Gwrizienn deirc'hensonennel
Implijet e vez an termen gwrizienn deirc'hensonennel (arabeg: جذر ثلاثي, ǧaḏr ṯalāṯī) war dachenn yezhadur an arabeg hag yezhoù semitek hag ivez ur re yezhoù afrez-aziatek evit komz eus gwriziennoù diazez enne teir c'hensonenn.
Teirc'hensonennel eo ar gwirziennoù implijet an aliesañ gant ar yezhoù-mañ daosut ha ma vez kavet stank pe stankoc'h gwriziennoù pederc'hensonennel ha gwriziennoù digensonennel.
Talvezout a ra ar gwiziennoù difetis evit sevel gerioù fetis o ster hag/pe o rumm yezhadurel dre ouzhpennañ kengerioù (engerioù, lostgerioù, rakgerioù...) hervez patromoù resis.
Da skouer, diwar ar wrizienn deirc'hensonennel K-T-B a denn d'ar skritur ha d'ar skrivañ dre vars e c'heller deverañ ar stummoù-mañ da heul en arabeg hag en hebraeg:
| Diverradur semitolourel | Anv hebraek | Anv arabek | Rummad morfologel | Stumm hebraek | Stummarabek | Ster |
|---|---|---|---|---|---|---|
| kelf verbel G | Qal | fa‘ala فَعَلَ (Kelf I) |
3de gour gourel unander strizh | katabh כתב | kataba كتب | "skrivas" |
| 1añ gour liester strizh | katabhnu כתבנו | katabnā كتبنا | "skrivjomp" | |||
| 3de gour gourel unander amstrizh | yikhtobh יכתוב | yaktubu يكتب | "skriv; skrivo" | |||
| 1añ gour liester amstrizh | nikhtobh נכתוב | naktubu نكتب | "skrivomp; skrivimp" | |||
| gourel unander rannig tu-ober | kotebh כותב | kātib كاتب | "skrivour" | |||
| kelf verbel Š | Hiph‘il | af‘ala أَفْعَلَ (Kelf IV) |
3de gour gourel unander strizh | hikhtibh הכתיב | ’aktaba أكتب | "diktañ a reas" |
| 3de gour gourel unander amstrizh | yakhtibh יכתיב | yuktibu يكتب | "diktañ a ra; a raio" | |||
| kelf verbel Št(D) | Hitpa‘‘el | istaf‘ala أسْتَفْعَلَ (Kelf X) |
3de gour gourel unander strizh | hitkattebh התכתב | istaktaba استكتب | "he corresponded" (Hebrew), "he asked (someone) to write (something), had a copy made" (Arabic) |
| 3de gour gourel unander amstrizh | yitkattebh יתכתב | yastaktibu يستكتب | (strumm amstrizh ar skouer gent) | |||
| Noun with m- prefix and original short vowels: | maf‘al مَفْعَل |
singular | mikhtabh מכתב | maktab مكتب | "letter" (Hebrew), "office" (Arabic) | |
Termenadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]En hebraeg ec'h implijer an termen binyan (בנין, liester בינינים binyanim) evit komz eus ur c'helf verbel pe eus patrom hollek deveradur ar verboù hag implijet e vez an termen mishqal (pe mishkal) evit komz eus patrom deveradur ar verboù. Implijet e vez an termenoù hebraek-mañ a-wezhoù pa gomzer diwar-benn yezhadur an hebraeg.
En e reer وزن wazn, (liester أوزان, ’awzān; 'patrom; furm') eus ar patrom ha جذر ǧaḏr (liester جذور, ǧuḏūr; 'gwrizienn') evit komz eus ar gwriziennoù ha diwar an termenoù arabek-se an hini eo ma oa bet diorroet an termenoù "patrom" ha "gwrizienn" implijet an aliesañ pa vez komz eus yezhadur an arabeg.