Jacques Massu
Ganet eo Jacques Massu d’ar 5 a viz Mae 1908 e Châlons-sur-Marne. Marvet eo d’ar 26 a viz Here 2002 e Conflans-sur-Loing. Labouret en deus etre 1928 ha 1969. Kemeret en deus perzh en Eil Brezel Bed, e brezel Aljeria, hini Vietnam, hini Indez-Sina hag ivez en enkadenn Suez.
Tamallet ez eus bet da Jacques Massu gant stourmerien gozh eus an FLN en Aljeria, Louisette Ighil Ahriz en o zouez, bezañ roet ton d’ar jahinerezh e-pad brezel Aljeria. Bet eo kadarnaet ar pezh a zo e-barzh e levr «La vraie bataille d'Alger». E-barzh un abadenn skinwel e 1971, en doa diskleriet : « J'ai dit officiellement que je reconnaissais l'existence de la méthode et que je la prenais sous ma responsabilité. » Anzavet en deus neuze bezañ graet implij eus ar gégène.
Krouet en deus ur Bodad Saveteiñ ar Stad, hag eñ eo a voe ar prezidant.
E 1958, en deus degemeret e steredennoù a jeneral rannadur. Dont a reas neuze da vezañ e penn korf-arme Alje hag e kemeras kiriegezhioù ar prefed rannvro. E 1960, eo bet tennet digantañ e c’hrad a gomandant.
E 1961, ez eo bet anvet da c’houarnour arme eus Metz ha komandant ar 6vet rannvro arme. E miz Meurzh 1966, ez eo bet anvet da benn-komandant «Arme C’hall Alamagn» e Baden-Baden. E miz Gouere 1969, ez eo aet Jacques Massu kuit eus e bost en arme oberiant evit mont e-barzh an 2vet kevrenn ofiserien-jeneraled.
Arroudennoù Massu:
E zarempredoù gant ar jeneral De Gaulle a veze stenn a-wechoù. Da skouer, e 1958, e lavaras ar jeneral De Gaulle dezhañ « Alors Massu, toujours aussi con ? ». Hag eñ da respont : « Toujours gaulliste, mon général ! ».
Levrioù
- Portrait du lieutenant Henri Leclerc de Hauteclocque, Ass. des anciens de la 2e DB, Paris 1969
- La vraie Bataille d'Alger, Plon, Evreux 1971
- Le Torrent et la Digue, Plon, Paris 1972
- Sept ans avec Leclerc, Plon, Paris 1974
- La Vérité sur Suez: 1956, Plon, Paris 1978
- L'Aventure Viêt-minh, Plon, Paris 1980
- Baden 68: Souvenirs d'une fidélité gaulliste, Plon, Paris 1983
- Joseph Valynseele et Denis Grando, «Le général Massu», e À la découverte de leurs racines, t.I, L'Intermédiaire des Chercheurs et Curieux, 1988.
- Massu, le soldat méconnu, Paris, 1993
- Avec de Gaulle, Éditions du Rocher, Paris, 1998