Sturmabteilung
Ar Sturmabteilung (SA; Unvez argadiñ) a oa kentañ aozadur ledvilourel ar strollad Nazi (NSDAP). Warnañ en em ziazezas Adolf Hitler war e hent war-zu ar galloud er bloavezhioù 1920 ha 1930. Roll pennañ an aozadur a oa difenn an emvodoù pe an dibunadegoù nazi. Ouzhpenn-se e oa karget da blantañ reuz en emvodoù ar strolladoù all, stourm a-enep an unvezioù ledvilourel stag ouzh ar strolladoù politikel all, dreist-holl re ar Roter Frontkämpferbund, stag ouzh ar Kommunistische Partei Deutschlands (KPD). An aozadur feuls a blije dezhañ tagañ ar Slaved, Romed, sindkalourien, hag, dreist an holl re all, ar Yuzevien – da skouer, e-pad boycott nazi an embregerezhioù yuzev.
"Beefsteaks" e-touez ar renkoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]En e levr embannet e daou damm e 1936 ha 1937, Hitler-Biographie, an istorour alaman Konrad Heiden a skrive en devoa merzet e oa e-touez renkoù an SA "un niver uhel a gomunisted ha sokial-demokrated" hag "un toullad mat a izili eus an SA a zo lesanvet 'beefsteaks' – gell er-maez met ruz e-barzh." Ken uhel e oa an niver a izili nevez er Sturmabteilung ha na oant ket nazied ma oa ur farsadenn embannet gant an SA "En hon unvezioù argadiñ ez eus tri nazi, met a-benn nebeut e vint skarzhet ganimp."
An niver a izili doare 'beefsteaks' a vez laret bezañ bet uhel-mat e kêrioù 'zo, dreist-holl e norzh Alamagn, lec'h ma oa uhel levezon Gregor Strasser hag e vennozhioù pe Strasserismus. Penn ar Gestapo etre 1933 betek 1934, Rudolf Diels, a embanne ar sifr a "70 dre gant" eus an izili nevez en SA e kêr Berlin a oa bet komunisted. Lod istorourien a embann e oa soubet an SA hag SS gant marksourien ha reveulzierien sokialour, eno "an huñvreerien hag ar re a gomz eus ur republik marksour a zo uhel en SA hag SS (77,6 ha 63 dre gant)."
Ul lod istorourien a lak war-raok ar fed ma oa darn izili an SA hiniennoù ar c'hlasad labourerien pe tud dilabour anezho, laouen e oant gant ul lodenn eus mennozhioù ar Marksour-leninourezh pe sokialouriezh. Gortoz a raent eus Hitler e vefe doujet d'ar 25poent embanent e programm an NSDAP. An istorour Thomas Friedrich a lak war-raok e oa un taol-kleze en dour ar strivoù gant Strollad komunur Alamagn da zesach izili an SA. Ar re-se a oa en ul lid eus Hitler hag heuliañ a raent anezhañ gant ar mennozh e oa ret distrujañ da vat ha da viken an "enebour marksour".
An anv "beefsteak" a vez implijet ivez evit ober eus a dud a rae mont-dont etre ar strollad Nazi ha komunour, dreist-holl ar re e-touez an SA.
