Geriadur
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.
Ur geriadur zo ul levr dave a dalvez da adkavout titouroù diwar-benn gerioù, anvioù, pe meiziadoù, renket hervez urzh al lizherenneg peurliesañ. A bep seurt geriadurioù zo. Ar geriadurioù ar muiañ anavezet eo ar geriadurioù yezh, evel Geriadur brezhoneg an Here pe geriadurioù divyezhek.
Ret eo lakaat kemm etre ar geriadurioù, an holloueziadurioù, hag ar geriadurioù holloueziadur.
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar c'hentañ geriadur skrivet er bed a vije bet savet gant ar Vabilonianed er VIvet kantved kent J.K..
Ar c'hentañ geriadur skrivet e sinaeg, ar Shuowen Jiezi, a oa skrivet e-tro ar bloavez 100. Hervez bloazdanevelloù Bro-Japan, e oa skrivet ar c'hentañ geriadurioù japaneg e 682, daoust ma oa ar c'hentañ ur geriadur evit lenn an arouezlunioù sinaeg.
Ar c'hentañ geriadurioù a oa geriadurioù divyezheg alies. Geriaouegoù gerioù galleg, saozneg, Italianeg pe Latin, e oant, en Europa, gant pep a droidigezh pe a zisplegadenn e yezh an aozer.
Ar c'hatholicon eo ar c'hentañ geriadur brezhoneg. Skrivet e oa e 1464 hag embannet evit ar wezh kentañ e 1499 gant Jehan Lagadeuc, person e Plougonven. Ur geriadur teiryezhek e oa, latin, galleg brezhoneg. Ar c'hentañ geriadur galleg eo ivez. Savet e oa bet evit skoazell ar gloareged a yae da studiañ d'ar broioù krec'h ha na ouient ken latin pe brezhoneg.
Ar c'hentañ roll eus 8000 ger saozneg a oa The Elementarie skrivet gant Richard Mulcaster e 1582[1],[2]. Ne oa ket urzhiet ar gerioù hervez urzh al lizherenneg.
Ar c'hentañ geriadur saozeg urzhiet hervez urzh al lizherenneg a oa skrivet gant ar c'helenner Robert Cawdrey e 1604.
Ar seurtoù geriadurioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar geriadurioù yezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Kavout a reer geriadurioù unyezhek ha lod all skrivet gant gerioù eus meur a yezh. Talvezout a reont da gavout titouroù diwar-benn gerioù hag anvioù ur yezh bennak. Bodañ a reont gerioù ar yezh-se renket dre urzh al lizherenneg, ar penngerioù, a vez skrivet d'o heul ur pennad gant titouroù pe troidigezhioù.
Ar geriadurioù unyezhek
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar geriadurioù unyezhek zo skrivet penn-da-benn en ur yezh. Ar penngerioù hag an titouroù a denn dezhe zo skrivet er memes yezh. Ar geriadurioù-se a c'hall kaout un niver implijoù disheñvel. Ur skoazell int evit ar re a sav testennoù pe a lenn anezhe.
Peurliesañ e kaver er pennad un termenadur eus ster(ioù) ar pennger urzhiet e melladoù disheñvel, skouerioù, ha distagadur ar pennger. A-wezhioù e kaver ivez notennoù etimologiezh ha yezhadur a denn dezhañ ivez.
Lod anezhe zo geriadurioù deskrivañ. renabliñ a reont ar gerioù hag o implijoù er yezh komzet pe skrivet. Lod all zo geriadurioù reolata.
Ar geriadurioù liesyezhek
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Peurliesañ ez eo geriadurioù divyezhek.
Ar geriadurioù arbennik
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Gallout a reer kavout geriadurioù prederouriezh, istor, skiant, arz.
Lod eus ar geriadurioù a ginnig ditouroù diwar-benn an distagadur, an deveradurioù, an istorioù, ar gerdarzh, ar skeudennoù, an implij, an hentenn ha skouerioù frazennoù. Stumm ul levr pe meur a levr eo ar stumm kavet an aliesañ.
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ 1582 - Mulcaster's Elementarie, Learning Dictionaries and Meaning, The British Library
- ↑ A Brief History of English Lexicography, Peter Erdmann and See-Young Cho, Technische Universität Berlin, 1999.