Gwelet an tarzh evit Kerneveureg

{| class="infobox" style="font-size:90%;"
|-
{{Infobox/Titl|Kerneveureg<br>''Kernowek''|add8e6|defaut|000}}

|- align="center"
| colspan="2" | [[Restr:Steuziadur ar c'herneveureg.png|kreizenn|frameless|250x250px]]Digresk ar c'herneveureg etre [[1300]] ha [[1750]]<hr>
|-
| '''Distagadur''' || {{IPA|kəɾˈnuːək}} • {{IPA|kɛɾˈnɛwɛk}}
|-
| colspan="2" | <hr>
|-
| '''Riez''' || {{Rouantelezh-Unanet}}
|-
| '''Rannvro''' || {{Kernev-Veur}}
|-
| colspan="2" | <hr>
|-
| '''Steuziadur''' || Tebek : [[26 Kerzu]] [[1777]]<br>(† [[Dorothy Pentraeth]])<ref>{{en}} Ken George, ''Cornish'' + George & Broderick, ''The Revived Languages:  Cornish and Manx'', e : Martin J. Ball, ''The Celtic Languages'', Routledge, 2009 {{ISBN|978-0-415-42279-6}}
* {{en}} Christopher Moseley, ''Encyclopedia of the World's Endangered Languages'', Routledge, 2010 {{ISBN|978-0-415-56331-3}}</ref>
|-
| '''Nevezadur''' || • 20 kerneveureger<br>"a-vihanik" e [[2000]]<ref>{{en}} [https://web.archive.org/web/20131203002159/http://www.magakernow.org.uk/default.aspx?page=797 ''Magakernow'']</ref><br>• Yezh pennañ 557 den<br>e [[2011]]<ref>{{en}} [http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/census/2011/index.html Renabl ar rouantelezh-Unanet e 2011].</ref>
|-
| '''Yezherien''' || ~ 3 500
|-
| colspan="2" | <hr>
|-
| '''[[Familhoù yezh|Familh-yezh]]''' || [[Yezhoù indezeuropek]]
*[[Yezhoù keltiek]]
**[[Predeneg]]
***'''Kerneveureg'''
|-
| colspan="2" | <hr>
|-valign="top"
| '''Stummoù''' || SWF <small>''Standard Written Form''</small><br>''(Furv Skrifys Savonek)''
|-
| '''Lizherenneg''' || [[Lizherenneg latin|Latin]]
|-
| colspan="2" align="center" bgcolor="LightBlue" | '''Statud ofisiel'''
|-
| colspan="2" align="center" | Anavezet gant ar Rouantelezh-Unanet<br>d'ar [[17 Kerzu]] [[2002]]<ref>{{en}} [https://www.coe.int/t/dg4/education/minlang/Report/PeriodicalReports/UKPR1addendum_en.pdf ''European Charter for Regional or Minority Languages'']</ref>
|-
| '''Akademiezh''' || ''Keskowethyans<br>an Taves Kernewek''
|-
| colspan="2" align="center" bgcolor="LightBlue" | '''Kodoù ar yezh'''
|-
| '''[[ISO 639-1]]''' || kw
|-
| '''[[ISO 639-2]]''' || cor
|- valign="top"
| '''[[ISO 639-3]]''' || cor – Kerneveureg a-vremañ<br>cnx – Krenngerneveureg<br>oco – Hengerneveureg
|-
| '''Kod SIL''' || [http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=cor COR]
|-
| '''[[Glottolog]]''' || [http://glottolog.org/resource/languoid/id/corn1251 corn1251]
|- valign="top"
| '''[[Observatoire linguistique|Obs. Ling.]]''' || 50-ABB-a
|-
| colspan="2" | <hr>
|-
| colspan="2" align="center" | ''Sellit ivez ouzh ar pennad'' [[Yezh]]
|-
|}
'''Kerneveureg''' a reer eus yezh hengounel [[Kernev-Veur]] (''[[Rouantelezh-Unanet]]''). Ur yezh [[yezhoù predenek|predenek]] eo, kar d'ar [[brezhoneg]] ha d'ar [[kembraeg|c’hembraeg]].

Implijet eo bet ar c'herneveureg evel yezh pemdez betek an {{XVIIIvet kantved}} a-raok mont da get, met adalek an {{XXvet kantved}} e strivas tud d'ober ur yezh vev anezhañ. War-dro 2&nbsp;000 den a ra gant ar yezh-se hiziv an deiz, hag er bloavezh [[2002]] e voe anavezet ez-ofisiel evel unan eus yezhoù ar Rouantelezh-Unanet, hervez [[Karta Europa ar yezhoù rannvro pe bihanniver]].

Ur gevredigezh, [[Keskowethyans an Taves Kernewek]] ("Kevelerezh ar Yezh Kerneveurek", ''Cornish Language Partnership'' e [[saozneg]]), a laka ar yezh da vont war-raok er gevredigezh a-vremañ.

E-giz ar [[Diwan|skolioù Diwan]] e Breizh, emañ ar rouedad skolioù divyezhek [[Dalleth]] ("Kregiñ") e Kernev-Veur.

Kerneveureg zo en ul lodenn eus [[lec'hanvadurezh]] Kernev-Veur hag un tammig pelloc’h c’hoazh.

== Istor ==
E [[1935]], ar [[BBC]] e [[Plymouth (Bro-Saoz)|Plymouth]] a skignas un ton anvet ''Bo Goth agan Tasow'' kanet gant laz [[Austol]], [[Kernow]]. Dianav-krenn e oa ar [[kerneveureg|c'herneveureg]] d'an darn vuiañ eus ar selaouerion ; evel [[kembraeg]] distaget fall e oa e skouarn an nemorant anezho. Kent ar [[saozneg]] koulskoude e veze komzet [[yezhoù predenek]] e [[Breizh-Veur]].

===Ar Gelted e Preden===
[[Restr:Britain peoples circa 600.svg|thumb|Annezidi Enez Vreizh e-tro 600 AB]]
Er c'hentañ milved <small><abbr title="Kent an Amzervezh Boutin">KAB</abbr></small> e voulc'has ar [[Kelted|Gelted]] aloubiñ [[Preden]], eleze [[Enez Vreizh]], hag hollbredenek e oa pan erruas ar [[Impalaeriezh roman|Romaned]] e 43 <small><abbr title="Amzervezh Boutin">AB</abbr></small>.

E mervent an enez dreist-holl e rejont o annez, betek [[Exeter]], hep aloubiñ Kernow. [[Kembre]] ha [[Bro-Skos]] ne aloubjont ket ivez, goude klasket meur a wezh evelkent. E kreiz ha reter an enez en em veskas al [[latin]] gant ar predeneg.<br>
E deroù ar {{Vvet kantved}} ez eas ar Romaned kuit, ha [[Saksoned]] a voulc'has aloubiñ an enez d'o zro. A-hed ar [[Vvet kantved|<span style="text-transform:lowercase;font-variant:small-caps">V</span><small><sup>vet</sup></small>]] hag ar [[VIvet kantved|<span style="text-transform:lowercase;font-variant:small-caps">VI</span><small><sup>vet</sup></small>]] kantvedoù e tec'has strolladoù bras a Gelted predenek d'ar [[Europa (kevandir)|c'hevandir]], kalz anezho o klask repu en ''[[Arvorig|Aremorica]]''.

Heñvel eo yezh annezidi ''Aremorica'' ouzh hini an dud a zeue eus Kernow hag eus Kembre – brezhonegerion e oant-holl ; lod eus an divroidi a zibabas em staliañ pelloc'h, e-touez Kelted all ivez a-hed aod hanternozel al [[ledenez iberek]], e [[Galiza]] hag [[Asturiez|Asturies]] a-vremañ.<br>

Kelted a chomas en Enez Vreizh evelato ; eus Kernow ha [[Devon]] e paotjont a-dreuz Kembre betek [[Cumberland]] ha [[Linne Chluaidh]], al lec'h hanternozelañ ma voe komzet predeneg (gwelit [[Dùn Breatann]], "kreñvlec'h ar Vretoned").<br>
Kevrediñ a eure ar Gelted e-tal ar Saksoned, hogen faezhet e voent da vat ha da viken en [[Emgann Winvaed]] e [[655]]. Etre teir lodenn e voe rannet ar Gelted goude-se :
:* ar braz anezho a voe bountet betek penn kornôgelañ an enez, ma savjont ur vro zizalc'h a anvjont ''Cymru'', <q>&nbsp;"kenvro"&nbsp;</q>, hag a voe anvet ''Weahlas'', "bro an estrenion" gant ar Saksoned, alese ''Wales'' ;
:*ur vro all anvet ''Cymru'' ivez a voe stummet en norzh kent bout lonket gant rouantelezh keltiek Bro-Skos en {{XIvet kantved}}, hag e dibenn an {{XIIvet kantved}} e rankas ar roue kodianañ gant an enebour ha reiñ ''Cymru'' da zigoll — ''Cumbria'' ha ''Cumberland'' a eure ar Saksoned anezhi ; da get ez eas ar predeneg enni, met kalz anvioù-lec'h keltiek zo chomet, ha tost-tre da hini Kernow eo an doare [[gouren]] a vez graet eno ;
;*e mervent Enez Vreizh en em unanas Kelted Devon (ar boblad ''[[Dumnonii]]'') ha Kernow (''[[Cornovii]]'') er rouantelezh anvet ''[[Dumnonia]]'', met nebeut-ha-nebeut e voe aloubet gant ar Saksoned dre ar reter ; da get ez eas ''Dumnonia'', ha ne voe Kelted nemet e rouantelezh Kernow, a veze graet ''Cornu-wealas'' anezhi gant ar Saksoned, alese ''Cornwall'' ; gwarezet un tamm e oa ar rouantelezh-se gant ar stêr [[Tamer]].

Abalamour d'an disrann douaroniel-se e krogas ar yezhoù predenek da ziforc'hekaat.<br>
Beuzet er [[yezhoù romanek]] abaoe an {{Xvet kantved}} eo bet predeneg an divroidi a oa aet d'al ledenez iberek ; lonket gant [[gouezeleg Skos]] hag ar saozneg e voe predeneg ''Cumbria'' en XIvet kantved.<br>
Predeneg ''Aremorica'' — ar brezhoneg — e emdroas drezhañ e-unan ; predeneg ''Cymru'' — ar c'hembraeg — a grogas da vleuniañ gant ul [[lennegezh]] pinvidik-tre ; en [[Hanternoz Kozh]] e voe skrivet ar varzhoneg "kembraek" kentañ, a oa e predeneg e gwirionez, ha dres en hevelep yezh hag an hini a gomzed e Kernow.
===Hengerneveureg===
[[Restr:Vocabularium Cornicum BL MS Cotton Vespasian A xiv 7r.jpg|thumb|Pajenn gentañ ''Vocabularium Cornicum'']]
Eus an {{IXvet kantved}} avat eo an testeni kerneveurek kentañ, ar bomm ''ud rocashaas'', "[ar spered] a argarzh al lec'hioù teñval", ur spisc'her war un eilskrid eus ''De Consolatione Philosophiae'' ar [[prederouriezh|prederour]] roman [[Boethius]] (~[[480]]-[[524]]), ar pezh a ziskouez e oa pouezhus perzh ar c'houizieion gerneveurat e [[sevenadur]] lez ar roue [[Alfred Veur|Ælfred Micela]]<ref>{{en}} {{cite web|url=https://web.archive.org/web/20060925181724/http://www.admin.ox.ac.uk/po/060615.shtml |title=''University of Oxford'', 15/06/2006|accessdate=21/03/2022}}</ref>.

Er bloaz [[927]] e voe skarzhet Kerneveuriz eus Exeter gant ar roue [[Æthelstan]] ; Hywel, roue Kernow, a asantas paeañ truaj, hag e [[936]] e voe lakaet ar stêr Tamer da harzoù ofisiel etre Kernow ha [[Wessex]]<ref>{{en}} {{cite web|url=https://web.archive.org/web/20080930154026/http://www.cornwall.gov.uk/index.cfm?articleid=5042 |title=''Cornwall County Council''|accessdate=21/03/2022}}</ref>. En desped da gement-se, Æthelstan ne lezas ket Kerneveuriz e peoc'h : kentañ tra a reas e voe erlec'hiañ ar sevenadur sakson ouzh an hini keltiek er manatioù — hep mar ebet e voe distrujet kalz dornskridoù hengerneveurek, pa ne gaver skrid ebet eus ar mare-se.<br>

Menegoù kerneveurek zo bet kavet en un dornskrid eus an Xvet kantved anvet ''St Petroc Gospels'' ("Avieloù sant [[Pedrog|Petrek]]") ha ''Bodmin manumissions'' ("[[Sklaverezh|frankizadurioù]] [[Bosvenegh]]")<ref>{{en}} {{cite web|url=https://www.bl.uk/catalogues/illuminatedmanuscripts/record.asp?MSID=8620&CollID=27&NStart=9381 |title=British Library, Add. MS 9381|accessdate=21/03/2022}}</ref> ; e marzhoù ar skrid e latin e voe enrollet frankizadur sklaved e kerneveureg<ref>{{en}} Jones, Hether Rose. {{cite web|url=https://www.s-gabriel.org/names/tangwystyl/bodmin/ |title=''Cornish (and Other) Personal Names from the 10th Century Bodmin Manumissions''|accessdate=21/03/2022}}</ref>. Ar skrid kerneveureg nemetañ eo a zo kent da aloubadeg Enez Vreizh gant an Normaned e [[1066]].

E [[1153]]-[[1154]] e skrivas al lenneg Jowann Kernow (''Iohannes Cornubiensis'' ha ''Iohannes de Sancto Germano'' e anvioù latin<ref>Genidik eus ''Sancti Germani'', a zo [[Lannales]].</ref>) ur varzhoneg anvet ''Prophetia Merlini'', a zisklêrias bout un droidigezh eus un dornskrid kerneveurek bet kollet<ref>{{fr}} Fleuriot, Léon (1974). ''Les fragments du texte brittonique de la “Prophetia Merlini”''. In : {{cite web|url=https://www.persee.fr/doc/ecelt_0373-1928_1974_num_14_1_1518 |title=''Études celtiques'', 1974, 14-1, pp. 43-56|accessdate=21/03/2022}}</ref>.

E-tro ar bloaz [[1200]] e voe aozet ar c'hentañ geriaoueg latin-kerneveurek, ''Vocabularium Cornicum'' ; hervez ar yezhoniour [[Kenneth H. Jackson]] ez eo skrivet en ur yezh a c'heller lakaat etre an hengerneveureg hag ar c'hrenngerneveureg<ref>{{en}} Jackson, Kenneth Hurlstone (1953). ''Language and history in early Britain : a chronological survey of the Brittonic languages, 1st to 12th c. A.D.''. Edinburgh : Edinburgh University Press, 1971 {{ISBN|978-0-85224-116-5}}</ref>. Ur rann eus ul labour brasoc'h eo, anvet ''Cotton MS Vespasian A XIV''<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.bl.uk/manuscripts/FullDisplay.aspx?ref=Cotton_MS_Vespasian_A_XIV |title=British Library, Cotton MS Vespasian A XIV|accessdate=21/03/2022}}</ref>.

E dielloù [[eskopti]] Exeter, ma oa bet John de Grandisson [[eskob]] adalek [[1327]] betek e varv e [[1369]], ez eus meneget un tabut e parrez [[St Buryan]] : ar barrezidi a renk uhelañ a glemme e galleg, ar re all e kerneveureg, troet e galleg gant Henry Mars(e)ley, rektor parrez [[Lannyust]]<ref>{{en}} {{cite web|url=https://archive.org/details/registerofjohnde03exet/page/n53/mode/2up?q=Marseley |title=''The register of John de Grandisson, bishop of Exeter'', p. xliv|accessdate=21/03/2022}}</ref>.<br>
Lod beleion saoz ne brezegent e Kernow nemet e latin, e galleg pe e saozneg : mar felle d'ar feizidi kompren e rankent deskiñ ar yezh ; e [[1335]] avat, ur breur Roger eus [[Truru]] a voe aotreet da brezeg e kerneveureg, hag ur breur John eus Bosvenegh da ober e kerneveureg hag e saozneg ; e [[1339]] e voe aotreet ur parrezad e St. Merryn nes [[Lannwedhenek]] da skoazellañ ar vikel da "skignañ Komz Doue en iliz-se e kerneveureg"<ref>''[...] expound the Word of God in the said church in the Cornish language'' ; Ellis 1971 p. 11.</ref>.

E-keit-se edo ar C'hallaoued o klask peurlazhañ kement yezh a oa en Enez Vreizh. Galleg an Normaned e oa yezh ofisiel ar rouantelezh, ar saozneg hag ar yezhoù all a veze lakaet da vrizhyezhoù ar chaokerion plouz ; darbet e voe d'ar saonezg mont da get.<br>
Hervez un dekred e kêr [[Oxford]] e [[1325]] e ranke an holl gendivizoù eno bout e latin pe e galleg ; ul lezenn er Parlamant e [[1331]] a zekredas e oa hollret kelenn ar galleg d'an holl vugale skoliataet. Emsavadeg a voe kent kreiz ar c'hantved, o c'houlenn ma vije ar saozneg kenofisiel ; gant Kerneveuriz kerneveuregerion vrudet avat e oa lusket an emsavadeg-se : an holloueziadurour [[John of Trevisa]], ar yezhadurour [[John of Corwall (yezhadurour)|John of Cornwall]] hag ar c'helenner [[Richard Pencrych]]<ref>Ellis 1971 p. 12.</ref>. Buan a-walc'h e voe distroadet ar galleg, pa ne veze kelennet nemet e saozneg er skolioù e [[1385]]<ref>{{en}} {{cite web|url=https://wwwhomes.uni-bielefeld.de/sgramley/Trevisa%20(Bleicher-Lohse).pdf |title=''The Polychronicon'' Ranulf Higden, troet gant John of Trevisa|accessdate=21/03/2022}}</ref>. E [[1413]] e voe ofisiel el Lez.<br>
Dre saveteiñ ar saozneg, an tri C'herneveurad o devoa boulc'het lazhañ o yezh dezho. Saozneg e-lec'h galleg an Normanded a veze komzet gant an uhelidi e Bro-Saoz, ha tamm-ha-tamm e voe graet heñvel e Kernow ar Reter. Ar vourc'hizien a yeas d'o heul, ha dizale ne voe nemet an dud vunut o komz kerneveureg hepken. Troerion a veze rekis alies. Kreñv a-walc'h c'hoazh evelato e chome ar yezh e deroù ar {{XVvet kantved}} : kerneveureg hepken a veze komzet e kornôg ar vro, saozneg hepken er biz, divyezhek e oa an nemorant eus an dud — ha pa vez divyezhek an dud ne vezont ket pell o tilezel ar yezh na glot ket gant ar c'henwerzh.
===Krenngerneveureg===
Da vare deroù ren [[Herri VIII (Bro-Saoz)|Henry VIII of England]] ([[1509]]) e oa emdroet an hengerneveureg e oa e krenngerneveureg, evel m'en diskouez an dornskrid Harley MS 1782, ''Pascon agan Arluth'', ur varzhoneg eus ar {{XVvet kantved}} e 259 foz a-zivout [[Pasion Jezuz]] ; hennezh eo ar c'hoshañ skrid kerneveurek a zo deuet betek ennomp, hag an hini nemetañ a zo enlivet<ref>{{kw}} {{en}} {{cite web|url=http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=harley_ms_1782_fs001r |title=British Library, Harley MS 1782|accessdate=21/03/2022}} ; gant [[Goulven Pennaod]] e voe troet e brezhoneg : ''Passyon agan Arluth'' — Pasion hon Aotrou, Preder, kaier 232-234, Here-Kerzu 1978</ref>.

Er <span style="text-transform:lowercase;font-variant:small-caps">XV</span><small><sup>vet</sup></small> ha [[XVIvet kantved|<span style="text-transform:lowercase;font-variant:small-caps">XVI</span><small><sup>vet</sup></small>]] kantvedoù e voe ar c'herneveureg en e varr, evel m'en diskouez an niver a skridoù a zo bet miret : barzhonegoù dreist-holl, ha [[Arz ar c'hoariva|pezhioù-c'hoari]] relijiel a veze diskouezet dindan an amzer dre an dugelezh a-bezh<ref>D'an [[17 a viz Meurzh]] [[1337]] e voe krouet ''Dugeth Kernow'' gant [[Edouarzh III (Bro-Saoz)|Edward III of England]].</ref> evit kelenn ar [[Bibl]] da Gerneveuriz en o yezh, rak latin pe saoznek hepken e oa al levrioù. Biskoazh ne voe troet ar Bibl e kerneveureg, padal e oa bet graet e kembraeg hag en [[iwerzhoneg]].

[[Brezelioù an Div Rozenn]] ([[22 a viz Mae]] [[1455]] – [[16 a viz Mezheven]] [[1487]]) a bouezas ivez war ar c'herneveureg, rak kalz uhelidi eus Kernow a gemeras perzh er c'hadoù, ma voent lazhet pe riet eus o danvez, ar pezh a lakaas uhelidi saozon d'em staliañ e Kernow ; rediet e voe o implijidi da saoznegañ, hag izelaet e voe an dud na ouient nemet kerneveureg : ret e oa gouzout saozneg evit sevel er gevredigezh.<br>
Ne voe ket kemmet an traoù gant an [[Azginivelezh]] hag ar [[moullañ]], e saozneg e veze kelennet ha netra ne veze moullet e kerneveureg, a chome brizhyezh ar re zizesk hag ar beorion. Hep marebet, ur ramparzh enep peurvougadur ar yezh e voe ar pezhioù-c'hoari, ''Pascon agan Arluth'' o vout unan eus ar re goshañ anezho.<br>
[[Restr:Origo Mundi kynsa gwersow.jpg|thumb|upright 1.4|Deroù ''Origo Mundi'' : "''En tas a nef y'm gylwyr''..."]]
[[Restr:Beunans Meriasek (The life of St Meriasek) (f.56v.) Middle Cornish Saint's Play.jpg|thumb|upright 1.4|''Beunans Meriasek'', follenn 56 ''verso'']]
An ''[[Ordinalia]]'' eo brasañ labour ar mare, tri fezh ennañ ha 8734 linenn en holl : ''Origo Mundi'' (2 846 linenn)<ref>{{kw}} {{la}} {{cite web|url=http://wikisource.org/wiki/Origo_Mundi |title=''Origo Mundi''|accessdate=21/03/2022}}</ref>, ''Passio Christi'' (3 242 linenn)<ref>{{kw}} {{la}} {{cite web|url=http://wikisource.org/wiki/Passio_Christi |title=''Passio Christi''|accessdate=21/03/2022}}</ref> ha ''Resurrexio Domini'' (2 646 inenn)<ref>{{kw}} {{la}} {{cite web|url=http://wikisource.org/wiki/Resurrectio_Domini |title=''Resurrexio Domini''|accessdate=21/03/2022}}</ref> ; kerneveurek eo ar skrid, ha latin al leurenniñ.

E [[1504]] e voe echuet gant Dominus Radulphus Ton skrivañ ar pezh-c'hoari ''Beunans Meriasek'' a-zivout buhez [[Meriadeg]]<ref>{{kw}} {{la}} {{cite web|url=https://www.library.wales/discover/digital-gallery/manuscripts/the-middle-ages/beunans-meriasek#?c=&m=&s=&cv=&xywh=-472%2C0%2C4995%2C4248 |title=''Beunans Meriasek''|accessdate=21/03/2022}}</ref> ; ar pezh-c'hoari predenek nemetañ a zo deuet betek ennomp eo.

Er bloaz [[1547]], ar roue [[Edouarzh VI (Bro-Saoz)|Edward VI]] a zekredas e ranke ''The English Book od Common Prayer'', levr-liderezh ofisiel [[Iliz Bro-Saoz]] bet krouet nevez a oa ([[1534]]), bout degaset da Gernow ; hollret e oa skarzhañ kement boaz keltiek, ha pa vije bet azasaet gant an [[Iliz katolik roman]], hag ar yezh keltiek da-heul. Emsavadeg a voe e [[1548]], hag un armead 6 000 den a dreuzas ar stêr Tamer hag a lakaas seziz war Exeter m'edo an eskopti saozneger. Faezhet e voe Kerneveuriz daousy d'o c'halonegezh bout bet anavezet gant ar Saozon, kondaonet d'ar marv e voe o renerion, hag ar saozneg a voe lakaet da rekis en holl dachennoù ar vuhez e Kernow. Ur sinadeg e [[1560]] evit ma vije troet ar Bibl e kerneveureg a voe nac'het. heskinet e voe ar gristenion gatolik er vro, ar pezh a dorras pep liamm etre Kerneveuriz ha Bretoned : goude 1560 ne gaver mui anv breizhat ebet e marilgoù ar parrezioù kerneveurat, daoust da Gerneveuriz bout bet katoliked kent dekred Edward VI.<br>
Goude-se e voe graet al lu gant ar c'herneveureg er pezhioù-c'hoari ; e deroù ar {{XVIIvet kantved}} ne chome nemet un dornad tud ha ne ouient nemet kerneveureg, war-bouez e penn pellaén ar vro, kostez [[Porth Ia]], [[Lujuan]], [[Zennor]] ha [[Penn an Wlas|Pedn an Wlas]]

A-hed ar XVII{{vet}} kantved ez eas stad ar c'herneveureg war washaat. Un oberenn lennegel gerneveurek hepken eus ar c'hantved-se zo bet miret : ''Gwreans an Bys'', "Krouidigezh ar Bed", bet skrivet e [[1611]] diwar an ''Origo Mundi'' bet meneget amañ a-uc'h<ref>{{kw}} {{en}} Stokes, Whitley. ''Gwreans an Bys – The Creation of the World''. New York : Wentworth Press, 2019 {{ISBN|978-0-469-54643-1}}</ref>.<br>
E dibenn ar c'hantved, un nebeud lenneien a sante edo ar c'herneveureg war-nes mont da get en em vodas evit studiañ ar yezh hag he lennegezh ; meur a abeg a gavjont d'an diskar : diouer a zanvez lennegel nevez, koll an darempredoù etre Kernow ha Breizh, koll ar mojennoù hag an hengoun treuzkaset a rumm da rumm dre ar yezh, disgasted Kerneveuriz e-keñver o sevenadur ha da get e oa aet an abadennoù c'hoariva relijiel. Lod lenneion kostez [[Pennsans|Pennsans]] avat a glaskas saveteiñ ar yezh hag he c'has war-raok dindan ren [[John Keigwin]] ([[1641]]-[[1716]]) ; ganto e voe boulc'het treiñ ar Bibl evit astommañ an dud ouzh o yezh dre ar relijion, ha krennlavaroù ha lavarennoù ar pemdez a zastumjont ivez. Adwelet ''Pascon agan Arluth'' hag an ''Ordinalia'' a rejont.<br>
Er strollad-se edo John ha Thomas Boson eus [[Lulynn]], a oa bet desavet e kerneveureg ha lakaet d'e studiañ pizh gant o zad [[Nicholas Boson]] ([[1624]]-[[1708]]) ; gantañ e voe aozet an daou skrid kerneveurek nemeto eus ar XVII{{vet}} kantved a zo deuet betek ennomp : ''Nebbaz Gerriau dro tho Carnoack'' ("Un nebeud gerioù a-zivout ar c'herneveureg")<ref>{{kw}} {{en}} Boson, Nicholas (1680). ''Nebbaz Gerriau dro tho Carnoack — Notes on the Cornish Language'', notennoù gant Williams, Nicholas J. A.. AAAA : Agan Tavas, 1999 {{ISBN|978-1-9014-0902-4}} • [http://moderncornish.net/late-texts/Boson-Nicholas-nebbazgerriaudrothocarnoack.html En-linenn].</ref> ha ''Jowan Chy-an-Horth, py, An try foynt a skyans'' ("Yann Chy-an-Horth, pe, An tri foent a skiant")<ref>{{kw}} {{en}} [https://web.archive.org/web/20081120142723/http://www.moderncornish.co.uk/late-texts/Boson-Nicholas-jooancheianhorr.html En-linenn]</ref>
===An diskar===
En eil hanterenn ar XVII{{vet}} kantved ([[1676]]) e varvas e [[Godhyan]], e-tal Porth Ia a-dreuz ar pleg-mor, ur vaouez anvet Cheston Merchant oadet 64 bloaz ; meneget eo e marilh ar parrez ne ouie nemet kerneveureg, ar pezh a ziskouez e oa bet kavet iskis ne oa ket bet divyezhek<ref name="Ellis 19"> Ellis 1971, p. 19.</ref>. Dre ziouer a lennegeh kerneveurek ha dre forzh drevezañ ar Saozon o devoa Kerneveuriz kollet pep santad broadel ; ne veze mui komzet ar yezh d'ar vugale, gant ma ont ma vijent "nammet" er gevredigezh.

Buan ez eas implij ar yezh war ziskar adalek deroù an {{XVIIIvet kantved}} : e [[1700]]-[[1701|01]] e voe ar yezhour [[Edward Lhuyd]] e Kernow, ma kontas 25 parrez hepken ma oa ar c'herneveureg yezh-vamm an dud, an holl anezho etre Pedn an Wlas hag [[An Lysardh]] ''(Lizard Point) '' ; merkañ a eure ne veze komzet ar yezh gant ar vourc'hizion "peogwir ne oa ket ezhomm, rak an holl Gerneveuriz a oar saozneg."<ref>{{en}} Lhuyd, Edward. ''Archaeologia Britannica, Vol. 1 : Glossography''. Oxford : Theater, 1707, {{cite web|url=https://archive.org/details/archaeologiabrit00lhuy/page/252/mode/2up |title=p. 252 (traoñ)|accessdate=21/03/2022}} ; ur yezhadur kerneveurek zo el levr-se, an dornlevr kentañ a-zivout ar yezh-se eo.</ref>. E Porth Ia [[1722]] ne veze komzet nemet gant ar besketaerion hag ar vengleuzerion<ref name="Ellis 19" />.<br>
Al lenneg kerneveurat [[William Borlase]] ([[1695]]-[[1772]]) a embannas e [[1754]] en e ''Antiquities of Cornwall'' ur c'heriaoueg kerneveurek peogwir e felle dezhañ "ober un dra ziaes-tre : adkavout ur yezh kollet"<ref>{{en}} Pool, P.A. S.. ''William Borlase''. Royal Institution of Cornwall, 1986.</ref>.<br>
Er bloaz [[1746]], an amiral Samuel Barrington a gasas gantañ ur martolod kerneveureger da Vreizh ; war an distro e skrivas d'e vreur an istorour [[Daines Barrington]] ([[1727]]/[[1728|28]]-[[1800]]) e voe komprenet diouzhtu ar martolod gant Breizhiz. An istorour e-unan a yeas e [[1768]] da atersiñ [[Dolly Pentreath|Doaryte Pentreath]] (~[[1692]]-[[1777]]) e [[Porthenys]], ha diwar e zanevell e teu ar vojenn a gont e vije bet an it. Pentreath an den diwezhañ o c'haout ar c'herneveureg da yezh-vamm.<ref>D. Pentraeth a ouie un tamm saozneg, nemet e nac'he respont er yezh-se : <q>&nbsp;''My ny vynnav kewsel Sowsnek !&nbsp;</q> "Me ne vennan (ket) kaozeal saozneg !" e veze kustum da lavaret.</ref> Meur a zen a zisklêrias bout kerneveuregerion goude marv D. Pentraeth, en o zouez an ao. Thompson eus Truru a skrivas unan eus tri bezkrivadur an it. Pentreath (e saozneg)<ref>{{en}} Spriggs, Matthew. ''The Three Epitaphs of Dolly Pentreath''. In : ''Cornish Studies'' 18(1), 2010, {{cite web|url=https://www.researchgate.net/publication/272209089_The_Three_Epitaphs_of_Dolly_Pentreath |title=pp. 203-224|accessdate=21/03/2022}}</ref>.

E [[1790]] e voe embannet ''Archæologia Cornu-Britannica'' [[William Pryce]] ([[1735]]-1790) m'emañ yezhadur ha geriaoueg fonnus E. Lhuyd, ha meur a skrid kerneveurek ouzhpenn.<ref>{{en}} {{kw}} {{cite web|url=https://archive.org/details/archaeologiacor00prycgoog/page/n4/mode/2up |title=''Archæologia Cornu-Britannica''|accessdate=21/03/2022}}</ref> Peogwir en devoa W. Pryce lakaet labour E. Lhuyd dindan e anv-eñ e voe tamallet dezhañ bout ur goubreizher gant ur studier war an [[euskareg]], ar brezhoneg hag ar c'herneveureg, ar priñs [[Louis-Lucien Bonaparte]] ([[1813]]-[[1891]])<ref>Arc'hantet en devoa un embannadur e [[1857]] e [[Londrez|London]] eus troidigezh wenedek {{cite web|url=https://archive.org/details/bub_gb_dOVUAAAAcAAJ/page/n7/mode/2up |title=Aviel sant Vazhe gant Christoll Terrien|accessdate=21/03/2022}}</ref> Talvoudus-kenañ e oa bet labour spis W. Pryce koulskoude, rak diwarnaén e c'hallas al lenneg [[Edwin Norris]]  ([[1795]]-[[1872]]) embann e [[1859]] div levrenn an ''Ancient Cornish drama'', da lavaret eo an ''Ordinalia'' e kerneveureg hag e saozneg.<ref>{{kw}} {{en}} {{cite web|url=https://archive.org/details/ancientcornishdr01norruoft/page/n3/mode/2up |title=''Ancient Cornish drama'', levrenn 1|accessdate=21/03/2022}}</ref>{{,}}<ref>{{kw}} {{en}} {{cite web|url=https://archive.org/details/ancientcornishdr02norruoft/page/n3/mode/2up |title=''Ancient Cornish drama'', levrenn 2|accessdate=21/03/2022}}</ref>

An [[Dispac'h Greantel]] a ziorroas mengleuzioù e Kernow, ar pezh a gasas ar c'herneveureg da get pe dost : den ne zalc'he soñj anezhi er c'hêrioù brasoc'h-brasañ ha pinvidikoc'h-pinvidikañ, an [[hent-houarn|hentoù-houarn]] hag an hentoù nevez a zegasas mui-ouzh-mui a Saozon, ha Kerneveuriz o-unan a zisoñjas o yezh hag o sevenadur evit doare. Kalz gerioù kerneveureg a chomas e saozneg Kernow evelato.<br>
Nemet ez eus bet renablet kerneveuregerion a-vihanik a-hed an {{XIXvet kantved}} gant lenneion, Robert Williams (en devoa kavet an dornskrid ''Beunans Meriasek'') ha [[Frederick W. P. Jago]] en o zouez. Gant R. Williams e voe embannet ''Lexicon Cornu-Britannicum'' e [[1865]], ur geriadur kerneveureg-saozneg gant heñvelsterioù e kembraeg, brezhoneg, iwerzhoneg, [[gouezeleg Skos]] ha [[manaveg]]<ref>{{en}} {{kw}} {{cite web|url=https://archive.org/details/lexiconcornubrit00willuoft/page/n5/mode/2up|title=''Lexicon Cornu-Britannicum''|accessdate=21/03/2022}}</ref> ; F. Jago a embannas ur geriadur kerneveureg-saozneg e [[1887]]<ref>{{en}} {{kw}} {{cite web|url=https://archive.org/details/EnglishCornishDictionary/page/n5/mode/2up|title=Geriadur F. W. P. Jago|accessdate=21/03/2022}}</ref>.

Pouezus-kenañ e voe labour al lenneion-se, hogen nebeut a verzh a reas er-maez eus metoù o c'henseurted abalamour d'an enkadennoù armerzhel a sankas Kernow er baourentez adalek kreiz ar c'hantved : diezhomm e oa ar mengleuzioù, rak marc'hatmatoc'h e oa enporzhioñ [[staen]] pe [[kouevr[gouevr]]] eus lec'hioù all en [[Impalaeriezh Breizh-Veur]], kudennoù bras a voe gant [[gounezerezh]] ha [[peskerezh]] ar vro er [[bloavezhioù 1870]]. <q>&nbsp;''Pysk, sten ha cober !''&nbsp;</q> ("Peskes, staen ha kouevr !") e oa yec'hedoù hen Kerneveuriz ; da <q>&nbsp;Pri [[Sina]] ha touristed !&nbsp;</q> e oa troet er [[bloavezhioù 1920]]<ref>Ellis 1971, p. 23.</ref>.

===An distro===
{{Quotation|''Ny a-yl gweles hag aswon bos an tavas kernewek tavas coth, ha trueth yu y-vos kellys.''<br><q>&nbsp;Ni a c'hall gwelet hag anzav ez eo ar yezh kerneveurek ur yezh kozh, hag un druez eo e vefe kollet&nbsp;</q>|Peter Beresford Ellis, ''The story of the cornish language'', p. 1}} 

A-c'houde penn-kentañ an {{XXvet kantved}} ez eus tud hag a glask lakaat ar yezh-se da vevañ en-dro, dreist-holl e lidoù [[kristeniezh|kristen]], kentelioù evit an dud vras pe evit ar vugale er skolioù kentañ-derez hag er skolioù eil-derez. Evel-se, meur a gantad tud o deus desket un tammig kerneveureg da nebeutañ, ha miliadoù o deus bet darempred gant an traoù-se. Bep bloaz e vez skrivet muioc'h a levrioù er yezh-se ; bremañ ez eus muioc'h a levrioù e kerneveureg nevez eget a levrioù kozh e kerneveureg. 

<!--Laret e vez ez eus 1500 a dud pe war-dro hag a c'hell komz flour e kerneveureg. Lod zo bet desavet er yezh-se memes : bugale emsaverien ar c'herneveureg eo ar re-se.--Daveenn ebet-->

== Doareoù-skrivañ ==
C'hwec'h doare-skrivañ a vez implijet hiziv an deiz. 
* An hini koshañ, '''[[Kernewek Unys]]''' ("kerneveureg peurunvan"), zo bet savet war batrom skritur an testennoù eus ar {{XVvet kantved}} hag ar {{XVIvet kantved}}. Ijinet eo bet gant [[Robert Morton Nance]] e [[1929]].
* An hini implijetañ, '''[[Kernewek Kemmyn]]''' ("kerneveureg kumun"), hag a vez graet gantañ gant 90% eus ar gerneveuregerien d'an nebeutañ, zo bet savet gant [[Ken George]] er bloavezhioù [[1980]]. Klasket en deus Ken George chom an tostañ ar gwellañ ouzh [[fonologiezh]] ar c'herneveureg krenn evel ma'z eo bet adkrouet en e dezenn ("''The Pronunciation and Spelling of Revived Cornish''", 1986).
Nac'hañ a ra kerneveuregerien zo ober gant Kernewek Kemmyn, sañset "re [[brezhoneg|vrezhonek]]" hervezo.
* E 1995 en deus krouet [[Nicholas Williams]] an trede doare-skrivañ, '''[[Kernowek Unys Amendys]]''' ("kerneveureg peurunvan kempennet") en ur reizhañ fazioù bet graet gant Nance.
* Tud all a soñj dezho e vefe gwelloc'h chom tost ouzh yezh an {{XVIIIvet kantved}}. Ober a reont gant ur skritur saoznekaet hag a vez graet '''[[Kernuack Nowedga]]''' ("kerneveureg modern") anezhañ.
* Implijout a ra ar barzh kerneveureger [[Tim Saunders]] ur sistem ijinet gantañ e-unan hag a zo ur seurt mesklaj kemmyn-brezhonek.
* E [[2008]] e voe lakaet an '''FSS''' (''Furv Skrifys Savonek'') da zoare-skrivañ ofisiel ar yezh gant ''Keskowethyans an Taves Kernewek'', da vezañ implijet er skolioù hag er melestradurezh. Anavezout a ra an FSS div "rannyezh" a-vremañ, an eil diazezet war ar c'hrenngerneveureg hag eben war ar c'herneveureg diwezhat.

== Yezhadur ==
Hañval-bras ouzh hini ar [[brezhoneg]] eo [[ereadurezh]] ar c'herneveureg. Hañval ouzh hini ar brezhoneg eo ar [[fonetik]] ivez, met henaekoc'h eo. Ar gerioù zo dishañvaloc'h ; neoazh, gerioù ar c'herneveureg zo hañvaloc'h ouzh re ar brezhoneg evit ouzh re ar [[kembraeg|c'hembraeg]] ; bout zo lod-kaer a c'herioù ha na vezont kavet nag e kembraeg, nag e brezhoneg, ha gerioù amprestet diàr ar [[saozneg]] (saozneg ar [[Krennamzer|Grennamzer]] pe an amzer a-vremañ) zo c'hoazh ivez.

== Ur skrid krenngerneveurek ==
* Setu amañ poz kentañ ur varzhoneg krenngerneveurek eus ar {{XVvet kantved}}, ''Passyon agan Arluth'' ("Pasion hon Aotrou"), diwar an dornskrid Harleian N. 1782 hag a zo miret er British Museum e London ; gant [[Goulven Pennaod]] ez eo bet aozet e nevezkerneveurek ha troet e brezhoneg<ref>''Passyon agan Arluth'', Preder, kaier 232-234, Here-Kerzu 1978.</ref>.
{| align="center"
|- valign="top"
| style="padding-right:20px;" |
<poem>
'''Tays ha mab han speris sans'''
'''wy abys a levn golon'''
'''Re wronte zeugh gras ha whans'''
'''ze wolsowas y basconn'''
'''Ha zymmo gras ha skyans'''
'''the zerevas par lauarow'''
'''may fo ze thu ze worthyans'''
'''ha sylwans zen enevow'''
</poem>
| style="padding-right:20px;" |
<poem>
''Tas ha Map ha'n Spyrys Sans''
''Why a bys a lun golon''
''Re wrontyo dheugh gras ha whans''
''Dhe wolsowes y Bassyon''
''Ha dhymmo gras ha skyans''
''Dh'y dheryvas par del won''
''May fo dhe Dhew dh'y wordhyans''
''Ha sylwans dhe Crystenyon''
</poem>
|
<poem>
Tad ha Mab ar Spered Santel
A bedfet a wir galon
Da aotren deoc'h gras ha c'hoant
Da selaou e Basion
Ha din-me gras ha skiant
Da zanevell hevelep lavarezhoù
Evit ma vo bri da Zoue
Ha salvidigezh da'n eneoù
</poem>
|}

== Un destenn e kerneveureg ==
* Penn-kentañ an destenn grenngembraek ''[[Pwyll]] Pedeuic Dyued'' troet e kerneveureg ; skritur ''Kernewek Unys''.
{| align="center" width="80%"
|- valign="top"
| style="padding-right:20px;" | ''Pwyll Pensevyk Dyved o arluth war seyth keverang Dyved. Hag ef ow tryga yn Arberth, y ben-lys, whans o dhodho mos helghya. An ran a'y dyr a vynna helghya o Glyn Cuch, ha'n nos-na ef eth war y hens a Arberth ha dos bys dhe Llwyn Diarwyd. Hag ena y fu an nos-na. Ha ternos, yn yowynkneth an jeth, sevel a wruk ha dos dhe Lyn Cuch, rak dyllo y gun y'n cos. Y whethas an corn ha dalleth an helva, ha holya y helgun, ha kelly y gescowetha. Hag ef ow colsowes orth lef y vagas-hel, y clewas lef nep bagas aral hag y nyns ens unlef, hag yth esens ow tos erbyn y vagas-ef.''
| Hag ef a welas lanergh y'n cos, o leven y don. Ha pan dheth y helgun dhe vyn an lanergh, ef a welas carow arak an bagas-hel aral. Hag yn ogas dhe gres an lanergh, otena'n bagas esa war y lergh ow talghenna ynno ha'y dewla dhe'n dor. Ena y fyras orth lyw an cun, hep predery a vyras orth an carow. Hag a'n helgun oll re welsa y'n bys, bythqueth ny welsa cun o unlyw gansa-y. Ha'ga lyw o gwyn golow splan ha'ga dywscovarn o cough. Ha kepar del derlentry gwynder an cun yndella y terlentry coughter aga dywscovarn. Gans henna ef a gerdhas dhe'n cun ha chassya dhe ves an re na a lathsa an carow, ha bosa y gun y honen war an carow.
|}

== Keñveriañ ar C’herneveureg gant ar yezhoù predenek all ==
[[Restr:Dorothy Pentreath.jpg|thumb|upright=1.4|<div style="text-align:center;">Dorothy Pentraeth<br><small>Engravadur diwar gouevr, 1781</small></div>]]
* Setu amañ un daolenn evit keñveriañ geriaoueg ar [[Predeneg|yezhoù predenek]].
{| class="wikitable"
|-
! Brezhoneg !! Kerneveureg<br><small>(Kernewek Kemmyn)</small> !! Kerneveureg<br>(FSS) !! Kembraeg
|-
| Butuniñ || Megi [ˈmɛˑɡɪ] ||''Megi''||''Ysmygu''
|-
| C'hwibanañ || Hwibana [ʍɪˈbaˑna] ||''Hwibana ~ Whibana''||''Chwibanu''
|-
| Er-maez || Yn mes [ɪnˈmɛːz] ||''Yn-mes''||''Allan/Mas''
|-
| Gavr || Gaver [ˈɡaˑvəɾ] ||''Gaver''||''Gafr''
|-
| Genoù || Ganow [ˈɡaˑnɔw] ||''Ganow''||''Genau''
|-
| Gwenanenn || Gwenenenn [ɡwɛˈnɛˑnɛn] ||''Gwenenen''||''Gwenynen''
|-
| Gweuz || Gweus [ɡwœːz] ||''Gweus''||''Gwefus''
|-
| Gwiñver || Gwiwer [ˈɡwiˑwɛɾ] ||''Gwiwer''||''Gwiwer''
|-
| Hiziv || Hedhyw [ˈhɛˑðɪw] ||''Hedhyw''||''Heddiw''
|-
| Kador || Kador [ˈkaˑdɔɾ] ||''Kador ~ Cador''||''Cadair''
|-
| Keuz || Keus [kœːz] ||''Keus''||''Caws''
|-
| Kouezhañ || Koedha [ˈkoˑða] ||''Kodha ~ Codha''||''Cwympo''
|-
| Niver || Niver [ˈniˑvɛɾ] ||''Niver''||''Rhifyn''
|-
| Perenn || Perenn [ˈpɛˑɾɛn] ||''Peren''||''Peren''
|-
| Skol || Skol [skɔˑl] ||''Skol ~ Scol''||''Ysgol''
|-
| Sterenn || Sterenn [ˈstɛˑɾɛn] ||''Steren''||''Seren''
|-
| Ti || Chi [ʧiː] ([[Kernuack Nowedga|KN]]: [ʧəj]) ||''Chi ~ Chei''||''Tŷ''
|-
| Deskiñ || Desky [dœˑski] ||''Dysky''||''Dysgu''
|}
* Setu amañ ur ganaouenn gerneveurek troet e brezhoneg.

{| align="center"
|-valign="top"
| style="padding-right:25px;" |
<poem>
Briel ha mata... tressa... peswara... pympves... hweghves... seythves...
A dus eus ena war an treth a wel an kogow ma...
Hag omdidhana oll an jedh heb let na payn na pla...
Gwrewgh perthi kov ahanan-ni a weyth ha dydh ha nos,...
On parys prest erbynn an kri “Towl ros ! Towl ros ! Towl ros !”...
Yn awel, glaw hag ergh ha rew an kerdyn ni a hal...
Na bysow kromm na brehow brew ny lest dhyn rag an hwel...
Ha hwi yn agas gwelyow tomm ow koska kudhys klos...
Gostydh on ni dhe derros tromm, rag karrek, mor ha fros...
Gwrewgh dybri agas pysk ytho, y’n bosti po yn tre...
Hag ewlbos uhel re’gas bo ! Ha byner re bo le !
</poem>
|
<poem>
''Ur brezhell hag e vignon... trede... pevare... pempvet... c’hwec’hvet … seizhvet …''
''A dud a zo eno war an draezhenn a wel ar bagoù-mañ...''
''Dalc'hit soñj ac’hanomp-ni, a labour deiz ha noz,...''
''Ha ne reont 'met diduiñ e-pad an deiz hep nep redi na poan na kleñved...''
''Omp prest ouzh ar huch “Taol roued ! Taol roued ! Taol roued !”...''
''En avel, glav hag erc’h ha riv ni a sach ar gordennoù...''
''Na bizied kromm na brec’hioù brev ne dalc’h deomp ouzh an trevell...''
''Ha c’hwi en ho kweleoù tomm o kousket kuzhet klok...''
''Kostez omp-ni d’an dorosenn drumm, rak karreg, mor ha froud...''
''Grit debriñ ho pesk eta, en ostaleri pe en ti...''
''Hag ilboued uhel ho pefe ! Ha bihanoc’h ne devoe morse !''
</poem>
|}
== Mont pelloc’h ganti ==
* ''A Grammar of Modern Cornish'', Wella Brown {{ISBN|1902917006}}
* ''New Cornish Dictionary/Gerlyver Noweth Kernewek'', [[R. Morton Nance]] {{ISBN|1901409031}}
* ''Vocabularium Cornicum: Gerva Kernewek Koth'', [[Jose Calvete]] {{ISBN|1902917413}}
* ''Gerlyvrik kernewek/sowsnek – Mini-dictionary English/Cornish'', Ken George, Kesva an Taves Kernewek / [[Yoran Embanner]], 2005 {{ISBN|978-2-914855-11-2}}
;Oberennoù e ti [[Imbourc’h]]
*''Ann tri Ofyg'', levrig pedennoù e kerneveg en implij en Iliz anglikan niv. 185 1985 ;
*''Koen ann Arloedh'', levrig-oferenn niv. 06/1 1987 ;
*''Alc’hwez ar c’herneveg eeun'', gant [[Ken George]], 40 p., ha troidigezh ger-ha-ger e brezhoneg eus al levr pedennoù kerneveg embannet a-ziforc’h niv. 186 1985 ;
*''Penaos e varvas ar c’herneveg ?'' Gant [[P.A.S. Pool]] ha Ken George niv. 187-188, 62 p.;
*''Geriadur arnevez Kernaouek-brezhonek ha Kernaouek-Saoznek'', gant [[Tim Saunders]] niv. 237/1 1989, 80 p.;
*''Diorreadur ar c’hernaoueg'', gant Ken George niv. 276, 30 p.

==Lennegezh troet e kerneveureg==
*''An Hobys'', gant J.R.R. Tolkien {{ISBN|978-1-78201-089-0}}
*''An Profet'', gant Kahlil Gibran {{ISBN|978-1-78201-287-0}}
*''An Testament Nowyth'', an Testamant Nevez {{ISBN|978-1-78201-284-9}}
*''Aventurs Alys in Pow an Anethow'', gant Lewis Carroll {{ISBN|978-1-78201-286-3}}
*''Aventurs Pinocchio: Whedhel popet'', gant Carlo Collodi {{ISBN|978-1-78201-237-5}}
*''Devôcyon dhe Greryow'', gant Alan M. Kent {{ISBN|978-1-478201-305-1}}
*''Dracùla hag Ôstyas Dracùla'', gant Bram Stoker {{ISBN|978-1-78201-190-3}}
*''Jane Eyre'', gant Charlotte Brontë {{ISBN|978-1-78201-278-8}}
*''Kepar ha Cyta Encledhys'', gant Matthi ab Dewi {{ISBN|978-1-478201-297-9}}
*''Pystrior Marthys Pow Òz'', gant L. Frank Baum {{ISBN|978-1-78201-203-0}}

==Levrlennadur==
*{{br}} Even, Arzel (1962). ''Istor ar yezhoù keltiek'', levrenn 1, pp. 171-202. Lesneven : Hor Yezh, 1987
*{{en}} [[Peter Berresford Ellis|Ellis, Peter Berresford]] (1971). ''[https://web.archive.org/web/20220705225116/http://bibliotheque.idbe-bzh.org/data/cle_214/the__story__of__the__cornish__language.pdf The story of the Cornish language]''. [[Truru]] : Tor Mark Press, 1990 {{ISBN|978-0-85025-310-8}}
*{{en}} Ellis, Peter Berresford. ''The Cornish language and its Literature''. Abingdon-on-Thames : Routledge, 1974 {{ISBN|978-0-7100-7928-2}}.
*{{en}} [[Iwan Wmffre|Wmffre, Iwan]]. ''Late Cornish''. München : Lincom Europa, 1999 {{ISBN|978-3-89586-122-2}}.
*{{en}} Ball, Martin & Muller, Nicole. ''The Celtic Languages''. Abingdon-on-Thames : Routledge, 2009 {{ISBN|978-0-203-88248-1}}.

== Liammoù diavaez ==
{{Wikeriadur}}
* {{en}} {{kw}} {{cite web|url=https://www.cornwall.gov.uk/parks-leisure-and-culture/the-cornish-language/ |title=''The Cornish Language'' — Cornwall Council|accessdate=21/03/2022}}
* {{kw}} {{en}} {{cite web|url=https://web.archive.org/web/20080514132038/http://www.moderncornish.co.uk/cornish_texts.html |title=''Late Cornish texts''|accessdate=21/03/2022]}}
* {{en}} Ferdinand, Siarl (2013), {{cite web|url=https://www.academia.edu/5323710/A_Brief_History_of_the_Cornish_Language_its_Revival_and_its_Current_Status |title=''A Brief History of the Cornish Language, its Revival and its Current Status'', E-Keltoi, Vol. 2, 2 Dec. pp.&nbsp;199–227|accessdate=21/03/2022}}
* {{kw}} {{en}} {{cite web|url=http://www.cornish-language.org/ |title=''Kowethas an yeth Kernewek''|accessdate=21/03/2022}}
* {{kw}} {{en}} {{cite web|url=https://www.agantavas.com/  |title=''Agan Tavas''|accessdate=21/03/2022}}
* {{kw}} {{en}} {{cite web|url=https://anradyo.com/  |title=''Radyo an Gernewegva''|accessdate=21/03/2022}}
== Notennoù ==
{{Daveoù|bannoù=2}}

{{Keltia}}
{{Kerneveur}}
{{Yezhoù predenek}}
{{porched yezhoù}}

[[Rummad:Yezhoù ar Rouantelezh Unanet]]
[[Rummad:Kerneveureg]]
[[Rummad:Yezhoù predenek]]
[[Rummad:Kernev-Veur]]