Oadvezh an houarn

En arkeologiezh eo Oadvezh an houarn stad diorroadur forzh peseurt pobl ma veze implijet dreist-holl benvegoù hag armoù en houarn. Implij an danvez-se a glot gant cheñchamantoù arall e kevredigezhioù all en amzer dremenet, en o zouez doareoù disheñvel da labourat an douar, kredennoù relijiel ha gizioù arzel disheñvel, daoust ma ne veze ket gwir atav.

En istor eo Oadvezh an houarn eo an diwezhañ prantad pennañ e reizhiad an tri oadvezh a dalvez da rummata ar c'hevredigezhioù ragistorel. Dont a ra goude Oadvezh an arem. Kemmañ a ra deroù ha diwezh an oadvezh-se diouzh ar broioù pe ar rannvroioù.

Komz a reer ivez

eus Kentañ Oadvezh an houarn, anvet ivez Sevenadurezh Hallstadt ;
eus Eil Oadvezh an houarn, anvet ivez Sevenadurezh La Tène.

Deiziadoù

Toenn soul heñvel ouzh re Oadvezh an houarn, Butser Farm, Hampshire, Rouantelezh-Unanet

Lakaat a reer Oadvezh an houarn da gregiñ en XII^vet kantved kent J.-K. er Reter-Nesañ kozh, Persia, Henindez (gant ar sevenadurioù sevenadurioù vedek), ha Henc'hres (gant an amzervezh teñval gresian). E broioù all eus Europa, e krogas kalz diwezhatoc'h. Komañs a reas Oadvezh an houarn en VIII^vet kantved kt JK e kreiz Europa hag er VI^vet kantved kt JK e norzh Europa. Anadiñ a ra implij an houarn da deuziñ ha da c'hoveliañ benvegoù, e kornôg Afrika war-dro 1 200 kent J.-K., ar pezh a ra anezhi unan eus ar c'hentañ lec'hioù ma tiwanas Oadvezh an houarn^[1]^,^[2]^,^[3].

Levrlennadur

John Collis, The European Iron Age, Routledge (1997), ISBN 978-0-415-15139-9.

Liammoù diavaez

Ul lec'hienn gouestlet da Oadvezh an houarn e Breizh-Veur war resourcesforhistory.com

Notennoù

↑ Duncan E. Miller and N.J. Van Der Merwe, 'Early Metal Working in Sub Saharan Africa' Journal of African History 35 (1994) 1-36; Minze Stuiver and N.J. Van Der Merwe, 'Radiocarbon Chronology of the Iron Age in Sub-Saharan Africa' Current Anthropology 1968.
↑ "How Old is the Iron Age in Sub-Saharan Africa?", Roderick J. McIntosh, Archaeological Institute of America (1999)
↑ Iron in Sub-Saharan Africa, Stanley B. Alpern (2005)

[1] Duncan E. Miller and N.J. Van Der Merwe, 'Early Metal Working in Sub Saharan Africa' Journal of African History 35 (1994) 1-36; Minze Stuiver and N.J. Van Der Merwe, 'Radiocarbon Chronology of the Iron Age in Sub-Saharan Africa' Current Anthropology 1968.

[2] "How Old is the Iron Age in Sub-Saharan Africa?", Roderick J. McIntosh, Archaeological Institute of America (1999)

[3] Iron in Sub-Saharan Africa, Stanley B. Alpern (2005)

[1]

[2]

[3]