Edda e gwerzennoù
An Edda e gwerzennoù zo un dastumad barzhonegoù en hennorseg miret en un dornskrid eus Island ar Grennamzer : ar c'hodex Regius. Gant an Edda e komz-plaen, skrivet gant Snorri Sturluson, ez eo mammenn vrasañ hon anaoudegezh eus mitologiezh Skandinavia ha eus mojennoù harozek Germania. Adalek an XIXvet en deus bet ul levezon vras war lennegezh Skandinavia, n'eo ket hepken dre an istorioù a gaver ennañ met dre an nerzh hag ar perzh dramatek eus kalz eus ar barzhonegoù. Deut eo ivez da vezañ un awen evit kalz nevezadennoù en arzh ar barzhonegoù. Vilhelm Ekelund, Aogust Strindberg, J.R.R. Tolkien, Ezra Pound ha Karin Boye o deus anavezet e tleent kalz d'an Edda e gwerzennoù.
Skrivet e oa ar c'hodex Regius en XIIIvet kantved met n'anavezer netra diwar-benn e istor betek 1643 ma teuas Brynjólfur Sveinsson, eskob Skálholt d'ar c'houlz-se, da vezañ perc'henn warnañ. D'ar mare-se e oa stummoù anavezet-mat eus an Edda e komz-plaen en Island met an dud desket a ouie e oa bet un Edda all, an Edda koshañ ; ma oa ar barzhonegoù pagan meneget gant Snorri en e Edda e komz-plaen. Pa oa dizoloet ar C'hodex Regius, e oa degemeret evel al levr gortozer a-bell. Brynjólfur a soñje dezhañ e oa bet skrivet gant Saemund|Sæmundr desket, ur beleg eus an XIIvet. Daoust ma n'eo ket degemeret ar mennozh-se gant an dud desket a-vremañ e kaver a-wezhioù an anv Edda Sæmund c'hoazh.
Kas a reas an eskob Brynjólfur ar c'hodex Regius evel donezon da roue Danmark, ha setu perak e vez anvet codex ar roue e latin. E-pad kantvedoù e oa miret e levraoueg roueel Kopenhagen met e 1971 e voe kaset da Island en-dro.
Barzhonegoù an Edda koshañ
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Cheñch a ra niver ar barzhonegoù hervez an embanadurioù.
Lod eus ar barzhonegoù n'int ket e-barzh ar C'hodex Regius met lod a soñj ez int ul lodenn eus an Edda memes tra. Er roll da-heul, barzhonegoù ar c'hodex regius zo heuliet gant cr.
Ar barzhonegoù mitologek
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Völuspá — Diougan an diawelerez - cr
- Hávamál — Telenngan an hini uhel-meurbet - cr
- Grímnismál — Telenngan Grimnir - cr
- Vafþrúðnismál — Telenngan Vafthrudhnir - cr
- Baldrs draumar — Hunvreoù Baldr
- Hymiskviða — Kan Hymir - cr
- Þrymskviða — Kan Thrym - cr
- Alvíssmál — Telenngan Alviss - cr
- Hárbarðsljóð — Son Harbard - cr
- Skírnismál — Telenngan Skirnir - cr
- Gróttasöngr — Kan Grotti
- Grógaldr — Orezon Gróa
- Fjölsvinnsmál — Telenngan Fjölsvid
- Rígsþula — Barzhoneg Rig
- Lokasenna — Breud Loki - cr
- Hyndluljóð — Son Hyndla
Ar barzhonegoù marzhus
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Atlakvida|Atlakviða — Kan Atli - cr
- Atlamál — Telenngan Atli - cr
- Reginsmál — Telenngan Regin - cr
- Fáfnismál — Telenngan Fáfnir - cr
- Grípisspá — Diougan Grippir - cr
- Sigrdrífumál — Telenngan Sigrdrífa - cr
- Brot af Sigurðarkviðu — Tamm barzhoneg Sigurdr - cr
- Sigurðarkviða hin skamm — Kan berr Sigurdr - cr
- Guðrúnarkviða I — Kentañ kan Gudrún - cr
- Helreið Brynhildar — Marc'hekadenn Brynhild e rouantelezh Hel - cr
- Guðrúnarkviða II — Eil kan Gudrún - cr
- Guðrúnarkviða III — Trede kan Gudrún - cr
- Oddrúnargrátr — Gwerz Oddrún - cr
- Guðrúnarhvöt — Atizadur Gudhrun - cr
- Hamðismál — Telenngan Hamdir - cr
- Helgakviða Hjörvarðssonar — Kan Helgi, mab Hjörvardhr - cr
- Helgakviða Hundingsbana I — Kan kentañ Helgi, muntrer Hundingr - cr
- Helgakviða Hundingsbana II — Eil kan Helgi, muntrer Hundingr - cr
- Völundarkviða — Kan Völundr - cr
Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Anderson, Rasmus B. (1876). Norse Mythology: Myths of the Eddas. Chicago: S. C. Griggs and company; London: Trubner & co. Reprinted 2003, Honolulu: University Press of the Pacific. ISBN 1-4102-0528-2
- Árni Björnsson (Ed.). (1975). Snorra-Edda. Reykjavík. Iðunn.
- Ásgeir Blöndal Magnússson (1989). Íslensk orðsifjabók, Reykjavík.
- Lindow, John (2001). Norse Mythology: A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-515382-0.
- Orchard, Andy (1997). Cassell's Dictionary of Norse Myth and Legend. London: Cassell. ISBN 0-304-36385-5.
- Ólafur Briem (Ed.). (1985). Eddukvæði. Reykjavík: Skálholt.
- J. R. R. Tolkien The Return of the Shadow, page 240. Ed. Christopher Tolkien. Boston: Houghton Mifflin, 1988.
Liamoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- An Edda troet e gwerzennoù (galleg)
- Eddukvæði An Edda e gwerzennoù en hennorseg
- An Edda e gwerzennoù, gant an droidigezh e sacred-texts.com
- Embannadurioù burutellet eus an Edda e gwerzennoù er stumm pdf e septentrionalia.net
- CyberSamurai Encyclopedia of Norse Mythology: Poetic Edda (hennorseg)
- CyberSamurai Encyclopedia of Norse Mythology: Poetic Edda (saozneg)
- The Elder Eddas of Saemund Sigfusson; and the Younger Eddas of Snorre Sturleson, troet e saozneg gant Benjamin Thorpe (Elder Eddas) and I. A. Blackwell (Younger Eddas). (1906) war Gutenberg