Faeroeg
| Faeroeg (Føroyskt) | |
|---|---|
| Perzhioù | |
| Komzet e : | Inizi Faero, Danmark |
| Komzet gant : | 80 000 |
| Familh-yezh : | Yezhoù Indezeuropek Germaneg |
| Statud ofisiel | |
| Yezh ofisiel e : | Inizi Faero |
| Akademiezh : | Kuzul ar Faeroeg (Málráðið) |
| Kodoù ar yezh | |
| ISO 639-1 | fo |
| ISO 639-2 | fao |
| ISO 639-3 | fao |
| Kod SIL | FAE |
| Sellit ivez ouzh ar pennad Yezh. | |
Unan eus yezhoù skandinavek ar c'hornôg eo ar faeroeg komzet gant tro-dro da 80 000 den en Inizi Faero (48 000) hag e Danmark (25 000). Bez ez eus ivez 5 000 faeroeger en Island.
Gant an norneg (yezh varv) hag an islandeg ec'h eo ar faeroeg unan eus an teir yezh skandinavek enezel diorroet diwar an norseg komzet da vare ar Vikinged.
Ar yezh ofisiel en inizi a zo bet an daneg abaoe 1538. Ar faeroeg a chomas un trefoedach betek diwezh an XVIII-vet kantved. D'ar mare-se, un den anvet Svabo a zastumas kanaouennoù-pobl. E 1823 e voe moulet un droidigezh eus Aviel Sant Mazhe. E-kreiz an XIXvet kantved e teuas an den a reas ar muiañ evit yezhig e vro, Hammershaimb. Ar c'hanaouennoù dastumet gant Svabo a oa skrivet e rannyezhoù disheñvel (bez ez eus meur a rannyezh) evel ma oant distaget. Hammershaimb a ijinas un doare-skrivañ etimologek o tennañ da zoareoù-skrivañ ar yezhoù skandinavek all, hag a c'helle bezañ lennet dre holl en inizi, en ur ger : ur yezh unvan. An doare-skrivañ-se, gant un nebeud kemmoù hepken, a zo bet miret betek hiziv. Yezhadur Hammershaimb a voe embannet e. 1854. Skridoù a bep seurt en deus savet ivez. Ur gelaouenn a voe krouet e 1890. Diwar neuze e tarzhas ur stourm kalet ouzh gouarnamant Danmark evit ma vefe anavezet ar faeroeg evel yezh-Stad. Ne voe gounezet an trec'h nemet e 1948. Ar faeroeg a voe lakaet da "gentañ, yezh ofisiel", an daneg o vezañ aotreet evel "eil yezh". Âr faeroeg a vez implijet en iliz, er skol, er mererezh, er c'henwerzh. Kelaouennoù ha levrioù a vez moulet (troidigezh nevez ar Bibl, 1948). An darn vrasañ eus ar boblañs a oar lenn an div yezh, faeroeg ha daneg.
Kalz a boan a zo bet kemeret evit harluañ ar gerioù hag an troioù-lavar danek, niverus-meurbet er yezh komzet, diouzh ar yezh skrivet. Darn eus ar gerioù faeroeg kozh a zo bet degemeret er yezh komzet zoken, dre levezon al lennegezh. Gerioù nevez a vez stummet, tennet eus geriaoueg, ar yezh, pe c'hoazh amprestet e vez gerioù diouzh an norvegeg hag an islandeg. An holl a skriv ar yezh unvan, hogen ar rannyezhoù a vez komzet atav. Den ebet ne skriv na ne glask zoken skrivañ en ur rannyezh. Pa gemerer ur ger en ur rannyezh e roer dezhañ ar furm a dle kaout hervez istor ar yezh hag an doare-skrivañ unvan.
E 1937 e teuas ar faeroeg da vezañ yezh ofisiel an Inizi Faero e-lec'h an daneg.