Giuseppe Pitrè
Giuseppi Pitrè hervez skritur ar sikilianeg (Palermo, 22 Kerzu 1841 – idem, 10 Ebrel 1916[1]) a oa ur skrivagner, ur mezeg hag un denoniour sikilian. Unan eus boulc'herien Istor ar vezegiezh eo bet, hogen anavezet eo dreist-holl evel ur folklorour, pa voe dastumer pennañ an hengoun sikilian. Etre 1871 ha 1913, ez aozas e bennoberenn Biblioteca delle tradizioni popolari siciliane ("Levraoueg hengounioù poblel Sikilia"), 25 levrenn enni.
Buhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E Palermo e voe ganet Giuseppe Pitrè en un tiegezh uvel ; gant e vamm hepken e voe desavet, pa oa marvet e dad, ur moarer anezhañ, gant an derzhienn velen en Orleañs Nevez e Louiziana.
E deroù ar bloavezhioù 1860 e kemeras perzh en Ergerzhadeg ar Mil da heul Giuseppe Garibaldi evit adunaniñ an Div Sikilia.
Da vezeg ez eas goude-se, evit ober war-dro ar beorien hag ar voraerien. Dre ma kleve bemdez istorioù ha kanaouennoù ar vro e krogas d'o dastum ha d'o studiañ. E 1868 ez embannas e oberenn gentañ, Sui canti popolari siciliani. Studio critico ("Diwar-benn ar c'hanaouennoù poblel sikilian – Studiadenn-varn").
E 1880, a-gevret gant Salvatore Salomone Marino, e krouas ar gelaouenn Archivio per lo studio delle tradizioni popolari, e voe ar rener anezhi betek 1906 ; dre ma oa ar gelaouenn hini bouezusañ he amzer a-fed studiañ ar folklor e kenskrivas G. Pitrè gant gouizieien eus ar bed a-bezh.
Er bloaz 1894 ez embannas ul levr a-zivout an hengoun poblel en Italia, e Toskana pergen.
E 1903 e voe anvet da brezidant Akademiezh Roueel ar Skiantoù hag al Lizhiri e Palermo.
E 1910 e voe diazezet e Palermo Mirdi an Dudouriezh, ma vodas G. Pitrè kemen traez en devoa dastumet a-hed e enklaskoù. Er memes bloaz e voe goulennet digantañ kelenn an demopsicologia – bredoniezh ar bobl, evel a rae-eñ eus ar folklor – e Skol-veur Palermo.
D'an 30 Kerzu 1914 e voe anvet da senedour, nebeut goude embannadur saoznek e oberennoù e Stadoù-Unanet Amerika.
Oberennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Profili biografici di contemporanei italiani, Palermo, F. Leo, 1864.
- Sui canti popolari siciliani. Studio critico, Palermo, Tipografia Giornale di Sicilia, 1868.
- Le lettere, le arti, le scienze in Sicilia nel 1871-72, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1872.
- Studi di poesia popolare, Palermo, 1872.
- Saggio di fiabe e novelle popolari siciliane, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1873.
- Fiabe, novelle e racconti popolari siciliani, 4 levrenn, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1875[2].
- Usi natalizi, nuziali e funebri del popolo siciliano, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1879.
- Proverbi siciliani confrontati con quelli degli altri dialetti d'Italia, 4 levrenn, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1880.
- Spettacoli e feste popolari siciliane, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1881.
- Il Vespro Siciliano nelle tradizioni popolari della Sicilia, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1882.
- Giuochi fanciulleschi siciliani, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1883.
- Novelle popolari toscane, Firenze, G. Barbera, 1885.
- Avvenimenti faceti raaccolti da un anonimo siciliano nella prima metà del secolo XVIII, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1885.
- Fiabe e leggende popolari siciliane, Palermo, Il Pomerio, 1888.
- Usi e costumi, credenze e pregiudizi del popolo siciliano, 4 levrenn, Palermo, L. Pedone-Lauriel, 1889.
- Bibliografia delle tradizioni popolari d'Italia, Torino, C. Clausen, 1894.
- Medicina popolare siciliana, Torino, C. Clausen, 1896.
- La vita in Palermo cento e più anni fa, 2 levrenn, Palermo, A. Reber, 1904.
- Medici, chirurgi, barbieri e speziali antichi in Sicilia (secoli XIII-XVIII), Palermo, 1910.
- Cartelli, pasquinate, canti, leggende, usi del popolo siciliano, Palermo, A. Reber, 1913.
- La famiglia, la casa e la vita del popolo siciliano, Palermo, A. Reber, 1913.
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ PITRÈ, Giuseppe, Senatori del Regno (1848-1943) » Scheda Senatore, senato.it
- ↑ Saggio d'una grammatica del dialetto e delle parlate siciliane eo anv al levrenn gentañ.