Raffaello Sanzio

Raffaello Sanzio, pe Raffaello Santi (pe Raffaello da Urbino, Raffaello Sanzio de Urbino), zo ul livour italian brudet, hag un tisavour, eus mare an Azginivelezh italian.

Ganet e oa d'ar 27 pe 28 a viz Meurzh 1483 en Urbino, ha marvet d'ar 6 a viz Ebrel 1520 e Roma.

Mab e oa da Giovanni Santi, livour ha barzh e lez Frédéric III Montefeltro, unan a briñsed anavezetañ e amzer, gwarezour an arzourien. Brudet e oa Urbino evel un oaled arzourien e penn kentañ ar XVI^vet kantved.

E vuhez

Emzivad e voe d'e unnek vloaz, hag advabet e voe gant e eontr Bartolomeo a oa beleg.

Tri frantad a c'haller gwelout en e vuhez:

Ar prantad kentañ eo hini e vloavezhioù deskiñ, en Urbino da gentañ, e Perugia goude, ma labouras e stal-labour brudetañ livour an amzer, Pietro Vannucci, anavezet evel Perugino.
- E dad Giovanni Santi, a oa livour brudet e lez dug Urbino, a voe e gentañ kelenner. Mervel a eure e 1494, tri bloaz war-lerc'h e wreg, ma chomas emzivad ar mabig Raffaello d'e unnek vloaz. Goude deskiñ ar vicher ur pennadig gant livourien all Urbino ez eas da b-Perugia, davet ar Perugino. Goude ur pennad e teuas ar mestr da zreveziñ an diskibl, tre evel ma treveze an diskibl ar mestr en kelenne. En em glevout mat a rae an daou arzour, ha mignoned e chomjont.

- Adalek 1500, d'e seitek vloaz eta, e voe « magister », da lavarout eo e oa mestr ivez, ha n'eo ket diskibl d'un arzour all. Gant se en devoa gwir da gaout ur stal-labour, eilerien, ha diskibien. Livañ a reas « kurinidigezh Nikolaz Tolentino » evit iliz Sant'Agostino de Città di Castello, un daolenn livet gant skoazell Evangelista di Pian di Meleto, a oa eiler gant e dad.
- E 1504 eo e reas e bennoberenn gentañ — Eured ar Werc'hez — un daolenn graet a-raok dezhañ kuitaat Perugia, p'edo c'hoazh o labourat gant ar Perugino: dibabet e oa bet gante an hevelep danvez, abalamour dezho da welout perzhioù an eil hag egile.

Kuitaat a eure Perugia, hag eñ oadet a 21 bloaz, da vont da Firenze.
- D'an 1 a viz Here 1504, e skrive Giovanna Felicita Feltria della Rovere, gwreg dug Urbino, ul lizher da Pier Soderini, gonfalonniere Republik Firenze, da erbediñ al livour yaouank dezhañ, evit ma vije roet dezhañ labour diouzh e ampartiz.

- Galvet eo bet en-dro Michelangelo (1475-1564) ha Leonardo da Vinci(1452-1519) gant Republik Firenze. Gant an daou vestr-se e vo peurechuet stummadur Raffaello.

Un toullad oberennoù diwar zorn Rafaello

Livadurioù relijiel

Tiegezh Santel
Madonna Esterhazy
Sant Sebastian
(1501-1502)
Madonna gant ar mabig Jezuz (1504-1505)
Gwerc'hez gant ar mabig Jezuz (war-dro 1507)
Ar C'hrist (1507)
An Diskenn eus ar Groaz (1507)
Eured ar Werc'hez
(1504)
Sant Jord oc'h en em gannañ ouzh an aerouant (1505)
Vergine del pesce

Poltredoù

Gwazed

Poltred Baldassare Castiglione, (1514-1515)
Paotr yaouank an aval, (1505). Poltred Francesco Maria Iañ della Rovere, Dug Urbino.
Poltred ar pab Julez II, (1511-1512)
Ar c'hardinal Tommaso Inghirami (1515-1516)
Poltred Agnolo Doni, (1506), Galerie Palatine (Palez Pitti), Firenze
Ar pab Leon X ha kendirvi kardinaled dezhañ.
Poltred ur paotr yaouank
Ar pab Jul II.
Emboltred Raffaello gant ur mignon.

Maouezed

Poltred Maddalena Doni, (1506), (Palez Pitti), Florence
Poltred un itron (1507)
Donna Velata
La Fornarina (1518-1520)
La Fornarina, Margherita Luti, serc'h an arzour
Poltred un itron gant un unkorneg, a vije poltred Giulia Farnese, serc'h d'ar pab Alesant VI
Poltred Janed Aragon pried da Ferdinando di Napoli.