Falc'hunerezh
Ar falc'hunerezh[1] zo un doare da chaseal gant evned-preizh doñvaet en amboaz-se. Meur a seurt evned-preizh a vez implijet evit se, hervez ar broioù : falc'huned, baoued, erered.
A-gozh e vez kavet meneg eus ar falc'hunerezh en istor : implijet e veze evned-preizh evit chaseal en Azia meur a gantved a-raok Jezuz Krist. Eus kreiz Azia hag eus ar Reter Nesañ e teuas an doare chaseal-se betek Europa. Moarvat e voe an Huned hag an Alaned ar pobloù kentañ a zegasas ar falc'hunerezh da vroioù Europa, war-dro ar bloavezh 400.
Frederig II an Impalaeriezh Santel (1194–1250) zo anavezet evel unan a vrudas an doare-se da chaseal e kornôg Europa. Kontañ a reer en doa desket ober digant Arabed pa oa o vrezeliañ er Reter Nesañ e-pad ar C'hwec'hvet Kroaziadeg (1228–1229). Lakaat a reas treiñ un dornskrid arabek diwar-benn ar falc'hunerezh hag embannet e voe e latin e 1241, gant an titl De arte venandi cum avibus ("Arz ar chaseal gant evned").
E broioù Europa e oa ar falc'hunerezh un obererezh na veze graet nemet gant an dudjentil. E Bro-C'hall e voe paouezet gantañ da-heul un dekred embannet da vare an Dispac'h Bras, e 1792, a verze ar c'hargoù falc'hunerien, tud e servij ar roue pe an aotrounez. Goude an Eil Brezel-bed e voe adroet lañs d'ar falc'hunerezh. E 1954 e voe votet ul lezenn d'e reolenniñ.
Levrioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- (fr) Jean de Franchières (1618) : La fauconnerie, Hachette Livre/BnF, 2012 (ISBN 2-01-268094-1)
- (en) Terence Hanbury White (1951) : The Goshawk, Weidenfeld & Nicolson, 2001 (ISBN 1-4746-0166-9)
- (fr) Patrick Morel, L'art de la fauconnerie, Crépin-Leblond Éditions, 2013 (ISBN 2-7030-0377-3)
- (en) Stephen Bodio : A Rage for Falcons: An Alliance Between Man and Bird, Skyhorse, 2015 (ISBN 1-63450-672-3)
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Ar ger "falc'hunerezh" a gaver er geriadurioù brezhonek abaoe Geriadur Gregor Rostren (1732), ma lenner an displegadenn-mañ, p. 399 : an ard da zreçza al labouçzed preyz da chaçzeal (an arz da zresañ al laboused preizh da chaseal).