Barnadenn Paris

Sandro Botticelli, war-dro 1485-1488
Ral eo gwelout an teir doueez ken gwisket evel en daolenn-mañ.

Anton Raphael Mengs, war-dro 1757
Paris o reiñ an aval da Afrodite, hag Athena oc'h ober selloù du.

Enrique Simonet, war-dro 1904
Afrodite dirak Paris, Athena en tu kleiz pellañ ha Hera en o c'hichen.
Barn Paris zo danvez ur vojenn e gwengelouriezh Henc'hres ma'z eus kaoz eus Paris o varn kened an doueezed, hag o reiñ ar priz, un aval, da Afrodite, ma savas fulor en doueezed arall.
Ar vojenn[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Ar vojenn vrudetañ diwar-benn Afrodite eo homañ, a ziskleir an abeg a voe da vrezel Troia.
Pa voe lidet eured ar roue Peleüs hag an nimfenn Thetis war Venez Olympos e oa bet pedet an holl zoueed d'ar banvez evel-just – war-bouez unan : Eris, doueez an dizemglev, ar c'hwezherez-tan anezhi, a oa bet lezet a-gostez. Ha peogwir ne gave ket honnezh he c'hont, hag e oa droug enni, he devoa graet he soñj kaout plijadur ivez diwar-goust ar re all. Ha hi dont hep bout pedet, ha ganti un aval eus Liorzh an Hesperidezed, ha teurel un aval-aour war taol ar banvez, ha war ar frouezhenn e oa skrivet Ἡ καλὴ λαϐέτω hê kalê labetô "D'an hini gaerañ" ; hennezh e voe « aval an dizemglev ».
Teir doueez a felle dezho kaout an aval : Athena, Hera hag Afrodite. Dre ma oa savet chao etre an teir, dre ma ne felle ket da Zeus dibab, e voe kaset Hermes da c'houlenn digant Paris, roue Troia, tennañ tud an eured eus ar gwall blegenn ma oant bet lakaet gant Eris an drougoberourez. War ar menez edo Paris o tiwall e zeñved, ha dezhañ e voe da varn an tabut.
Ha pep hini eus an teir doueez, d'he zro, da glask levezoniñ ar paotr yaouank gant o fromesaoù, ha da glask e c'hennañ. Ha Hera da brometiñ galloud kement hag ur roue, hag Athena furnez, nerzh-kalon, ha klod er brezel, hag Afrodite a ginnigas karantez digant kaerañ plac'h a oa er bed. Ha Paris da zibab Afrodite ha goulenn Helene evel priz, goude ma oa pried ar roue hellazat Menelaos. Hag evel-se eo e voe kaset e diegezh hag e vro da get.
Skrapadenn Helene Sparta gant Paris an hini a voe kaoz da Vrezel Troia. E-kerzh ar brezel-se eo e voe gloazet an doueez Afrodite gant Diomedes.
Meneget eo barn Paris gant ar barzh Homeros en Ilias :
- « ...Hera hag ar Werc'hez he daoulagad pers.
- Ar re-se a vage kasoni ruz ouzh Ilion santel,
- Ouzh Priam hag e dud, abaoe ma voe dallet Paris
- Hag en o dismegañsas pa gredas, hep e graou gevr,
- Mont a-du gant an hini a ginnigas dezhañ an orged c'hwerv. »
– Homeros, Ilias, XXIV[1]
- An distro da Droia
Ha Paris da zistreiñ da Droia da-geñver ur genstrivadeg aozet gant Priamos etre priñsed kêr. Un ejen eus Menez Ida e oa ar priz. Met da Baris e oa al loen, lamet e oa bet digantañ, ha fellout a reas dezhañ kemer perzh er genstrivadeg evit e adkemer.
Trec'h e voe Paris e pep kenstrivadeg. En hini diwezhañ e rankas c'hoari ouzh e vreur Hektor. Da gentañ e seblantas bezañ an hini kreñvañ. Met fuloriñ a reas Hektor o welout un estren, a gave dezhañ, o terc'hel penn outañ, ha setu darbet dezhañ lazhañ Paris. Evit saveteiñ e vuhez e rankas Paris pignat war aoter Zeus. Neuze, Kasandra, a gave un tamm tres heñvel dezhañ, da c'houlennata ar gwaz yaouank, ma komprenas e oa eñ an hini e oa ar bugel dilezet. Hag ar roue Priamos, bouzar ouzh rakkemennoù an tonkadur, da zegemer ar priñs en e diegezh.
Skeudennaoueg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Lucas Cranach an Henañ, etre 1512 ha 1514
Niklaus Manuel, c. 1520
Frans Floris, c. 1548
Joan de Joanes, etre 1523 ha 1579
Hans von Aachen, c. 1588
Hendrick van Balen an Henañ , c. 1599
Joachim Wtewael, c. 1605
Pieter Paul Rubens, c. 1606
Cornelis Cornelisz van Haarlem, c. 1628
Claude Lorrain, c. 1645-1646
Carel van Savoyen, c. 1650-1660
Luca Giordano, c. 1681-1683
Adriaen van der Werff, c. 1712
Michele Rocca, c. 1710-1720
Antoine Watteau, c. 1720
Angelica Kauffmann (1741-1807), deiziad ebet.
François-Xavier Fabre, c. 1808
Guillaume Guillon Lethière, c. 1812
Joseph Hauber, c. 1819
Jean-Baptiste Regnault, c. 1820
Anselm Feuerbach, c. 1869-1870
Max Klinger, c. 1886-1887
Henri-Pierre Picou, etre 1824 ha 1895
Eduard Lebiedzki, c. 1906
Barnadenn Paris, gant Auguste Renoir (Phillips Collection), c. 1910.
Eduard Veith, c. 1925
Delwennoù hag engravadurioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Kein ur melezour arem etruskat – IVe - Vvet kantved kent JK – Mirdi al Louvre
Willem Isaacsz van Swanenburg, c. 1609
E park Nymphenburg, e München.
Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Diwar Troidigezh c'hallek Frédéric Mugler, Actes Sud, 1995 (ISBN 978-2-330-02655-4) ; troidigezhioù gallek all en-linenn.