Toutanc'hamon

Toutânkhamon
Penn Toutânkhamon pa oa bugel Mirdi Kaero
Tiernelezh	XVIIIvet tierniezh
Ren	~-1333 da -1323
Anvioù
Anv Sa-Rê	Tutanchamun Skeudenn bev eus Amon
Horus aour	Wetes-chau-se-hetep-netscheru An hini a uhela ar c'hurunennoù hag a laouena an Doueed
Anv Nebti	Nefer-chepu-segerech-taui Gant lezennoù klok, hag a sioula an div vro
Anv Horus	Ka-nechet-tut-mesut Tarv galloudek ha disi e c'hanedigezhioù / klokaet dre e adc'hanedigezhioù
Henc'hresianeg	Chebres, C'hebres
Familh
Tad	Ac'henaton
Mamm	Nefertiti
Rouanez	Anc'hesenamon
C’hoarezed	Meritaten, Neferneferuate Tasherit, Setepenre, Neferneferur, Anc'hesenamon
Breur	Smenc'hkare
Monumantoù
Azeuldi Karnak

Toutanc'hamon a oa ur faraon eus XVIIIvet tierniezh Henegipt a renas eus tro-dro 1333 kt JK da war-dro 1323 kt JK. Anvet e oa Toutanc'haton da gentañ, ha gwirheñvel eo e oa ur mab da Ac'henaton, anezhañ ar valzamegenn KV55, war a soñjer. Anavezet e voe e vamm a-drugarez d'he zTDN evel an "Itron Yaouankañ" beziet e KV35. Ur c'hoar d'he fried e oa.

Toutanc'hamon a bignas war an tron war-dro e nav bloaz goude renoù berr e ziaraogourien Smenc'hkare ha Neferneferouaten. Dimeziñ a reas gant he hanterc'hoar Anc'hesenpaaten, a voe mamm e ziv verc'h moarvat. E-pad e ren e adsavas ar stumm hengounel liesdoueek eus relijion Henegipt, hag a argasas ar chenchamant relijion anvet atonegezh. Skrivet e voe ar profoù a reas hag al lidoù a adsavas war "Maen an adsavidigezh". Dont a reas azeulerezh an doue Amon da vezañ an hini kentañ a-nevez e Thebai dindan e ren ha ar Faraon hag e bried a cheñchas o anv e "Toutanc'hamon" hag "Anc'hesenamon", o tennañ an dilost-ger -aton. En tu all da se e voe kuitaet kêr-benn Ac'henaton, Amarna, gant e lez a zistroas da Menfis. Adskoulmañ a reas darempredoù diplomatek gant ar Mitanni hag e kasas e armeoù e Nubia hag er Reter-Nesañ. Toutanc'hamon a oa unan eus an nebeut faraoned azeulet evel doueed e-doug e vuhez. Evit doare e krogas ar roue yaouank da sevel ur bez e Traoñienn ar rouaned hag un templ-bez da-heul met diechu e oa an daou da goulz e varv.

Mervel a reas Toutanc'hamon en un doare dic'hortoz pa oa 18 vloaz. Kalz divizoù zo bet diwar-benn e yec'hed hag abeg e varv. E 2012 e oa lavaret e oa marvet diwar ar malaria hag un askorn torret. Dre ma oa diechu e vez e oa beziet en ur bez all aozet evit an implij-se. E vizir Ay an hini a gemeras e lerc'h. Dre ma oa un den kozh pa zeuas da vezañ roue e voe berr e ren, ha war e lerc'h e voe kurunennet Horemheb, a oa e penn armeoù Toutanc'hamon. Dindan Horemheb e voe peurechuet adsavidigezh ar relijion egiptat hengounel.

En Henamzer, ne veze ket sellet ouzh Toutanc'hamon evel ur faraon bras abalamour d'e ren berr. Deuet eo da vezañ brudet en amzer a vremañ pa oa bet dizoloet e vez (ar bez KV62) d'ar 4 a viz Du 1922 gant an arkeologour eus Breizh-Veur anvet Howard Carter, arc'hantaet gant George Herbert, lord Carnarvon, ha dreist-holl an teñzor burzhudus a oa ennañ. Daoust ma oa bet laeret traoù er bez pell zo e chome ennañ ul lodenn vras eus ar pezh a oa bet lakaet da gentañ, ha dreist-holl balzamegenn anterin ar roue. Anv e voe eus an dizoloadenn e kazetennoù ar bed a-bezh. An traoù a voe kavet enni (en tu all da 5000 traez) a sachas a-nevez evezh an holl war Henegipt. Maskl aour balzamagenn Toutanc'hamon, miret bremañ e Mirdi Egipt, a chom un arouez brudet eus ar sevenadur-se. Beajet en deus un darn eus e deñzor er bed a-bezh gant aotre gouarnamant Egipt abaoe 1961. Ar marv trumm degouezhet gant meur a zen o doa bet ul liamm gant dizouaradur ar bez, nebeut amzer goude, zo bet lakaet gant ar vrud war gont "Mallozh ar faraoned".

• 
  Maskl aour Toutanc'hamon, er XIVvet kantved kent JK.

Notennoù

En e raok Semenchkare

Toutânkhamon XVIIIvet tierniezh ~ -1333 da -1323

War e lerc'h Eje II.