Dulce et decorum est pro patria mori

Dulce et decorum est pro patria mori zo ul lavar latin, tennet eus ur varzhoneg gant ar barzh latin Horatius, e-barzh an dastumad Carmina (III.2.13)) hag a dalv kement ha « C'hwek ha klodus eo mervel evit ar vro ». Hervez ar barzh eo c'hwek ha kaer mervel evit ar vro, un ali a zo bet implijet gant tud zo ha milliget gant tud all.

Ar varzhoneg orin

Sed amañ linennoù orin eus dibenn skrid ar barzh hag an droidigezh anezho.

Dulce et decorum est pro patria mori :
mors et fugacem persequitur virum
nec parcit inbellis iuventae
poplitibus timidove tergo.

C'hwek ha klodus eo mervel evit ar vro  :
Ar marv a vez war-lerc'h an den a dec'h,
ha ne ziskrog diouzh divhar na diouzh kein spontik
ar yaouankizoù abaf.

.

Brud

Distaget eo bet ar bomm-se gant Simon Fraser, 11vet Lord Lovat a-raok bezañ dibennet e Londrez e 1747.

Ar studierien saoz a lavare en XIXvet kantved: "Dulce et decorum est pro patria mori, sed dulcius pro patria vivere, et dulcissimum pro patria bibere. Ergo, bibamus pro salute patriae", da lavarout eo : " C'hwek ha klodus eo mervel evit ar vro met c'hwekoc'h bevañ eviti ha c'hwekañ tra eo evañ dezhi. Neuze evomp da yec'hed ar vro."

Meneget eo bet alies da vare an Impalaeriezh Breizhveuriat en XIXvet kantved, dreist-holl e-pad eil brezel ar voered hag ivez evit reizhabegiñ ar brezel-bed kentañ.

Meneget eo en ur varzhoneg saoznek, gant ar barzh saoz Wilfred Owen, anvet Dulce Et Decorum Est.

Adskrivet eo bet ouzh moger chapel skol ofiserien an arme saoz e Sandhurst e Bro-Saoz.

• Un danevell gant Damon Knight e 1955 zo anvet Dulcie and Decorum, ha kaoz enni eus urzhiataerioù oc'h aliañ an dud d'en em lazhañ.

Filmoù

• Echuiñ a ra ar film Johnny Got His Gun gant ar frazenn-se, war un dro gant stadegoù diwar-benn niver an dud lazhet er brezel.
• Er film All Quiet on the Western Front eo meneget ar frazenn gant ur c'helenner dirak e glas.

Bannoù-treset

Meneget eo bet ivez e levrioù bannoù-treset, ha dreist-holl gant René Goscinny en Astérix, diwar fent, e Le Combat des chefs, ha La Mascotte, en albom Astérix et la Rentrée gauloise.

Ger-stur

"Dulce et decorum est pro patria mori" a zo ger-stur en un toullad aozadurioù:

• Academia Militar Portugal ([1] [2])
• Ar Royal Grammar School, Newcastle upon Tyne (kemmet eo bet)

Notennoù