Skritur taiek
N'eo ket ar skritur taiek (ตัวอักษรไทย) ul lizherenneg met un abugida evel an holl doareoù-skrivañ diorroet war padrom an devanagari. Implijet e vez evit skrivañ an taieg (ภาษาไทย) dreist-holl.
Savet e oa ar skritur taiek war diorroadur ar skritur skritur hen-khmerek (อักขระเขมร) tro-dro 1283 gant ar Roue Ramkhamhaeng ar Meur (พ่อขุนรามคำแหงมหาราช) hervez an hengoun.
Er skritur ez eus 44 kensonennel (พยัญชนะ) ha 28 lizherenn vogalennel(รูปสระ) ha 4 sin ispisial evit an tonennoù(วรรณยุกต์).
Ne ra ar skritur taiek diforc'h ebet etre lizherennoù bras (lizherennoù pennañ) ha lizherennoù bihan. Ouzhpenn-se e vez skrivet peurliseañ hep troc'h ebet etre ar gerioù, met n'eo ket diazetoc'h da lenn ha da gompren abalamour da se rak unsilabennek eo kazi an holl gerioù e taieg. An troc'h a dalvez da diskwel emañ achu ur frazenn.
Bez' ez eus ivez sifroù taiek (ตัวเลขไทย), met aliesoc'h-aliesañ e vez implijet ar re arabek (ตัวเลขอารบิก)
Roll al lizherennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar c'hensonennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Bez ez eus 44 c'hensonenn en holl oc'h ober dave da 21 sonenn disheñvel abalamour ma'z eus lizherennoù evit gerioù o tont eus ar sañskriteg hag ar paleg (pali) a vez distaget heñvel ouzh lizherennoù all e taieg. Talvoudus int ivez ober an diforc'h etre gerioù kenson.
Isrannet e vez ar c'hensonennoù e tri rumm hervez tonenn ar silabenn: izel (L), etre (M) hag uhel (H)high.
Evit sikour an dud o teskiñ skrivañ e vez roet un anv ispisal da bep lizherenn, da skouer al lizherenn ข a vez graet outi kho khai (ข ไข่), rak kho a zo ar sonenn a vez skrivet ganti ha khai (ไข่) a zo anezhañ ur ger boutin ("vi") a grog gant an hevelep son.
Div gensonenn (kho khuat and kho khon)ne vez ket implijet ken, marteze a-walc'h peogwir pa voe savet ar mekanik-biskrivañ taiek kentañ gant Edwin Hunter McFarland e 1892 ne oa plas ebet evit an holl lizherennoù ha nueze e oa bet kuitaet div anezhi.
Meur a gensonenn a vez distaget en un doare disheñvel hervez ma c'hoarvez e penn, e kreiz pe e dibenn ur silabenn evel m'emañ diskwelet en daolenn a-is.
| Lizherenn | Anv | Treuzskrivadur | Distagadur (IPA | Class | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Initial | Final | Initial | Final | Class | ||
| ก | ko kai (yar) | k | k | |k | k | M |
| ข | kho khai (vi) | kh | k | kʰ | k | H |
| ฃ | kho khuat (boutailh) [obsolete] | kh | k | kʰ | k | H |
| ค | kho khwai (bual-dour) | kh | k | kʰ | k | L |
| ฅ | kho khon (den) [disuz] | kh | k | kʰ | k | L |
| ฆ | kho ra-khang (kloc'h) | kh | k | kʰ | k | L |
| ง | ngo ngu (naer) | ng | ng | ŋ | ŋ | L |
| จ | cho chan (pladenn) | ch | t | tɕ | t | M |
| ฉ | cho ching (simbalenn) | ch | - | tɕʰ | - | H |
| ช | cho chang (olifant) | ch | t | tɕʰ | t | L |
| ซ | so so (chadenn) | s | t | s | t | L |
| ฌ | cho choe (bodenn) | ch | - | tɕʰ | - | L |
| ญ | yo ying (maouez) | y | n | j | n | L |
| ฎ | do cha-da (kabell) | d | t | d | t | M |
| ฏ | to pa-tak (broud) | t | t | t | t | M |
| ฐ | tho san-than (diazez) | th | t | tʰ | t | H |
| ฑ | tho nangmon-tho (dañser/ez) | th | t | tʰ | t | L |
| ฒ | tho phu-thao (den kozh) | th | t | tʰ | t | L |
| ณ | no nen (manac'h nevez) | n | n | n | n | L |
| ด | do dek (bugel) | d | t | d | t | M |
| ต | to tao (baot) | t | t | t | t | M |
| ถ | tho thung (sac'h) | th | t | tʰ | t | H |
| ท | tho thahan (soudard) | th | t | tʰ | t | L |
| ธ | tho thong (banniel) | th | t | tʰ | t | L |
| น | no nu (logodenn) | n | n | n | n | L |
| บ | bo baimai (follenn) | b | p | b | p | M |
| ป | po plaa (pesk) | p | p | p | p | M |
| ผ | pho phueng (gwenanenn) | ph | - | pʰ | - | H |
| ฝ | fo fa (goloenn) | f | - | f | - | H |
| พ | pho phan (pladenn) | ph | p | pʰ | p | L |
| ฟ | fo fan (dent) | f | p | f | p | L |
| ภ | pho sam-phao (bag dre lien) | ph | p | pʰ | p | L |
| ม | mo ma (marc'h) | m | m | m | m | L |
| ย | yo yak (roñfl) | y | y | j | j | L |
| ร | ro ruea (bag) | r | n | r | n | L |
| ฤ | ro rue (berr) * | rue | - | rɯ | - | - |
| ฤๅ | ro rue (hir) * | rue | - | rɯː | - | - |
| ล | lo ling (marmouz) | l | n | l | n | L |
| ฦ | lo lue (berr) * | lue | - | lɯ | - | - |
| ฦๅ | lo lue (hir) * | lue | - | lɯː | - | - |
| ว | wo waen (gwalenn) | w | w | w | w | L |
| ศ | so sala (tinell) | s | t | s | t | H |
| ษ | so rue-si (lean) | s | t | s | t | H |
| ส | so suea (tigr) | s | t | s | t | H |
| ห | ho hip (kef) | h | - | h | - | H |
| ฬ | lo chu-la (sarpant-nij) | l | n | l | n | L |
| อ | o ang (besel) | ** | - | ʔ | - | M |
| ฮ | ho nok-huk (kaouenn) | h | - | h | - | L |
- Lizherennoù kevrennek (kensonenn+vogalenn) e rumm ebet.
Ar vogalennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Diskwelet e vez peseurt vogalenn a rank bezañ distaget gant pep lizherenn silabennek diazez dre ouzhpenn outi sinoù ispisial a reer vogalennoù stag oute.
Treuzskrivet e vez amañ lizherennoù ar skritur taiek hervez ar Sistem Roueel.
| Lizherenn | Anv | Distag (IPA) |
|---|---|---|
| – | a | a |
| – – | o | o |
| –รร– | ro han * | ɑ |
| –ว– | wo waen * | ua |
| –อ | sara o * | ɔː |
| –ะ | sara a | IPA|aʔ |
| –ั – | mai han-akat | IPA|ɑ |
| –ัว | sara ua | ua |
| –ัวะ | sara ua | uaʔ |
| –า | sara a | aː |
| –ำ | sara am | ɑm |
| –ิ | sara i | i |
| –ี | sara i | iː |
| –ึ | sara ue | ɯ |
| –ื | sara ue | ɯː |
| –ุ | sara u | u |
| –ู | sara u | uː |
| เ– | sara e | eː |
| เ–็ – | sara e | e |
| เ–ะ | sara e | eʔ |
| เ–อ | sara oe | ɤː |
| เ–อะ | sara oe | ɤʔ |
| เ–ิ – | sara oe | ɤ |
| เ–า | sara ao | aw |
| เ–าะ | sara o | ɔʔ |
| เ–ีย | sara ia | ia |
| เ–ียะ | sara ia | iaʔ |
| เ–ียว | sara iao | io |
| เ–ือ | sara uea | ɯːa |
| แ– | sara ae | ɛː |
| แ–ะ | sara ae | ɛʔ |
| โ– | sara o | oː |
| โ–ะ | sara o | oʔ |
| ใ– | sara ai mai muan | ɑj |
| ไ– | sara ai mai malai | ɑj |
Skrapòu
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Amañ e vez diswelet pep skrap staget ouzh ar gensonenn kor kai.
| Symbol | Name | Meaning |
|---|---|---|
| ก่ | mai ek | tone mark |
| ก้ | mai tho | tone mark |
| ก๊ | mai tri | tone mark |
| ก๋ | mai jattawa | tone mark |
| ก็ | mai taikhu | shortens vowel |
| ก์ | mai thantakhat | indicates silent letter |
Sinoù all
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]| Symbol | Anv | Tavoud |
|---|---|---|
| ฯ | paiyaan noi | Diverradur |
| ฯลฯ | paiyaan yai | hag all |
| ๆ | mai yamok | Adlavaradur |