Gwadorged

Eus Wikipedia

Gwadorged ( incestus e latin) pe gwadserc'h a vez lavaret eus an darempredoù revel c'hoarvezet etre tud hag a zo kar-nes[1],[2], un ober hag a ya a-enep al lezenn en darn vrasañ eus ar broioù ha kevredigezhioù, ma vez sellet outañ evel un tabou.

Cheñch a ra ar seurt darempredoù rev ha naoutur al liamm kerentiezh etre an dud a ra anezhañ un ober a-enep al lezenn pe un tabou sokial hervez ar sevenadur hag al lezennoù. E kevredigezhioù zo e vez graet gwadorged eus an darempredoù rev etre an holl dud zo o chom dindan ar memes toenn, pe zo izili eus ar memes klan pe lignez. Evit kevredigezhioù all ez eo an darempredoù rev etre tud kar dre ar gwad. E kevredigezhioù all e talvez ivez evit an darempredoù rev gant ar re o deus liammoù kerentiezh abalamour ma'z int bet advabet pe euredet er memes tiegezh[3].

Sellet e vez ouzh gwadorged an dud en oad gour gant ar re zo dindan oad an darempredoù rev hervez al lezenn evel ur seurt kammober revel gant ur bugel[4],[5] a zo bet diskouezet anat evel unan eus ar seurtoù kammober gant ar vugale a oa eus ar re c'hrevusañ. Heuliet e vez alies gant un trauma psikologel hir ha pounner, pa vez sevenet gant tud ar vugale peurgetket.[6] Diaes eo gouzout pet den a vev darempredoù a seurt-se, met an enklaskoù o deus istimet e oa bet 10–15% eus holl ar boblañs o vevañ d'an nebeutañ un hevelep "stokadenn" revel, ha nebeutoc'h evit 2% ma oa bet darempredoù rev pe ma oa klasket o seveniñ[7]. E-touez ar maouezed e istimer an dregantad da 20%[6].

Ar gwadorged tad-merc'h a oa e-pad meur a vloavezh ar seurt gwadorged diskuliet ha studiet ar muiañ.[8] Nevez zo ez eus bet diskouezet gant studiadennoù e oa kalz stankoc'h ar gwadorged etre breudeur ha c'hoarezed, dreist-holl hini breudeur-henañ o doa darempredoù rev gant breudeur pe c'hoarezed yaouankoc'h. E gwirionez lod eus ar studioù a zisklêr e c'hoarvezfe ar gwadorged etre breudeur ha c'hoarezed aliesoc'h evit ar seurtoù gwadorged all[9],[10],[11],[12],[13],[14],[15],[16],[17],[18]. Lod eus ar studioù a zamveneg e vez choazet gouzañverien yaouankoc'h gant ar grennarded a seven seurt kammoberoù revel war o breudeur ha c'hoarezed. Kammober a reont e-pad prantadoù hiroc'h, hag implijout ar feulster aliesoc'h hag en un doare pounneroc'h evit ar wadorgederien en oad gour[19]. Ar seurt gwadorged en deus ur feur uheloc'h a oberoù sankadur evit er gwadorged sevenet gant an tadoù pe al leztadoù. Heuliet e vez ivez ar gwadorged gant an tadoù hag ar breudeur koshoc'h gant brasoc'h strafuilh evit ar gwadorged gant leztadoù[20],[21],[22].

Ar gwadorged etre tud en oad gour zo un torfed ivez er pep brasañ eus ar broioù[23], daoust ma vez sellet outañ gant lod evel un torfed dinoaz,[24],[25] ha dre se ne vez ket tamallet alies ouzh an dud e kaoz.

Ar pep brasañ eus ar c'hevredigezhioù o deus lakaet berz ouzh ar gwadorged[26],[27]. Tabou ar gwadorged zo bet unan eus ar re voutinañ eus holl an tabouioù sevenadurel, er c'hevredigezhioù a vremañ koulz hag e kevredigezhioù an amzer dremenet,[28] gant kastizoù lezennel e kevredigezhioù zo. Ar pep brasañ eus ar c'hevredigezhioù a-vremañ o deus strizhadurioù lezennel pe sokial war an euredoù etre tud kenwad[29].

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Gwadorged a zo anv anezhañ en istor adal an Henamzer.

Er Bibl[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Lot hag e verc'hed, eoullivadur gant Simon Vouet.

En Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

en Hengipt
  • en Tierniezh ar Btolemeed hag e-touez ar faraoned
en Henroma
er Grennamzer

Hervez mojennoù du e voe anv eus gwadorgedoù pibien

Azginivelezh
er XVIIvet kantved
er XXIvet kantved

Kaoz zo bet eus gwadorged etre breudeur e tiegezh ar politikour gall Philippe de Villiers[30] hag etre leztad ha lezvab en hini ar gwiraour Olivier Duhamel.

Gerdarzh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  • E kembraeg e reer gant llosgach, diwar llosgi, leskiñ.

Lennegezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  1. "Incest" in Merriam-Webster's Dictionary
  2. Incest Law & Legal Definition
  3. Elementary Structures Of Kinship, by Claude Lévi-Strauss. (tr.1971).
  4. Kathleen C. Faller (1993). Child Sexual Abuse: Intervention and Treatment Issues. DIANE Publishing. 64 p. ISBN 9780788116698. 
  5. (1988) Child Sexual Abuse: A Handbook for Health Care and Legal Professionals. Psychology Press. 128 p. ISBN 9780876304952. 
  6. 6,0 ha6,1 Courtois, Christine A. (1988). Healing the Incest Wound: Adult Survivors in Therapy. W. W. Norton & Company. 208 p. ISBN 0393313565. 
  7. Nemeroff, Charles B.; Craighead, W. Edward (2001). The Corsini encyclopedia of psychology and behavioral science. New York : Wiley. ISBN 0-471-24096-6. 
  8. Herman, Judith (1981). Father-Daughter Incest. Cambridge, Massachusetts : Harvard University Press. 282 p. ISBN 0-674-29506-4. 
  9. Goldman, R., & Goldman, J. (1988). The prevalence and nature of child sexual abuse in Australia. Australian Journal of Sex, Marriage and Family, 9(2), 94-106.
  10. Wiehe, Vernon. (1997). Sibling Abuse: Hidden Physical, Emotional, and Sexual Trauma. Sage Publications, ISBN 0-7619-1009-3
  11. Rayment-McHugh, Sue and Ian Nesbit. 2003. Sibling Incest Offenders As A Subset of Adolescent Sex Offenders. Pennad-skrid kinniget er "Child Sexual Abuse: Justice Response or Alternative Resolution Conference" aozet gant an "Australian Institute of Criminology" dalc'het en Adelaide, 1–2 a viz Mae 2003
  12. (1992) "The female experience of sibling incest". Journal of Marital and Family Therapy 18 (2): 129–142
  13. Smith, H., & Israel, E. (1987). Sibling incest: A study of the dynamics of 25 cases. Child Abuse and Neglect, 11, pp. 101–108.
  14. Cole, E. (1982). Sibling incest: The myth of benign sibling incest. Women and Therapy, 1(3), pp.79–89.
  15. Cawson, P., Wattam, C., Brooker, S., & Kelly, G. (2000). Child maltreatment in the United Kingdom: A study of the prevalence of child abuse and neglect. London: National Society for the Prevention of Cruelty to Children.
  16. Ar gwadorged gant breudeur pe c'hoarezed a vefe war-dro pemp gwezh stankoc'h evit ar seurtoù gwadorged all hervez Gebhard, P., Gagnon, J., Pomeroy, W., & Christenson, C. (1965). Sex offenders: An analysis of types. New York: Harper & Row.
  17. Finkelhor, David (1981). Sexually victimized children. Simon and Schuster. ISBN 0029104009. 
  18. Ur studiadenn war ur skeul vras eus (n = 3,000) kaset da benn gant an National Council for the Prevention of Cruelty to Children e Breizh-Veur en deus diskouezet e oa sevenet war-dro 1% of eus ar cc'hammoberoù rev gant bugale gant an tadoù, tra ma veze sevenet 14% etre breudeur ha c'hoarezed. Sellet ouzh BBC News Online: Health, Child Abuse Myths Shattered, 20 a viz Du 2000
  19. O'Brien, M. J. (1991). Taking sibling incest seriously. In M. Patton (ed.), Family sexual abuse: Frontline research and evaluation (75–92). Newbury Park, CA: Sage Publications.
  20. O'Brien (1991)
  21. Laviola, M. (1992). Effects of older brother-younger sister incest: A study of the dynamics of 17 cases. Child Abuse and Neglect, 16, pp. 409–421.
  22. Cyr, M., Wright, J., McDuff, P., & Perron, A. (2002). "Intrafamilial sexual abuse: Brother-sister incest does not differ from father-daughter and stepfather-stepdaughter incest.", Child Abuse and Neglect, 26, pp. 957–973
  23. Jeff Jacoby (August 28, 2005). Hypocrisy on adult consent. The Boston Globe.
  24. Hipp, Dietmar (2008-03-11). German High Court Takes a Look at Incest. Der Spiegel. Kavet : 2008-04-12.
  25. Wolf, Arthur P.; William H. Durham (2004). Inbreeding, Incest, and the Incest Taboo: The State of Knowledge at the Turn of the Century. Stanford University Press. 169 p. ISBN 0804751412. 
  26. Brown, Donald E., Human Universals. New York: McGraw-Hill, 1991, p. 118-29
  27. Turner, Jeffrey S. (1996). Encyclopedia of Relationships Across the Lifespan. Greenwood Publishing Group. 92 p. ISBN 031329576X. 
  28. Incest: The Nature and Origin of the Taboo, by Emile Durkheim (tr.1963)
  29. Kinship, Incest, and the Dictates of Law, by Henry A. Kelly, 14 Am. J. Juris. 69
  30. Le Monde, 23 a viz Kerzu 2010