Kleñved ar paludoù
| Iskevrennad eus | parasitic protozoa infectious disease, vector-borne disease, kleñved  |
|---|---|
| Anvet diwar | miasma theory, wetland |
| Abeg pennañ | Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale, Plasmodium knowlesi |
| Dizoloer pe ijiner | Ronald Ross, Charles Louis Alphonse Laveran |
| Dibarder mezegel | infectious diseases, tropical medicine, parasitology |
| Medical examination | blood film, Korrgresker, polymerase chain reaction |
| Possible treatment | antimalarial, antipyretic, intravenous fluid replacement, symptomatic treatment |
| Argerzh treuzkas ar c'hleñvedoù | mosquito borne transmission, blood transfusion |
| Genetic association | ABO, ATP2B4, DDC |
| Hashtag | Malaria |
| Has contributing factor | paourentez |
| Has natural reservoir | Anopheles |
| Relates to sustainable development goal, target or indicator | Target 3.3 of the Sustainable Development Goals |
| Anaouder WordLift | http://data.medicalrecords.com/medicalrecords/healthwise/malaria |
| ICD-9-CM | 084, 084.6 |
| ICPC 2 ID | A73 |
| ID en Thesaurus NCI | C34797 |
Kleñved ar paludoù pe Malaria (diwar an italianeg : mal'aria, « aer fall ») a zo ur pore hag ur c'hleñved-red drastus abalamour da arvevaded. Pakañ a reer ar malaria pa zeu an arvevaded er gwad. Ur poreadur marvel zo graet gante betek lazhañ miliadoù a dud bep bloaz ( 207 million a dud klañv ha 627 000 aet da anaon er bloavezh 2012).
Kaozioù kleñved ar paludoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Protozoaned anvet Plasmodium eo an arvevaded hag a zo kaoz eus ar malaria. Bevedegoù gant ur gellig eo ar protozoaned ; disheñvel int ouzh ar bakteri a zo bihanoc'h hag eeunoc'h.
Meur a spesad Plasmodium a c'hell pakañ un den :
- Poread grevus
- Plasmodium falciparum
- Poread krenn
- Plasmodium malariae
- Plasmodium ovale
- Plasmodium semiovale
- Plasmodium vivax
- Spesadoù hag a bore primated all
- Plasmodium knowesli
Istor kleñved ar paludoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E-pad pell e oa bet soñjet e tegouezhe ar c'hleñved abalamour da aer fall ar gwernioù hag an dour ha setu perak e oa bet anvet Malaria (diwar an italianeg : mal'aria, « aer fall »).
D'ar 6 a viz Du 1880 e ospital soudard Constantine (Aljeria C'hall), ur medisin soudard el lu Gall, Alphonse Laveran, en deus dizoloet ar c'hleñved. Bet en deus bet ur priz Nobel korfadurezh pe medisinerezh er bloavezh 1907.
Er bloavezh 1897 Ronald Ross ur medisin Saoz (Priz Nobel e 1902) a brou e teu kleñved ar paludoù pe Malaria dre ar moustik ha n'eo ket dre an aer lous.
Kontammerezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar Malaria pe kleñved ar paludoù a vez degaset etrezek Mab-Den dre flemmadennoù ar moustik[1]
Arouezioù ar c'hleñved
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Pa vez tapet unan bennak gant kleñved ar paludoù e teu war wel arouezioù evel[2]:
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Kleñved ar paludoù lec'hienn Aozadur Bedel ar Yec'hed
- Malaria war lec'hienn kreizenn studiañ Pasteur