Mont d’an endalc’had

Varuna

Eus Wikipedia
Varuna
Doue an dour, an c'heinvor hag an oabl
Ezel ouzh an Adityas
Varuna war Makara, 1675–1700
Mirdi Lacma

Strollad Adityas, Deva, Dikpala
Annezad Keinvor
Mantraoù Om Jala bimbhaya
Vidhmahe Nila
Purushaya Dheemahe'
Thanno Varuna Prachodayath
Om Varunaaya Namah
Armoù Laso, Varunastra, Gandiva
Douger Makara
Ditouroù personel
Kerent
Priedoù Varunani ha Gauri
Bugale Sushena, Vandi, Dakshasavarni Manu, Vasishtha, Pushkara, Bala, Sura, Andharmaka ha Varuni

Varuna (sañskriteg: वरुण, Váruṇa) a oa un doue hindou, ereet ouzh an oabl, ar c'heinvorioù, hag an dour. En testennoù Vedaek, e oa par d'an doue Mitra ha d'an doueed Ṛta (justis) ha Satya (ar wirionez).[1][2] Varuna a zo unan ag an Adityas, mibien an doueez Aditi hag Kashyapa ar fur[3].

En testennoù diwezhañ evel ar Puranas eo Varuna un Dikpala pe ur gedour eus ar c'hornôg. Skeudennaouet e vez evel un den yaouank pignet war Makara (ur c'hrokodil) hag gant ur Pasha (ul laso) hag ur piched en e zaouarn.[1][4][5] Meur a wreg a zo gantañ ha bugale e-leizh en deus, Vasishtha en o zouez.[1]

Meneget eo el levr tamilek: Tolkāppiyam, evel doue ar glav anvet Kadalon.[6] Ha kavet e vez er voudaegezh japanat evel Suiten.[4]. Kavout a reer anezhañ er jainegezh[7][8].

Testennoù Hindou

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Er Rigveda eo Varuna gward al lezenn hag an hini a gastiz ar re leun a sioù.[9][10] Meneget eo e meur a veulgan eus ar Rigveda, evel er 7.86–88, 1.25, 2.27–30, hag an 8.8, 9.73[4]. E zarempred gant an dourioù, ar stêrioù hag ar c'heinvorioù a vez gwelet er Vedaoù. Ennañ e weler emañ Hiranyapaksha ("evn divaskell aour dezhañ") evel kannader Varuna[11].

Varuna ha Mitra eo doueed ar c'hevratoù hag al leioù, hag alies int gevellet evel Mitra-Varuna[12][13]. Mitra ha Varuna a zo renket e-touez an asuraed er Rigveda (e.g. RV 5.63.3), daoust ma c'hallont bout anvet devaed ivez (e.g. RV 7.60.12)[14]. Varuna, hag a oa roue an asuraed, a voe degemeret gant an devaed goude frammadur ar c'hosmos, urzhiet gant Indra goude e drec'h war an den-naer Vrtra.

Varuna gant Varunani. Delwenn kizellet war maen bazalt en VIIIvet kantved kavet e Karnataka. Bremañ e Prince of Wales Museum, Mumbai

Hervez an indologourez Doris Srinivasan eo ar c'houblad Varuna-Mitra ur boud amduek evel ar c'houblad Rudra-Shiva[15]. An daou o deus neuzioù brouezek hag hebred war un dro. Varuna ha Rudra a skeudenn an anaouedegezh hag an daou zo gwarded an norzh en testennoù Vedat (diwezhatoc'h e voe ereet Varuna ouzh ar c'hôrnog). Hervez Samuel Macey, Varuna e voe an doue Indo-Aryan koshañ en eil milved kent J-K, a-raok bout erlec'hiet gant Rudra er pantheon Hindou, ha Rudra-Shiva a zeuas da vout "doue an amzer"[16][17].

Suitengū (Tokyo) a zo un aoter Shinto da Varuna.

Varuna a vez azeulet er relijion Shinto. Unan eus an azeuldioù gouestlet dezhañ eo ar Suitengū ("Palez Suiten") e Tokyo. Goude ar Shinbutsu bunri, an troc'h etre ar voudaegezh hag ar shintoegezh e-pad adsav Meiji, e veze gwelet Varuna/Suiten evel an doue uhelañ, Amenominakanushi[18].

Levrlennadur

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • (en) Bane, Theresa : Encyclopedia of Demons in World Religions and Cultures. McFarland, 2012 (ISBN 978-0-7864-8894-0)
  • (en) Dalal Roshen : Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books, 2011 (ISBN 9780143414216)
  • (en) Dhavamony, Mariasusai : Classical Hinduism. Gregorian, 1982 (ISBN 978-88-7652-482-0)
  • (en) Griffiths, John Gwyn : The Divine Verdict: A Study of Divine Judgement in the Ancient Religions. Brill, 1991 (ISBN 90-04-09231-5)
  • (en) Griffiths, Ralph Thomas Hotchkin : The Hymns of the Rigveda. E. J. Lazaarus, 1897 • En-linenn
  • (en) Kumar, Sehdev : Thousand Petalled Lotus: Jain Temples of Rajasthan: Architecture & Iconography. Abhinav Publications, 2001 (ISBN 978-81-7017-348-9)
  • (en) Leeming, David : The Oxford Companion to World Mythology. Oxford University Press, 2005 (ISBN 978-0-19-028888-4)
  • (en) Lochtefeld, James G. : The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z. The Rosen Publishing Group, 2002 (ISBN 978-0-8239-3180-4)
  • (en) Macey, Samuel L. : Patriarchs of Time. University of Georgia Press, 2010 (ISBN 978-0-8203-3797-5)
  • (en) Mallory, J. P. : The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World. Oxford University Press, 2006 (ISBN 978-0-19-928791-8)
  • (en) Oldenberg, Hermann : The Religion of the Veda. Motilal Banarsidass, 1988 (ISBN 978-81-208-0392-3)
  • (en) Snodgrass, Adrian : The Symbolism of the Stupa. Motilal Banarsidass, 1992 (ISBN 978-81-208-0781-5)
  • (en) Srinivasan, Doris : Many Heads, Arms, and Eyes: Origin, Meaning, and Form of Multiplicity in Indian Art. Brill, 1997 (ISBN 90-04-10758-4)
  • (en) Wiley, Kristi L. : The A to Z of Jainism. Scarecrow, 2009 (ISBN 978-0-8108-6821-2)
  • (en) Williams, George Mason : Handbook of Hindu Mythology. ABC-CLIO, 2003 (ISBN 978-1-57607-106-9)

Da welet ivez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ereoù diavaez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. 1,0 1,1 ha1,2 Williams 2003, p. 294.
  2. Lochtefeld 2002, p. 741.
  3. Dalal Roshen 2011.
  4. 4,0 4,1 ha4,2 Snodgrass 1992, pp. 120–122.
  5. Lochtefeld 2002, p. 741.
  6. (en) Journal of Tamil Studies, 1969, p.131.
  7. Kumar 2001, p. 18.
  8. Wiley 2009, p. 248.
  9. Dhavamony 1982, pp. 167–168.
  10. Griffiths 1991, pp. 132–133.
  11. Griffith 1897, p. 104..
  12. Oldenberg 1988, pp. 95–98.
  13. Leeming 2005, p. 200.
  14. Bane 2012, p. 323.
  15. Srinivasan 1997, pp. 48–49.
  16. Macey 2010, pp. 2–3, 165.
  17. Mallory 2006, pp. 430–432.
  18. "Tokyo Suitengu monogatari" 1985 Kodansha, (ISBN 406202117X)