Bevoniezh : diforc'h etre ar stummoù
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 12: | Linenn 12: | ||
Ur skourr eus Skiantoù an Natur eo ha gouestlet eo da studi ar [[buhez|vuhez]] diwar an holl savboentoù a c'hell bezañ kavet : |
Ur skourr eus Skiantoù an Natur eo ha gouestlet eo da studi ar [[buhez|vuhez]] diwar an holl savboentoù a c'hell bezañ kavet : |
||
* Skouerioù ha doareennoù ar bevien : [[loenoniezh]], [[Louzawouriezh]], [[ |
* Skouerioù ha doareennoù ar bevien : [[loenoniezh]], [[Louzawouriezh]], [[mikrobevoniezh]]..., |
||
* Frammadur ar bevien hag o mont en-dro a c'hell bezañ sellet outo diwar veur a savboent : [[molekulenn|molekul]] (bevoniezh ar molekul), [[kellenn]]où (bevoniezh ar c'hellennoù), organoù (bevoniezh an organoù), deskrivadur ar c'horfoù (anatomiezh), mont en-dro (fiziologiezh) |
* Frammadur ar bevien hag o mont en-dro a c'hell bezañ sellet outo diwar veur a savboent : [[molekulenn|molekul]] (bevoniezh ar molekul), [[kellenn]]où (bevoniezh ar c'hellennoù), organoù (bevoniezh an organoù), deskrivadur ar c'horfoù (anatomiezh), mont en-dro (fiziologiezh), |
||
* Darempredoù ar bevien gant o endro (ekologiezh) |
* Darempredoù ar bevien gant o endro (ekologiezh), |
||
* Studi [[renkadurezh]] ar [[spesad]]où liammet gant o istor pe emdroadel pe [[fullogeneliezh|fullogenel]] |
* Studi [[renkadurezh]] ar [[spesad]]où liammet gant o istor pe emdroadel pe [[fullogeneliezh|fullogenel]] ; [[sistematik]] a vez graet eus an dachenn-mañ. |
||
Savet ez eus bet meur a renkadurezh evit ar bevien goude ma oa bet kinniget gant ar [[Sveden|Svedad]] [[Carl von Linné]] er [[XVIIvet kantved|XVII{{vet}} kantved]] renkañ anezho e daou [[renadur]] : al loened hag ar plant. Bremañ e vez kinniget sistemoù kladistik gant muioc'h eget ugent renadur. |
Savet ez eus bet meur a renkadurezh evit ar bevien goude ma oa bet kinniget gant ar [[Sveden|Svedad]] [[Carl von Linné]] er [[XVIIvet kantved|XVII{{vet}} kantved]] renkañ anezho e daou [[renadur]] : al loened hag ar plant. Bremañ e vez kinniget sistemoù kladistik gant muioc'h eget ugent renadur. |
||
Ar skiant a denn da studi ar vuhez eo ar vevoniezh, ha da gentañ |
Ar skiant a denn da studi ar vuhez eo ar vevoniezh, ha da gentañ ar mikroorganoù hag a zo ar bakteriennoù, ar c'huanobakteriennoù hag ar mikroplasmoù, met an darn vuiañ eus ar [[bevoniour|vevoniourien]] n'eo ket evit sellout ouzh ar [[virus]]où, ar viroidoù hag ar prionoù evel bevien. |
||
Anvet eo kellennoù eukariot ar c'hellennoù a zo dezho an dafar genetek rodellet en ur [[kalonenn|galonenn]] ha gwarezet gant ur goc'henn. An [[organeg]]où-mañ a vez graet [[eukariont]]où anezho. |
Anvet eo kellennoù eukariot ar c'hellennoù a zo dezho an dafar genetek rodellet en ur [[kalonenn|galonenn]] ha gwarezet gant ur goc'henn. An [[organeg]]où-mañ a vez graet [[eukariont]]où anezho. |
Stumm eus an 27 Eos 2013 da 12:10
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.
Ar ger bevoniezh a zo bet savet diwar ar brezhoneg bev-, ur penngef hag a denn d'ar boudoù a zo buhez enno, ar bevien a vez graet anezho.
Implijet e vez ivez an termen biologiezh, savet diwar ar gregach βίος = buhez ha λόγος = gouiziegezh.
Ur skourr eus Skiantoù an Natur eo ha gouestlet eo da studi ar vuhez diwar an holl savboentoù a c'hell bezañ kavet :
- Skouerioù ha doareennoù ar bevien : loenoniezh, Louzawouriezh, mikrobevoniezh...,
- Frammadur ar bevien hag o mont en-dro a c'hell bezañ sellet outo diwar veur a savboent : molekul (bevoniezh ar molekul), kellennoù (bevoniezh ar c'hellennoù), organoù (bevoniezh an organoù), deskrivadur ar c'horfoù (anatomiezh), mont en-dro (fiziologiezh),
- Darempredoù ar bevien gant o endro (ekologiezh),
- Studi renkadurezh ar spesadoù liammet gant o istor pe emdroadel pe fullogenel ; sistematik a vez graet eus an dachenn-mañ.
Savet ez eus bet meur a renkadurezh evit ar bevien goude ma oa bet kinniget gant ar Svedad Carl von Linné er XVIIvet kantved renkañ anezho e daou renadur : al loened hag ar plant. Bremañ e vez kinniget sistemoù kladistik gant muioc'h eget ugent renadur.
Ar skiant a denn da studi ar vuhez eo ar vevoniezh, ha da gentañ ar mikroorganoù hag a zo ar bakteriennoù, ar c'huanobakteriennoù hag ar mikroplasmoù, met an darn vuiañ eus ar vevoniourien n'eo ket evit sellout ouzh ar virusoù, ar viroidoù hag ar prionoù evel bevien.
Anvet eo kellennoù eukariot ar c'hellennoù a zo dezho an dafar genetek rodellet en ur galonenn ha gwarezet gant ur goc'henn. An organegoù-mañ a vez graet eukariontoù anezho.
Koulskoude ez eus organegoù unkellennek hag a zo o dafar genetek strewet e-barzh o c'hutoplasm hep kalonenn ebet. Ar seurt kellennoù-mañ a vez graet prokariontoù anezho.
Kelennoù bevoniezhel ha termenoù liammet outo
- Anatomiezh
- Bakteriologiezh
- Bevoniezh an diorren
- Bevoniezh frammadurel
- Bevoniezh ar c'hellennoù
- Bevoniezh ar molekul
- Bevoniezh ar mor
- Bevoniezh an organoù
- Biofizik
- Biokimiezh
- Bioteknologiezh
- Bio-urzhiataerezh
- Emdroadur
- Ekologiezh
- Etologiezh
- Fullogeneliezh
- Fiziologiez
- Foueoniezh
- Genetik
- Gwaredoniezh
- henouennonïezh (Paleontologiezh)
- Kleñvedoù kontammus
- Louzawouriezh
- Mikrobiologiezh
- Neurobiologiezh
- Onkologiezh
- Ontogeneliezh
- Pistriegiezh
- Sistematik
- Suneriezh
- Taksonomiezh
Istor
Bevoniourien vrudet
- Albert Calmette
- Alexander Fleming
- François Jacob
- Robert Koch
- Félix Le Dantec
- Louis Pasteur
- Émile Roux