera ha Hierrezuelo:

"I believe the most important period [for them] was their 27 years as a duet, Lorenzo on first guitar, Vera on second. Hierrezuelo's voice was at its best... [and] María Teresa's voice was unrivalled at the time. The quality of their appogiaturas, adornments, refinements, and their interpretation... reached its highest point. All in all, it was the most sublime expression of the Cuban song."

Pladennoù

• TUMBAO TCD 090, Maria Teresa y Zequeira - El Legendario Dúo de la Trova Cubana, 1916-1924,
• TUMBAO TCD 087, SEXTETO OCCIDENTE Yo no tumbo caña
• " Veinte años, María Teresa Vera", L.H., Egrem CD 056.
• " La Embajadora de la canción de antaño", L.H., Egrem CD 033.
• The cuban legend, Maria Teresa Vera, Musiques du monde, 1999.

Liammoù diavaez

• Buhezskrid María Teresa Vera war montunocubano.com
• Selaou anezhi: http://www.musicme.com/#/Maria-Teresa-Vera/albums/The-Cuban-Legend-3487780200627.html