Sofokles : diforc'h etre ar stummoù

Kemmañ al liammoù
Eus Wikipedia
Merdeiñ etreoberiat en istor
← Kemm kentKemm nevesoc'h →
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
GweletWikitestenn
D Robot ouzhpennet: vi:Sophocles
D Robot ouzhpennet: bar:Sophokles; Kemm dister
Linenn 1: Linenn 1:
[[Image:Sofocle Capitolini.jpg|thumb|right|220px|Delwenn eus Sofokles, [[Mirdioù ar c'hapitolum]] e [[Roma]]]]
[[Skeudenn:Sofocle Capitolini.jpg|thumb|right|220px|Delwenn eus Sofokles, [[Mirdioù ar c'hapitolum]] e [[Roma]]]]


'''Sofokles''' (e [[henc'hresianeg]] Σοφοκλῆς, ''Sophoklễs'') zo, gant [[Aesc'hulos]] hag [[Euripides]], unan eus an tri oberer nemeto eus Henc'hres a skrivas trajediennoù a zo deut ul lodenn anezho betek ennomp.
'''Sofokles''' (e [[henc'hresianeg]] Σοφοκλῆς, ''Sophoklễs'') zo, gant [[Aesc'hulos]] hag [[Euripides]], unan eus an tri oberer nemeto eus Henc'hres a skrivas trajediennoù a zo deut ul lodenn anezho betek ennomp.


==Buhez==
== Buhez ==


Ganet eo bet Sofokles e [[-495|495]] pe [[-496|496]] kent J.K. e [[Hippeios Kolonos|Kolonos]] (e-kichen [[Aten]]), un nebeud bloavezhioù kent [[emgann Maraton]] e [[-490|490]]. Mab e oa d'un Atenad pinvidik, Sofilos, a veve diwar labour e sklaved, anezhe govelerien ha kilvizien. Hervez [[Aristoksenos]], hag evel ma seblant hervez e oberenn ziwezhañ, e oa a orin eus [[demos]] Kolonos, war vord ar geoded. Bet en doa un deskadurezh a-feson ha kentelioù gant [[Lampros]] peurgetket. A-drugarez d'an deskadurezh-se e c'hallas ren al laz-kanañ goude trec'h [[emgann Salamis|Salamis]], hag eñ 16 vloaz hepken ! Berzh a reas evel saver [[trajedienn]]où : da 27 vloaz, e 468 kent J.K., e c'hounezas ar c'hentañ priz e kentstrivadeg c'hoariva an Dionisia hag eñ o kevezañ neuze gant mestr an trajedienn atenat, [[Aesc'hulos]]<ref>Sommerstein: 41 ; Freeman: 246</ref>. En holl e voe trec'h 24 gwezh, oc'h erruout en eil plas bep tro a-hend-all.
Ganet eo bet Sofokles e [[-495|495]] pe [[-496|496]] kent J.K. e [[Hippeios Kolonos|Kolonos]] (e-kichen [[Aten]]), un nebeud bloavezhioù kent [[emgann Maraton]] e [[-490|490]]. Mab e oa d'un Atenad pinvidik, Sofilos, a veve diwar labour e sklaved, anezhe govelerien ha kilvizien. Hervez [[Aristoksenos]], hag evel ma seblant hervez e oberenn ziwezhañ, e oa a orin eus [[demos]] Kolonos, war vord ar geoded. Bet en doa un deskadurezh a-feson ha kentelioù gant [[Lampros]] peurgetket. A-drugarez d'an deskadurezh-se e c'hallas ren al laz-kanañ goude trec'h [[emgann Salamis|Salamis]], hag eñ 16 vloaz hepken ! Berzh a reas evel saver [[trajedienn]]où : da 27 vloaz, e 468 kent J.K., e c'hounezas ar c'hentañ priz e kentstrivadeg c'hoariva an Dionisia hag eñ o kevezañ neuze gant mestr an trajedienn atenat, [[Aesc'hulos]]<ref>Sommerstein: 41 ; Freeman: 246</ref>. En holl e voe trec'h 24 gwezh, oc'h erruout en eil plas bep tro a-hend-all.




Kemer a reas perzh e buhez politikel ar geoded ivez. E [[-443|443]] e voe unan eus « ''hellenotamiai'' » [[Kevre Delos]] (merourien an truaj roet gant kevredidi Aten). [[Strategour]] e oa bet e [[-440|440]] war un dro gant [[Perikles]] ha kemer a reas perzh en ergerzhadenn a-enep emsavidi [[Samos]] gant hemañ. E [[-413|413]], goude an taol-stad a heulias c'hwitadenn [[ergerzhadenn Sikilia]], e vije bet unan eus an 10 komiser (''Probouloi'') eus ar c'huzul dilennet evit renkañ an aferioù pemdez, hag eñ 83 bloaz, kent diazezidigezh an [[an tregont |oligarkiezh]] e [[-411|411]]<ref> Marteze avat e c'hallfe bezañ bet ur Sofokles all.</ref>. Pouezañ a reas kalz berzh e drajediennoù hag e vignoniezh gant [[Perikles]] en e zilennadennoù moarvat<ref>Toukididos VIII 1 ; Lloyd-Jones: 12-13</ref>.
Kemer a reas perzh e buhez politikel ar geoded ivez. E [[-443|443]] e voe unan eus « ''hellenotamiai'' » [[Kevre Delos]] (merourien an truaj roet gant kevredidi Aten). [[Strategour]] e oa bet e [[-440|440]] war un dro gant [[Perikles]] ha kemer a reas perzh en ergerzhadenn a-enep emsavidi [[Samos]] gant hemañ. E [[-413|413]], goude an taol-stad a heulias c'hwitadenn [[ergerzhadenn Sikilia]], e vije bet unan eus an 10 komiser (''Probouloi'') eus ar c'huzul dilennet evit renkañ an aferioù pemdez, hag eñ 83 bloaz, kent diazezidigezh an [[an tregont|oligarkiezh]] e [[-411|411]]<ref> Marteze avat e c'hallfe bezañ bet ur Sofokles all.</ref>. Pouezañ a reas kalz berzh e drajediennoù hag e vignoniezh gant [[Perikles]] en e zilennadennoù moarvat<ref>Toukididos VIII 1 ; Lloyd-Jones: 12-13</ref>.




E 420 e tegemeras un aoter evit delwenn Asklepios en e di, pa voe degaset an doue-se da [[Aten]]. Abalamour da se e voe roet dezhañ al lesanv dalif a ''z/Dexion'' (degemerer) gant Ateniz<ref>Clinton, Kevin "The Epidauria and the Arrival of Asclepius in Athens", en ''Ancient Greek Cult Practice from the Epigraphical Evidence'', embannet gant R. Hägg, Stockholm, 1994.
E 420 e tegemeras un aoter evit delwenn Asklepios en e di, pa voe degaset an doue-se da [[Aten]]. Abalamour da se e voe roet dezhañ al lesanv dalif a ''z/Dexion'' (degemerer) gant Ateniz<ref>Clinton, Kevin "The Epidauria and the Arrival of Asclepius in Athens", en ''Ancient Greek Cult Practice from the Epigraphical Evidence'', embannet gant R. Hägg, Stockholm, 1994.
</ref>.
</ref>.


Linenn 20: Linenn 20:
== Oberenn ==
== Oberenn ==


Krouet eo bet gant Sofokles an « trede aktour » (''tritagonistes''). En e raok ne veze morse en tu all da zaou aktour war al leurenn, ma ne gonter ket al laz-kanañ. Biken avat ne vo muioc'h evit tri aktour er c'hoariva e Henc'hres. C'hoariet e veze ar rolloù a eil renk gant ar memes den alies. An trede aktour a vihanae c'hoaz pouez al laz-kanañ hag a zegase degouezhioù ouzhpenn evit displegañ an enebiezhioù etre an dudennoù ha diskouez o zemz-spered<ref>Freeman: 247 </ref>.
Krouet eo bet gant Sofokles an « trede aktour » (''tritagonistes''). En e raok ne veze morse en tu all da zaou aktour war al leurenn, ma ne gonter ket al laz-kanañ. Biken avat ne vo muioc'h evit tri aktour er c'hoariva e Henc'hres. C'hoariet e veze ar rolloù a eil renk gant ar memes den alies. An trede aktour a vihanae c'hoaz pouez al laz-kanañ hag a zegase degouezhioù ouzhpenn evit displegañ an enebiezhioù etre an dudennoù ha diskouez o zemz-spered<ref>Freeman: 247 </ref>.
Dilezet en deus ivez reizhiad an trilogezhioù.
Dilezet en deus ivez reizhiad an trilogezhioù.


Linenn 46: Linenn 46:
=== Dramaoù satirek ===
=== Dramaoù satirek ===


* ''[[Al Milgon]]''
* ''[[Al Milgon]]''




==Mammennoù==
== Mammennoù ==


===Levrioù===
=== Levrioù ===


* Freeman, Charles. (1999). ''The Greek Achievement: The Foundation of the Western World''. New York: Viking Press. ISBN 0670885150
* Freeman, Charles. (1999). ''The Greek Achievement: The Foundation of the Western World''. New York: Viking Press. ISBN 0-670-88515-0
* Lloyd-Jones, Sir Hugh (ed.) (1994). ''Sophocles. Ajax. Electra. Oedipus Tyrannus''. Harvard University Press.
* Lloyd-Jones, Sir Hugh (ed.) (1994). ''Sophocles. Ajax. Electra. Oedipus Tyrannus''. Harvard University Press.
* Scullion, Scott (2002). ''Tragic dates'', Classical Quarterly, new sequence 52, pp. 81-101.<!-- http://cq.oxfordjournals.org/content/vol52/issue1/index.dtl -->
* Scullion, Scott (2002). ''Tragic dates'', Classical Quarterly, new sequence 52, pp. 81-101.<!-- http://cq.oxfordjournals.org/content/vol52/issue1/index.dtl -->
* Seaford, Richard A. S.. (2003). "Satyric drama". ''The Oxford Classical Dictionary'' (revised 3rd edition). Ed. Simon Hornblower and Antony Spawforth. Oxford: Oxford University Press.1361
* Seaford, Richard A. S.. (2003). "Satyric drama". ''The Oxford Classical Dictionary'' (revised 3rd edition). Ed. Simon Hornblower and Antony Spawforth. Oxford: Oxford University Press.1361
* Smith, Philip. (1867), [http://ancientlibrary.com/smith-bio/3198.html Sofokles], ''Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology'', trede Embannadur. William Smith. Boston: Little, Brown, and Company.865–873.
* Smith, Philip. (1867), [http://ancientlibrary.com/smith-bio/3198.html Sofokles], ''Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology'', trede Embannadur. William Smith. Boston: Little, Brown, and Company.865–873.
* Sommerstein, Alan Herbert (2002). ''Greek Drama and Dramatists''. Routledge. ISBN 0415260272
* Sommerstein, Alan Herbert (2002). ''Greek Drama and Dramatists''. Routledge. ISBN 0-415-26027-2


=== Liammoù diavaez ===
=== Liammoù diavaez ===
Linenn 66: Linenn 66:
* [http://www.ac-versailles.fr/pedagogi/Lettres/confsophpc.htm Prezegenn diwar-benn Sofokles gant Pierre Chauvin].
* [http://www.ac-versailles.fr/pedagogi/Lettres/confsophpc.htm Prezegenn diwar-benn Sofokles gant Pierre Chauvin].


==Notennoù==
== Notennoù ==
<references/>
<references/>


[[rummad:Istor Henc'hres]]
[[Rummad:Istor Henc'hres]]
[[rummad:Ateniz an Henamzer]]
[[Rummad:Ateniz an Henamzer]]
[[rummad:Lennegezh Henc'hres]]
[[Rummad:Lennegezh Henc'hres]]
[[Rummad:Skrivagnerien henc'hresianek]]
[[Rummad:Skrivagnerien henc'hresianek]]


Linenn 80: Linenn 80:
[[arz:سوفوكليس]]
[[arz:سوفوكليس]]
[[az:Sofokl]]
[[az:Sofokl]]
[[bar:Sophokles]]
[[bat-smg:Sofuoklis]]
[[bat-smg:Sofuoklis]]
[[be:Сафокл]]
[[be:Сафокл]]

Stumm eus an 1 Meu 2010 da 04:01

Delwenn eus Sofokles, Mirdioù ar c'hapitolum e Roma

Sofokles (e henc'hresianeg Σοφοκλῆς, Sophoklễs) zo, gant Aesc'hulos hag Euripides, unan eus an tri oberer nemeto eus Henc'hres a skrivas trajediennoù a zo deut ul lodenn anezho betek ennomp.

Buhez

Ganet eo bet Sofokles e 495 pe 496 kent J.K. e Kolonos (e-kichen Aten), un nebeud bloavezhioù kent emgann Maraton e 490. Mab e oa d'un Atenad pinvidik, Sofilos, a veve diwar labour e sklaved, anezhe govelerien ha kilvizien. Hervez Aristoksenos, hag evel ma seblant hervez e oberenn ziwezhañ, e oa a orin eus demos Kolonos, war vord ar geoded. Bet en doa un deskadurezh a-feson ha kentelioù gant Lampros peurgetket. A-drugarez d'an deskadurezh-se e c'hallas ren al laz-kanañ goude trec'h Salamis, hag eñ 16 vloaz hepken ! Berzh a reas evel saver trajediennoù : da 27 vloaz, e 468 kent J.K., e c'hounezas ar c'hentañ priz e kentstrivadeg c'hoariva an Dionisia hag eñ o kevezañ neuze gant mestr an trajedienn atenat, Aesc'hulos[1]. En holl e voe trec'h 24 gwezh, oc'h erruout en eil plas bep tro a-hend-all.


Kemer a reas perzh e buhez politikel ar geoded ivez. E 443 e voe unan eus « hellenotamiai » Kevre Delos (merourien an truaj roet gant kevredidi Aten). Strategour e oa bet e 440 war un dro gant Perikles ha kemer a reas perzh en ergerzhadenn a-enep emsavidi Samos gant hemañ. E 413, goude an taol-stad a heulias c'hwitadenn ergerzhadenn Sikilia, e vije bet unan eus an 10 komiser (Probouloi) eus ar c'huzul dilennet evit renkañ an aferioù pemdez, hag eñ 83 bloaz, kent diazezidigezh an oligarkiezh e 411[2]. Pouezañ a reas kalz berzh e drajediennoù hag e vignoniezh gant Perikles en e zilennadennoù moarvat[3].


E 420 e tegemeras un aoter evit delwenn Asklepios en e di, pa voe degaset an doue-se da Aten. Abalamour da se e voe roet dezhañ al lesanv dalif a z/Dexion (degemerer) gant Ateniz[4].

Dimezet e oa d'an atenadez Nikostrate a roas ur mab dezhañ, Iofon. Bet en doa ivez ur serc'h eus Sikion anvet Teoris, a roas ur mab all dezhañ, Ariston, tad Sofokles yaouank. A-hervez, nebeut amzer kent e varv e vije bet Iofon o prosezañ outañ dirak ar c'huzuilh familh, abalamour d'un dizemglev diwar-benn e hêrezh hag e vab a glaskas prouiñ e oa erru kabac'h. A-walc'h e oa bet neuze lakaat lenn e oberenn ziwezhañ dirak al lez-varn evit lakaat fin d'ar prosez en e enep.

Mervel a reas e 406 hag e bezh diwezhañ, Oedipous e Kolonos, a voe c'hoariet ar memes bloavezh, goude e varv.

Oberenn

Krouet eo bet gant Sofokles an « trede aktour » (tritagonistes). En e raok ne veze morse en tu all da zaou aktour war al leurenn, ma ne gonter ket al laz-kanañ. Biken avat ne vo muioc'h evit tri aktour er c'hoariva e Henc'hres. C'hoariet e veze ar rolloù a eil renk gant ar memes den alies. An trede aktour a vihanae c'hoaz pouez al laz-kanañ hag a zegase degouezhioù ouzhpenn evit displegañ an enebiezhioù etre an dudennoù ha diskouez o zemz-spered[5]. Dilezet en deus ivez reizhiad an trilogezhioù.

Savet en deus 123 pezh-c'hoari [6]hag en o zouez ugent pe 22 drama satirek. Kollet eo bet an darn vrasañ anezhe.

Trajediennoù

Barzhonegoù

Pezhioù kollet

Dramaoù satirek


Mammennoù

Levrioù

  • Freeman, Charles. (1999). The Greek Achievement: The Foundation of the Western World. New York: Viking Press. ISBN 0-670-88515-0
  • Lloyd-Jones, Sir Hugh (ed.) (1994). Sophocles. Ajax. Electra. Oedipus Tyrannus. Harvard University Press.
  • Scullion, Scott (2002). Tragic dates, Classical Quarterly, new sequence 52, pp. 81-101.
  • Seaford, Richard A. S.. (2003). "Satyric drama". The Oxford Classical Dictionary (revised 3rd edition). Ed. Simon Hornblower and Antony Spawforth. Oxford: Oxford University Press.1361
  • Smith, Philip. (1867), Sofokles, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, trede Embannadur. William Smith. Boston: Little, Brown, and Company.865–873.
  • Sommerstein, Alan Herbert (2002). Greek Drama and Dramatists. Routledge. ISBN 0-415-26027-2

Liammoù diavaez


Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Notennoù

  1. ↑ Sommerstein: 41 ; Freeman: 246
  2. ↑ Marteze avat e c'hallfe bezañ bet ur Sofokles all.
  3. ↑ Toukididos VIII 1 ; Lloyd-Jones: 12-13
  4. ↑ Clinton, Kevin "The Epidauria and the Arrival of Asclepius in Athens", en Ancient Greek Cult Practice from the Epigraphical Evidence, embannet gant R. Hägg, Stockholm, 1994.
  5. ↑ Freeman: 247
  6. ↑ Suda (embannadur Finkel et al.) Sofokles (Σοφοκλῆς)

Patrom:Liamm PuB

Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Sofokles&oldid=660338 »