Molière
Jean-Baptiste Poquelin zo brudetoc'h evel Molière, an anv dibabet gantañ evit c'hoari war al leurenn, a oa ur c'hoarivaour ha skrivagner gall badezet d'ar 15 a viz Genver 1622 ha marvet d'ar 17 a viz C'hwevrer 1673. Ganet en ur familh marc'hadourien eus Pariz, d'an oad a 21 vloaz en em stroll gant un dek a gamaladed, e-touezh anezho an aktourez Madeleine Béjart, ha sevel ar strollad c'hoariva Illustre Théâtre. En desped da vezañ harpet gant dramaourien brudet, ne teuio ket a-benn da vezañ brudet e Pariz. E-pad 13 vloaz, Molière gant e gamaladed a ya e stumm ur strollad fiñv e su ar rouantelezh c'hall. Meur a arc'hantour a vo o sikour ar strollad. E-pad ar amre-se, Molière a sav farsadennoù pe komediennoù berr, div anezho o vezañ reoù hir nemetken. Distroet e Pariz e 1658, dont a ra da vezañ prim, e penn e strollad, an aktour ha c'hoarivaour karetañ gant ar roue yaouank Loeiz XIV hag e lez. Molière a sav abadennoù lies, o labourat gant gwellañ tisaverien leurenn, sonerien, korollerien ar vro. Marvet eo d'an oad a 51 vloaz, nebeut eurvezhioù goude bezañ bet c'hoariet evit ar pevare gwech roll pennañ ar pezh Le Malade imaginaire.
Savet ez eus bet pezhioù c'hoari lies gant Molière, darn ar rolloù pennañ a oa c'hoariet gantañ. Molière a oa mailh war implij doareoù lies ar fent: komz, jestraouiñ, gwelet ha darvoudus.
Oberennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Le Médecin volant (1645)
- La Jalousie du barbouillé (1650)
- L'Étourdi ou les Contretemps (1655)
- Le Dépit amoureux (1656)
- Le Docteur amoureux (1658; collwyd)
- Les Précieuses ridicules (1659)
- Sganarelle ou le Cocu imaginaire (1660)
- Dom Garcie de Navarre ou le Prince jaloux (1661)
- L'École des maris (1661)
- Les Fâcheux (1661)
- L'École des femmes (1662)
- La Jalousie du Gros-René ( 1663) (= "La Jalousie du Barbouillé")
- La Critique de l'école des femmes (1663)
- L'Impromptu de Versailles (1663)
- Le Mariage forcé (1664)
- Gros-René, petit enfant (1664; )
- La Princesse d'Élide (1664)
- Tartuffe ou l'Imposteur (1664)
- Dom Juan ou le Festin de pierre (1665)
- L'Amour médecin (1665)
- Le Misanthrope ou l'Atrabilaire amoureux (1666), lakaet e brezhoneg gant Serj Richard, gant an titl An Dengasaour (2013).
- Le Médecin malgré lui (1666)
- Mélicerte (1666)
- Pastorale comique (1667)
- Le Sicilien ou l'Amour peintre (1667)
- Amphitryon (1668)
- George Dandin ou le Mari confondu (1668)
- L'Avare ou l'École du mensonge (1668)
- Monsieur de Pourceaugnac (1669). A zo bet troet, ha kempennet kalzik, gant Yann-Vari Perrot.
- Les Amants magnifiques (1670)
- Le Bourgeois gentilhomme (1670)
- Psyché (1671)
- Les Fourberies de Scapin (1671). A zo bet lakaet e brezhoneg ivez gant Yann-Vari Perrot.
- La Comtesse d'Escarbagnas (1671)
- Les Femmes savantes (1672)
- Le Malade imaginaire (1673)
E brezhoneg
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Gant Marcel Divanach
- Ar medesin eneb dezañ, troet diwar Le Médecin malgré lui,
- Ar garantez medisin, troet diwar L'Amour médecin,
- Gant Yann-Vari Perrot
- Gant Serj Richard
- An Dengasaour (diwar "Le Misanthrope"), Mouladurioù Hor Yezh, 2013