Martin Heidegger

Martin Heidegger (26 Gwengolo 1889 e Meßkirch - 26 Mae 1976 e Freiburg im Breisgau), a oa ur prederour alaman. Levezonet e oa gant hengoun an anadennoniezh (fenomenologiezh) eus e vestr Edmund Husserl, gant prederouriezh ar vuhez ivez dre skrivagnerien evel Wilhelm Dilthey pe Søren Kierkegaard, ha fellout a rae dezhañ mont dreist ha pelloc'h gant ur voudoniezh nevez. Diskar prederouriezh ar c'huzh-heol ha ganedigezh ur weledigezh nevez eus ar bed e voe pal pennañ Heidegger.

E 1926 e skrivas e gentañ oberenn vras Sein und Zeit ("Boud hag amzer"), hag a daolas skeudenn gentañ ar Fundamentalontologie savet gantañ. Embannet e voe e 1927.

E kreiz ar bloavezhioù 1930 e krogas ur studi war istor brederouriezh ar c'huzh heol. Graet e voe un dielfennadur burutellerel eus ar skrivagnerien pennañ e keñver ar voudoniezh, an anadennoniezh hag an hermeneutek.

Kalz rendaeloù en deus lakaet e oberenn da sevel. Lod a sell outañ evel unan eus ar brasañ prederourien ar c'hevandir tra ma ne vez gwelet gant lod all en e oberenn ken ur gregaj digomprenus. E zarempredoù gant an ideologiezh nazi o deus talvezet dezhañ kalz tamalloù.

Eurediñ a reas d'an 21 a viz Meurzh 1917 gant Elfride Petri. Tad e oa da zaou vab : Jörg hag Hermann. Brudet eo ivez e zarempred gant Hannah Arendt.

Naziegezh ha heuliadoù

E 1933, pa oa bet dilennet Hitler e penn Alamagn, Heidegger a oa dilennet Rektor eus skol-veur Freiburg ha goude se e lakaas e anv er strollad nazi. Dont a reas e brezegenn gentañ en e garg nevez, ar Rektoratsrede, da vezañ brudet ken-ha-ken. Ne reas ket berzh en e garg avat, hag e kuitas anezhi e 1934 (daoust ma chomas ezel eus ar strollad nazi betek diwezh ar brezel).

Goude ar brezel e oa bet difennet ouzh Heidegger kelenn en Alamagn dre ziviz Aotrouniezh dalc'herezh gall, met torret e voe an diviz-se e 1951, hag e teuas da vezañ kelenner emeritus gant an holl wirioù stag. Kelenn a reas neuze en un doare ingal eus 1951 betek 1958, ha pa veze pedet d'ober betek 1967.

Levrlennadur

Diwar Bout hag amzer

Hubert Dreyfus, Being-in-the-World: A Commentary on Heidegger's Being and Time, Division I
Theodore Kisiel, The Genesis of Heidegger's Being and Time
Stephen Mulhall, Heidegger and Being and Time

Skridbuhezioù

Victor Farias, Heidegger and Nazism (a disputed and controversial biography; see, for instance, Pierre Joris here)
Hugo Ott, Martin Heidegger: A Political Life
Rüdiger Safranski, Martin Heidegger: Between Good and Evil

Politikerezh Naziegezh

Pierre Bourdieu, The Political Ontology of Martin Heidegger
Miguel de Beistegui, Heidegger and the Political: Dystopias
Jacques Derrida, Of Spirit: Heidegger and the Question
Dominique Janicaud, The Shadow of That Thought
Philippe Lacoue-Labarthe, "Transcendence Ends in Politics," in Typography: Mimesis, Philosophy, Politics
Philippe Lacoue-Labarthe, Heidegger, Art, and Politics: The Fiction of the Political
Karl Löwith, Martin Heidegger and European Nihilism
Jean-François Lyotard, Heidegger and "the jews"
Günther Neske & Emil Kettering (eds.), Martin Heidegger and National Socialism: Questions and Answers
Hans Sluga, Heidegger's Crisis: Philosophy and Politics in Nazi Germany
Richard Wolin (ed.), The Heidegger Controversy ISBN 0-262-23166-2.

Levrioù all

Robert Bernasconi, Heidegger in Question: The Art of Existing
Walter A. Brogan, Heidegger and Aristotle: The Twofoldness of Being
Jacques Derrida, "Ousia and Gramme: Note on a Note from Being and Time," in Margins of Philosophy
Paul Edwards, Heidegger's Confusions
Christopher Fynsk, Heidegger: Thought and Historicity
Philippe Lacoue-Labarthe, Poetry as Experience
Philippe Lacoue-Labarthe, Heidegger and the Politics of Poetry
William McNeill, The Glance of the Eye: Heidegger, Aristotle, and the Ends of Theory
William McNeill, The Time of Life: Heidegger and Ethos
Jean-Luc Nancy, "The Decision of Existence," in The Birth to Presence
Herman Philipse, Heidegger's Philosophy of Being: A Critical Interpretation
Richard Polt, Heidegger: An Introduction
François Raffoul, Heidegger and the Subject
François Raffoul and David Pettigrew (ed), Heidegger and Practical Philosophy
John Sallis, Echoes: After Heidegger
John Sallis (ed), Reading Heidegger: Commemorations, including articles by Robert Bernasconi, Jacques Derrida, Rodolphe Gasché, and John Sallis, among others.
Reiner Schürmann, Heidegger on Being and Acting: From Principles to Anarchy
Bernard Stiegler, Technics and Time, 1: The Fault of Epimetheus
Iain Thomson, Heidegger on Ontotheology Technology and the Politics of Education
Andrzej Warminski, Readings in Interpretation: Hölderlin, Hegel, Heidegger

Degemer e Frañs

Jean Beaufret, Dialogue avec Heidegger, 4 levrenn
Dominique Janicaud, Heidegger en France, 2 levrenn