La semaine sanglante
Evit implijoù all, gwelet Semaine sanglante (disheñvelout).
"Sizhun ar Gwad" (e galleg "La Semaine sanglante") zo ur ganaouenn dispac'hel anezhi bet kompozet gant Jean-Baptiste Clément ha bet skrivet e 1871 e Pariz e-lec'h ma veze oc'h en em gannañ ha war don "Kanaouenn ar Beizanted" (e galleg "Chant des Paysans", graet gant Pierre Dupont[1]).
Lakaet e vez ar gaoz, e-barzh ar ganaouenn-mañ, war lazhadeg Tud ar Gumun (e galleg: les communards) gant Tud-Versailhez (e galleg les Versaillais). "Tud-Versailhez" a oa an arme a-lezenn hag a responte da urzhioù gouarnamant reizh ar vro, renet gant Adolphe Thiers hag a oa e sez e Versailhez. Falc'het ez eus bet el lazhadeg-mañ degadoù a vilieroù a dud, en ur fuzuilhañ anezho hep na vefent barnet e mod ebet etre an 22 betek an 29 a viz Mae 1871 (war-dro 30 000[2]). Al lazhadeg-mañ a vefe an hini vrasañ e holl istor Bariz, betek bezañ pell gwashoc'h evit hini Lazhadeg Sant-Berteleme a c'hoarvezas er bloavezh 1572 hag a zo anavezetoc'h gant an dud.
Sizhun ar Gwad a zo an darvoud moustrerezh hag a dorras Kumun Pariz.
Hervez doare, dre ma 'z eo neutreloc'h, gwelloc'h evit menegiñ, ha melkoniusoc'h ar ganaouenn Amzer ar c'herez (e galleg "Le Temps des cerises") (Daveoù a vank) ha dreist-holl dre ma 'z eo bravoc'h a-fet barzhoniezh, kement-se en deus graet e-seurt ma vefe anavezetoc’h gant an dud war bell amzer. Anavezetoc'h eo ar ganaouenn-mañ evit an den he deus he c'hompozet [daveennoù a vank]. Troet eo bet e meur a yezh: ruseg, roumaneg (« Cînd va veni cireşelor vreme »), sinaeg, hag all hag all.
Kanerien[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Kanet eo bet ar ganaouenn gant meur a arzour ha meur a strollad, kavet e vo ganeoc'h al listennad amañ dindan:
- Germaine Montero,
- Marc Ogeret e 1969, hag adembannet war an albom CD "Tro-dro d'ar Gumun" (e galleg: Autour de la Commune) er bloavezh 1994, compilation, Florilège de la chanson populaire française, Disques Vogue.
- Serge Kerval e 1970.
- Francesca Solleville e 1971, hag adembannet war an albom CD "Ar Gumun en ur ganañ" (e galleg: La Commune en chantant) er bloavezh 1988, Disc AZ.
- Rosalie Dubois er bloavezh 1981.
- Zap e 1989.
- Michèle Bernard e 1973 war Le temps des crises. L’histoire de France à travers les chansons,
- Les Amis d'ta femme
- La Compagnie Jolie Môme
- Les Quatre Barbus
Sonerezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
War don Kanaouenn ar Beizanted gant Pierre Dupont.
Komzoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Sizhunvezh ar gwad
- Paneve an toupinoù hag an archerien,
- Ne weler war an hentoù ken,
- Tud kozh o ouelañ atristet,
- Intañvezed ha minored.
- Dourasenniñ ‘ra mizer Kêr Bariz
- Ar re eürus a zo o krennañ,
- Kuzulioù ‘r brezel ‘zo diouzh ar c’hiz,
- Hag ar pavadoù ‘zo o tiwadañ.
- Diskan
- Ya met!
- Bralañ ‘ra ar mañchoù,
- Ur fin ‘vo d’ar falldeizioù.
- Ha diwallit ‘ta rak ar ravañch,
- Pa stago ‘barzh ar beorien!
- Pa stago ‘barzh ar beorien!
- Kazetennoù an ez-prefeti
- Ar flibisterien, an dud kollet ganto o fenn,
- Ar re ‘n ‘m ga’et g’an avanturioù
- Ar re ‘zo mat dezhe, ha c’hoazh an dekoreet
- Tud ar yilc’hier ha kornioù ar straedoù
- Karourien merc’hed rebutet
- O neriñ evel ur bern gwennaennoù
- War korfoù ar re drec’het.
- Diskan
- O trakañ, chadennañ, pe fuzuilhañ ‘vezer
- An holl ‘vez paket dre-zegouezh.
- Ar vamm da gichen he merc’h,
- Ar bugel etre divrec’h ar gozhez.
- Kastizoù ar banniel-ruz
- ‘Vez erlec’hiet g’ar spouron
- Holl ampouilhed Bouges (diasur)
- Mevelien ar rouaned hag an impalaerion (klotenn).
- Diskan
- Diskan
- A-benn arc’hoazh ar Manoñed, al Loreted
- Hag intronezed ar fabourzhioù
- A wisko war o gouzougennoù
- Chasepotoù ha taboulinoù
- Lakaet ‘vo pep-tra d’an triliv,
- Pladoù an deiz ha rubanoù,
- E-keit ha ma ‘vo fuzuilhet
- An haroz Pandore hon c’hrouadurioù.
- Diskan
- Warc’hoazh tud ar Polis
- A vleunio arre war ar riblenn,
- Lorc’h enno eus o stad a servis,
- Hag o fistolenn en o c’herc’henn.
- Divara, dilabour hag hep arm,
- Bez e vimp gouarnet
- Gant toupinoù hag ar re jandarm,
- Sabrerien-pobloù ha personed.
- Diskan
- Ar bobl gant kolier ar vizer
- A vo rivet evit atav?
- Betek peur tud ar brezel
- A zalc’ho mat atav?
- Betek peur ar Santel a Glik
- A gredo de’i eh omp viloc’h evit chatal ?
- A-benn peur e teuio Republik
- Ar Justis hag al Labour ?
- Diskan
Notennoù ha daveennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Mémoire de la chanson - 1100 chansons du Moyen Âge à 1919, réunies par Martin Pénet. Éditions Omnibus, 1998. (ISBN 2-258-05062-6)
- ↑ Camille Pelletan (1880). La Semaine de mai. 396 p. .