Ion

Evit implijoù all, gwelet Ion (disheñvelout).

---

An ionoù zo spesadoù kimiek karget ent elektrek. An anv saoznek-se a zeu eus an anv-gwan henc'hresianek ἰόν (ion), a c'heller treiñ gant « o vont, a ya ».

Meneget eo talvoud ar garg-se gant un usskrid e dibenn formulenn gimiek an ion, ul lieskement eus ar garg elektrek elfennel e.

Lakaat a reer kemm etre an ionoù monoatomek kenaozet gant un atom hepken, evel Fe²⁺ hag Fe³⁺, Na⁺ pe Pb²⁺, hag an ionoù poliatomek kenaozet gant meur a atom, evel SO₄^2- pe NO₃^-.

Graet e vez kationoù eus an ionoù karget ent pozitivel, hag anionoù eus an ionoù karget ent negativel.

Istor

Roet e voe an anv « ion » war-dro 1830 gant Michael Faraday d'ar spesadoù kimiek a zo pennkaoz da gonduktivelezh elektrek an dourennoù. Ret e voe gortoz 1885 evit ma voe kinniget un displegadenn eus doare mont-en-dro ar gonduktivelzh gant ar Svedad Svante August Arrhenius a voe roet priz Nobel ar gimiezh dezhañ e 1903 evit se.

Implijet e vez bannoù ionoù a energiezh uhel e fizik atomek, fizik nukleel ha fizik ar partikulennoù (gwelet buanaer partikulennoù). Implijet e vez bannoù a energiezh izel e dielfennadur ar gorreennoù. (gwelet SIMS).

Soludoù ionek

Kenaozet eo ar soludoù-se gant ur berniadur kationoù hag anionoù a bep eil, liammet gant ereadoù « ionek » ; kenstag e chom pep tra a drugarez d'an nerzhioù elektrostatek. Da skouer ez eo an holen (kloridenn sodiom) ur berniadur ionoù kloridenn hag ionoù sodiom.

Disolviñ a ra aes an soludoù-se en dour pe e disolveroù polel all, rak solvatet e vez aes an ionoù eno (distrewet e-touez molekulennoù an disolver).

An disolvadennoù ionek

Graet e vez disovadenn ionek eus an dourennoù a zo ionoù e-touez an dilsolver. En disolvadenn e fiñv aes an ionoù diwar efed ur park elektrek, alese e teu konduktivelezh elektrek vras an disovadennoù ionek. Gant muzul konduktivelezh elektrek un disolvadenn bennak e c'heller neuze brasjediñ ar c'hementad ionoù enni. Neutral ent elektrek eo an disolvadennoù ionek.

Pinvidik e ionoù eo an dour mor, a ya d'ober pourvez dour brasañ an Douar.

Paoter a-vras an ionoù pennañ en dour mor normal
Ionoù	Cl−	Na+	SO42–	Mg2+	Ca2+	HCO3−	Br−	CO32−	Sr2+	F–
mg·L−1	19 000	11 000	2 700	1 300	420	110	73	15	8,1	1,3

Kementad materi ur seurt ionoù e-barzh ur volum eus an disovadenn a vez graet anezhañ paoter molel ar seurt ionoù-se. Pa lakaer S evit an disolvadenn hag X evit ar seurt ionoù ez eo roet ar paoter molel gant al liammadenn :

$[X]={\frac {n_{X}}{V_{S}}}$ alese $[X]={\frac {m_{X}}{V_{S}\times M_{X}}}$

Koulskoude e reer aliesoc'h gant ar paoter masek er yezh pemdez. Roet eo gant al liammadenn :

$C_{m}(X)={\frac {m_{X}}{V_{S}}}$

Ionizañ kompozadoù molekulel

E korfoù molekulel 'zo e vez desachet an elektronoù eren gant atomoù 'zo muioc'h eget gant re all. Lavaret a reer neuze ez eo polarizet an ereadoù etre an atomoù. Pa vez molekulennoù ar c'hompozadoù-se, evel an drenkenn sulfurek, an ammoniak pe an dioksidenn garbon, a-stok ouzh un disolver polel, evel an dour, e tistrollont en ionoù e-kerzh an disolvadenn.

Elektroneutralder

Neutral ent elektrek eo kement kompozad kimiek a zo ionoù ennañ. Setu ez eus dre ret kationoù hag anionoù ennañ war un dro, hag o c'henfeur a zo a seurt m'eo kempouezet rik karg pozitivel ar c'hationoù gant karg negativel an anionoù. Talvezout a ra ar perzh-se evit ar soludoù kement hag evit an disolvadennoù ionek.

Da skouer: kenaozet eo ar gloridenn galkiom gant ionoù kalkiom Ca²⁺ hag ionoù kloridenn Cl⁻. Karg un ion kalkiom a dalv +2e (2 garg elfennel), tra ma talv hini un ion kloridenn -e. Evit ma ve neutral an hollad ez eo neuze kenfeur an ionoù 2 ion kloridenn evit un ion kalkiom. Setu ez eo formulenn ionek an holen-se (Ca²⁺, 2 Cl⁻), hag e formulenn statistikel CaCl₂.

Pennadoù liammet

• Karg elektrek
• Atom
• Buanaer partikulennoù