Lizher d'ar Goloseidi
Unan eus al lizheroù bet skrivet gant Paol Tars pa oa prizoniet e Roma eo al Lizher d'ar Goloseidi (Kol). E gavet e reer en Testamant Nevez, eil lodenn ar Bibl.
Piv en devoa skrivet al lizher-mañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Lakaet e oa bet en arvar, e-kerzh an XIXvet kantved, ar fed e vije bet skrivet al lizher gant Paol evel ma oa bet evit al lizher d'an Efezidi. Bremañ ez eo ali an darn vrasañ eus ar viblourien evit lavarout e kaver ennañ preder Paol sikouret evit e skrivañ gant ur sekretour evel kustum. Roll ar sekretour a vefe bet un tamm brasoc'h amañ[1].
Pegoulz ha pelec'h e voe skrivet al lizher[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Toullbac'het e Roma e oa Paol pa skrivas al lizher-mañ hervez an istorourien. Skrivet e voe etre 61 ha 63 eta hervez La Bible de Jérusalem hag André Chouraqui pe etre 60 ha 62 hervez Maodez Glanndour[2].
Evit piv e oa bet skrivet ? Peseurt kelennadurezh ?[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
N'en doa ket avielet Paol ar Goloseidi e-unan war-eeun. Degaset e oa bet keleier nec'hus gant Epafraz, e gannad apostolek, ha kerkent e skrivas ul lizher da gristenien Golosae dre hanterouriezh Tic'hikoz[3].
Setu ar pezh a skriv Maodez Glanndour a-zivout danvez al lizher : « Amañ ivez, gant al lizher d'ar Golosidi, e kavomp an hevelep doare da sellout ouzh mister ar C'hrist, Mab Doue ganet a holl viskoazh o tont da salver ha mestr an hollved, Aeled ha tud. Moarvat en e lizheroù kentañ en deus komzet Paol eus peurbadelezh doueel ar C'hrist (I Kor. 8, 6 ; II Kor. 4, 4 ; 8, 9 ; Gal. 4, 4 ; Rom. 8, 3), met biskozah n'en devoa displeget e venozioù en un doare ken hir ha ken splann. »[4].
Notennoù ha daveennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ (fr) La Sainte Bible, Cerf, 1961, p 1487 ha La Bible, troidigezh André Chouraqui, Desclée de Brouwer, 1998, p 2289.
- ↑ (br) Maodez Glanndour, digoradur da lizheroù Sant Paol, eil levrenn troidigezh an Testamant Nevez,Al Liamm, 1971, p 354.
- ↑ (fr) La Sainte Bible, Cerf, 1961, introduction aux épîtres de saint Paul, p 1487.
- ↑ (br) Maodez Glanndour, digoradur da lizheroù Sant Paol, eil levrenn troidigezh an Testamant Nevez, 1971, Al Liamm, p 355.