Galated : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 4 Gen 2007 da 17:51

Ar Galated a zo bet un nebeut pobloù kelt a yeas d'ober o annez e kreiz 'Azia-Vihannañ en Henamzer hag o annez nevez a zo bet anvet Galatia e-pad kantvedoù betek dibenn an impalaeriezh roman. O c'hêr-benn, relijiel d'an nebeutañ, a zo bet Ankira, deuet da vezañ Ankara, kêr-benn Turkia hiziv. Evit ar Gresianed hag ar Romaned e vezent gwelet evel Galianed.

Krouidigezh Galatia

Ul lu Kelted eus Galia a aloubas Makedonia ha Bro-Gres goude bezañ chomet ur prantadig e Galia tal an Alpoù hag a dreuzas an Hellespontos goude bezañ preizhet pinvidigezhioù bras temploù Delfos, ur veaj a oe graet an Ergerzhadeg bras eus outañ. Dindan urzhioù Luterios ha Leonorios e tizhjod Azia-Vihannañ pa oant bet kouviet da zont enni gant roue Bitinia, [[Nikomedes IaPatrom:Ñ]] evit ma lakint da ziarbenn ar roue seleukour Antiokios Iañ.
Trechet gantañ e yeas ar Gelted e takadoù meneziek uhelañ Frigia a oe roet anv Galatia diwarno. Ar prinselezh nevez en doa harzoù gant rouantelezh ar Pontos hag hini Paflagonia e Norzh, Kapadokia e Reter, rouantelezh Pergam e Su hag hini Bitinia e Kornôg. Pa oa disheñvel o renad eus hini o amezeien e veze graet kumuniezh ar Galated eus o tri bobl. (Koinon Galatôn e gresianeg ha Commune Galatarum e latin).

Framm politikel ar Galated

An tri bobl a zo an Tektosaged o doa Ankira evel kêr-benn (Ankara hiziv), an Tolistobogied o doa teir geoded pennañ, Pessinos, Gordion ha Tolistotoka hag an Trokmed dezho ar geoded Tavion hag Ekkobriga. Renet e oa pep pobl gant ur pederbeli (tri benn bras evit gwir) : ur penn, ur barner (dikastes) hag ur jeneral gant daou ofiser (stratophylax ha hypostratophylax).

Ur c'hevredad riezoù brezelour dindan ur brientinelezh milour e veze Kumuniezh ar Galated. Hervez Strabo, ar" bederveliourien" (tetrarc'hontes) ha 300 ezel ar C'huzul en em vode en ul lec'h digor, nepell diouzh Ankara, anvet Drunemeton ("Neved an drouized" marteze, sell Nemeton). El lec'h sakr-se, aneved, e veze dalc'het al lezvarn kastiz gant an 300 kuzulier evel barnerien hag eno e veze graet an aferioù. Tennañ e reent splet eus ar sevel-loened, met e sachent muioc'h a binvidigezhioù eus an ergerzhadegoù, ar preizhata hag arc'hant an dasprenoù . Brudet e vezent evit bezañ goprsoudarded taer ha kriz. Kemeret o deus perzh e brezelioù diehan e veze e Azia-Vihannañ ha ne oent ket plijet pa kouezhjod dindan ren Mitridates, roue ar Pont.

Aloubet eo bet Galatia gant Roma e - 189, lakaet dindan statud ur proviñs e - 64 ha staget ouzh an impalaeriezh roman e - 25. Asantet o deus mat bezañ enkorfed er riez roman hag e vez anavezet darn buhez an impalaer Aogust diwar enskrivadurioù war un templ nepell diouzh Ankara. E penn an hoalad kristen e vez degaset ar relijion kristen ha savet un aozadur, iliz Galatia ha Saul Tarsia, deuet da vezañ an abostol sant Paol, a skrivas dezhi ul lizher a gaver er Nevez testamant hiziv (Lizher d'ar Galated).

Yezh

Anv ez eus e oberennoù skrivagnerien klasel zo eus ar yezh komzet gant ar Galated hag a seblant bezañ bet ur rann eus hini ar Galianed, rak e skrive sant Yerom (347-420) e komze ar Galated ar galian c'hoazh hag e oa o yezh heñvel ouzh hini tud Trever (Alamagn hiziv). Meur a anv galat a zo galian e furm, met e reent gant titloù gresianeg pa veze meur a gresian o chom en o bro. War-dro 120 termen a zo bet kavet pe el lennegez pe en enskrivadurioù. An darn-vuiañ a zo anvioù-tud. Sell ouzh ar pennad war ar galateg.

Sell ivez

@@ Linenn 2: / Linenn 2: @@
 [[Skeudenn:NAMA Galate.jpg|thumb|250px|Milour galat gloazet, delwenn kavet e  [[Delos]], kizellet war-dro [[-100|100 kt J.-K.]], [[Mirdi arkeologiezh broadel e Aten]]]]
-Ar '''Galated''' a zo bet un nebeut [[Kelted|pobloù kelt]] a yeas d'ober o annez e kreiz '[[Azia-Vihannañ]] en [[Henamzer]] hag o rannvro. a zo bet anvet ''Galatia'' e-pad kantvedoù betek diben an [[impalaeriezh roman]]. O [[kêr-benn|c'hêr-benn]] a zo bet [[Ankira]], deuet da vezañ [[Ankara]], [[kêr-benn]] [[Turkia]] hiziv. Evit ar [[ Henc'hres|Gresianed]] hag ar [[Henroma|Romaned]] e vezent gwelet evel [[Galianed]].
+Ar '''Galated''' a zo bet un nebeut [[Kelted|pobloù kelt]] a yeas d'ober o annez e kreiz '[[Azia-Vihannañ]] en [[Henamzer]] hag o annez nevez a zo bet anvet ''Galatia'' e-pad kantvedoù betek dibenn an [[impalaeriezh roman]]. O [[kêr-benn|c'hêr-benn]], relijiel d'an nebeutañ, a zo bet [[Ankira]], deuet da vezañ [[Ankara]], [[kêr-benn]] [[Turkia]] hiziv. Evit ar [[ Henc'hres|Gresianed]] hag ar [[Henroma|Romaned]] e vezent gwelet evel [[Galianed]].
 ==Krouidigezh Galatia==
-Ul lu Kelted Galia a aloubas [[Makedonia]] ha [[Bro-Gres]] goude bezañ chomet ur prantadig e Galia tal an [[Alpoù]] hag a dreuzas an [[Hellespontos]] goude bezañ preizhet pinvidigezhioù bras [[templ]]où [[Delfos]], ur veaj a oe graet an [[Ergerzhadeg bras]] eus outañ. Dindan urzhioù Luterios ha Leonorios e tizhjod Azia-Vihannañ pa oant bet kouviet da zont enni gant roue Bitinia, [[Nikomedes Ia{{ñ}}]] evit ma lakint da ziarbenn ar roue seleukour Antiokios Iañ.<br>
+Ul lu Kelted eus Galia a aloubas [[Makedonia]] ha [[Bro-Gres]] goude bezañ chomet ur prantadig e Galia tal an [[Alpoù]] hag a dreuzas an [[Hellespontos]] goude bezañ preizhet pinvidigezhioù bras [[templ]]où [[Delfos]], ur veaj a oe graet an [[Ergerzhadeg bras]] eus outañ. Dindan urzhioù Luterios ha Leonorios e tizhjod Azia-Vihannañ pa oant bet kouviet da zont enni gant roue Bitinia, [[Nikomedes Ia{{ñ}}]] evit ma lakint da ziarbenn ar roue seleukour Antiokios Iañ.<br>
-Trechet gantañ e yeas ar Gelted e takadoù [[menez]]iek uhelañ [[Frigia]] a oe roet anv Galatia diwarno. Ar prinselezh nevez en doa harzoù gant [[rouantelezh ar Pontos]] hag hini [[Paflagonia]] e [[Norzh]] [[Kapadokia]] e [[Reter]], rouantelezh Pergam e Su hag hini Bitinia e [[Kornôg]]. Pa oa disheñvel o renad eus hini o amezeien e veze graet ''kumuniezh ar Galated'' eus o tri bobl. (''Koinon Galatôn'' e [[gresianeg]] ha [[Commune Galatarum]] e [[latin]]).
+Trechet gantañ e yeas ar Gelted e takadoù [[menez]]iek uhelañ [[Frigia]] a oe roet anv Galatia diwarno. Ar prinselezh nevez en doa harzoù gant [[rouantelezh ar Pontos]] hag hini [[Paflagonia]] e [[Norzh]], [[Kapadokia]] e [[Reter]], rouantelezh Pergam e Su hag hini Bitinia e [[Kornôg]]. Pa oa disheñvel o renad eus hini o amezeien e veze graet ''kumuniezh ar Galated'' eus o tri bobl. (''Koinon Galatôn'' e [[gresianeg]] ha [[Commune Galatarum]] e [[latin]]).
 ==Framm politikel ar Galated==
 An tri bobl a zo an '''[[Tektosaged]]'''  o doa Ankira evel kêr-benn ([[Ankara]] hiziv), an '''[[Tolistobogied]]''' o doa teir [[keoded|geoded]] pennañ,  [[Pessinos]], [[Gordion]] ha Tolistotoka hag an '''[[Trokmed]]''' dezho ar geoded [[Tavion]] hag Ekkobriga. [[Renet]] e oa pep pobl  gant ur pederbeli  (tri benn bras evit gwir) : ur penn, ur [[barner]] (''dikastes'') hag ur [[jeneral]] gant daou ofiser (''stratophylax'' ha ''hypostratophylax'').
-Ur c'hevredad riezoù brezelour dindan ur [[brientinelezh]] milour e veze Kumuniezh ar Galated. Hervez [[Strabo]], ar" bederveliourien" (''tetrarc'hontes'') ha 300 ezel ar C'huzul  en em vode en ul lec'h digor, nepell diouzh Ankara, anvet Drunemeton ("Neved an derv", sell [[Nemeton]]), an neved m'edo al lezvarn ha ma veze graet an aferioù. Tennañ e reent splet eus ar [[sevel-loened]], met e sachent muioc'h a binvidigezhioù eus an ergerzhadegoù, ar preizhata hag arc'hant an [[daspren]]où . Brudet e vezent evit bezañ [[goprsoudard]]ed taer ha kriz. Kemeret o deus perzh e [[brezel]]ioù diehan e veze e [[Azia-Vihannañ]] ha ne oent ket plijet pa kouezhjod dindan ren [[Mitridates]], roue ar Pont.
+Ur c'hevredad riezoù brezelour dindan ur [[brientinelezh]] milour e veze Kumuniezh ar Galated. Hervez [[Strabo]], ar" bederveliourien" (''tetrarc'hontes'') ha 300 ezel ar C'huzul  en em vode en ul lec'h digor, nepell diouzh Ankara, anvet ''Drunemeton'' ("Neved an drouized" marteze, sell [[Nemeton]]). El lec'h sakr-se, aneved, e veze dalc'het al [[lezvarn kastiz]]  gant an 300 kuzulier evel barnerien hag eno e veze graet an aferioù. Tennañ e reent splet eus ar [[sevel-loened]], met e sachent muioc'h a binvidigezhioù eus an ergerzhadegoù, ar preizhata hag [[arc'hant]] an [[daspren]]où . Brudet e vezent evit bezañ [[goprsoudard]]ed taer ha kriz. Kemeret o deus perzh e [[brezel]]ioù diehan e veze e [[Azia-Vihannañ]] ha ne oent ket plijet pa kouezhjod dindan ren [[Mitridates]], roue ar Pont.
-Aloubet eo bet Galatia gant Roma e - 189, lakaet dindan statud ur [[proviñs Galatia|proviñs]] e - 64 ha staget ouzh an [[impalaeriezh roman]] e - 25. Asantet o deus mat bezañ enkorfed er riez roman hag e vez anavezet darn buhez an impalaer Aogust diwar ensrivadurioù  war un templ nepell diouzh Ankara. E penn an [[hoalad kristen]] e vez degaset ar [[kristeniezh|relijion kristen]] ha savet un aozadur, iliz Galatia ha Saul Tarsia, deuet da vezañ an [[sant Paol (abostol)|abostol sant Paol]], a skrivas dezhi ul [[lizher]] a gaver er [[Nevez testamant]] hiziv ([[Lizher d'ar Galated]]).
+Aloubet eo bet Galatia gant Roma e - 189, lakaet dindan statud ur [[proviñs Galatia|proviñs]] e - 64 ha staget ouzh an [[impalaeriezh roman]] e - 25. Asantet o deus mat bezañ enkorfed er riez roman hag e vez anavezet darn buhez an impalaer Aogust diwar [[enskrivadur]]ioù  war un templ nepell diouzh Ankara. E penn an [[hoalad kristen]] e vez degaset ar [[kristeniezh|relijion kristen]] ha savet un aozadur, iliz Galatia ha Saul Tarsia, deuet da vezañ an [[sant Paol (abostol)|abostol sant Paol]], a skrivas dezhi ul [[lizher]] a gaver er [[Nevez testamant]] hiziv ([[Lizher d'ar Galated]]).
 ==Yezh==
-Meur a anv galat a zo galian e furm, met e reent gant titloù gresianeg. Skrivet en deus [[sant Yerom]] (347-420)e komze Galated ar galian c'hoazh hag e oa o yezh heñvel ouzh hini tud [[Trever]] ([[Alamagn]] hiziv).
+Anv ez eus e oberennoù [[klasoù|skrivagnerien klasel]] zo eus ar yezh komzet gant ar Galated hag a seblant bezañ bet ur rann eus hini ar Galianed, rak e skrive [[sant Yerom]] (347-420) e komze ar Galated ar galian c'hoazh hag e oa o yezh heñvel ouzh hini tud [[Trever]] ([[Alamagn]] hiziv).
+Meur a anv galat a zo galian e furm, met e reent gant titloù gresianeg pa veze meur a gresian o chom en o bro. War-dro 120 termen a zo bet kavet pe el lennegez pe en enskrivadurioù. An darn-vuiañ a zo anvioù-tud. Sell ouzh ar pennad war ar [[galateg]].
 ==Sell ivez ==
-* [[Kelted]] - [[Drouizelezh]] - [[Galateg]]
+* [[Drouizelezh]]
-* [[Galia]] - [[Ergerzhadeg bras]]
+* [[Ergerzhadeg bras]]
+* [[Galateg]]
+* [[Kelted]]
+* [[Galia]]
@@ Linenn 30: / Linenn 34: @@
 [[cs:Galatové]]
 [[de:Galater]]
-fr:Galates
+[[fr:Galates]]
 [[nl:Galaten]]
 [[ru:Галаты]]
+[[tr:Galatlar]]