Kabilia : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 22 Her 2012 da 20:52

Lec'hiet eo Kabilia (Tamurt n Iqbayliyen pe Tamurt n Izwawen e kabileg) e biz Aljeria en Afrika an Norzh, war vord ar Mor Kreizdouarel. Ul lec'h meneziek-tre eo.

Poblañs

Eus ar ger arabek القبائل al-quabila, "meuriad" e teufe anv ar vro.
6 490 776 a dud a vev en holl e Kabilia (2011).
25 257 km² eo gorread Kabilia.

E 1871 e oa bet un emsavadeg gant ar Gabiled enep ar C'hallaoued ha neuze e oa bet rannet Kabilia e div lodenn gant ar C'hallaoued : norzh Kabilia a veze anvet ganto Kabilia Veur, ha su Kabilia, Kabilia Vihan. Ur bern Kabiliz a vev en diavaez eus Kabilia, peurliesañ en Europa, alies e Bro-C'hall.

Traoù all da c'houzout

E Kabilia e vez komzet kabileg pe tamazight (hag a zo berbereg), arabeg Aljeria hag ar galleg.

Bejaia, Tizi Ouzou, Bouira, Bourmedes, Bordj-Bou-Arreridj, Jijel ha Setif eo ar c'hêrioù pennañ.

A nerrez wala a neknu eo ger-stur Kabilia, hag a dalvez kement ha « Kentoc'h terriñ eget plegañ ». (Hini Breizh : Kentoc'h mervel eget bezañ saotret).

E-pad brezel Aljeria (1954-1962) e oa bet Kabilia e-kreiz an afer abalamour d'ar struj hag a c'holo anezhi. Tu a oa da soudarded an FLN (Font de Libération NAtional) da guzhat diouzh o enebourien.

Kabilia Veur

Norzh Kabilia eo Kabilia Veur, e norzh Aljeria ; eus kêr Thenia betek Tigzirt en em astenn, en norzh d'ar stêr Soumam a echu er mor Kreizdouarel, e-kichen porzh Beija (orin ar ger gallek bougie, "goulaouenn-goar"). Tizi Ouzou eo ar gêr-benn.
5 084 374 a dud a zo o vevañ e Kabilia Veur ha 135 088 e Tizi Ouzou. Ar menez brasañ eo menez Lalla-Khadidja, a zo 2308 m e uhelder. Kabilia Veur zo un dachenn hag a oa anvet Tamawya taqbaylit "Kevredad Kabilia" gwezhall gant ar Gabiliz kozh. Kabileg a vez komzet eno, ur rannyezh eus ar berbereg pe tamazight.

Rannet eo Kabilia Veur ha Kabilia Vihan gant menezioù Djurdjura, e traoñienn ar Soumam

Diforc'het e vez Kabilia Veur diouzh Kabilia Vihan gant he menezioù uhel en em astenn, eus an Norzh betek ar Su, eus ar mor Kreizdouarel betek menezioù ar Djurdjura. Tri menez pouezus zo e Kabilia Veur :

Er biz, betek ar mor, emañ menez Tamgout, 1278 m uhelder dezhañ.
Er Su, emañ menezioù an Atlas (2308m uhelder).
Etre an daou emañ menez Agawa, 800 m uhelder dehzañ. War ar menez-se emañ Tizi Ouzou.

Kabilia Vihan

Kêr vrasañ Kabilia Vihan eo Bejaia, a zo lesanvet Bgayet n Lejdud ("Bejaia ar re gozh").
1 406 402 a dud a vev e Kabilia Vihan ha 177 988 a vev e Bejaia. Kabileg a vez komzet e vez, en un doare un tammig bihan disheñvel diouzh yezh Kabilia Veur. Tamurt wadda a reer e kabileg eus Kabilia Vihan, a pezh a dalvez kement ha "Bro ar Su", peogwir emañ e Su traoñienn ar stêr Soumam. Menez Eponim ao ar menez uhelañ eno, 2004 m uhelder dezhañ.
Brasoc'h eget Kabilia Veur eo Kabilia Vihan.

Liammoù diavaez

Kabyles.net e galleg, kabileg (tamazight), alamaneg, saozneg pe spagnoleg.

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Kabilia

a vo kavet e Wikimedia Commons.

@@ Linenn 1: / Linenn 1: @@
 [[Restr:Location Kabylie.svg|thumb|300px|dehou|Pelec'h emañ Kabilia.]]
 [[Restr:Map Tamurt n Iqvayliyen.png|thumb|400px|dehou|Kartenn Kabilia e kabileg.]]
-Lec'hiet eo '''Kabilia''' (''Tamurt n Iqbayliyen'' pe ''Tamurt n Izwawen'' e [[kabileg]]) e biz [[Aljeria]] (en [[Afrika an Norzh]]), e-kichen ar [[Mor Kreizdouarel]]. Ul lec'h meneziek-tre eo.
+Lec'hiet eo '''Kabilia''' (''Tamurt n Iqbayliyen'' pe ''Tamurt n Izwawen'' e [[kabileg]]) e biz [[Aljeria]] en [[Afrika an Norzh]], war vord ar [[Mor Kreizdouarel]]. Ul lec'h meneziek-tre eo.
 ==Poblañs==
-Anv Kabilia a deufe eus ar ger [[arabeg|arabek]] 'al-quabila' hag a dalvez kement ha 'meuriad'. 6 490 776 a dud a vev en holl e Kabilia. 25 257 km² eo Kabilia.
+Eus ar ger [[arabeg|arabek]] <big>'''القبائل'''</big> ''al-quabila'', "meuriad" e teufe anv ar vro.<br />
+490 776 a dud a vev en holl e Kabilia (2011).<br />
+257 km² eo gorread Kabilia.
-E 1871, e oa bet un emsavadeg gant ar Gabiled a-enep d'ar C'hallaoued ha neuze e oa bet rannet Kabilia e div lodenn gant ar C'hallaoued : norzh Kabilia a veze anvet ganto Kabilia Veur ha su Kabilia, Kabilia Vihan. Ur bern Kabiliz a vev e diavaez Kabilia, peurliesañ en Europa, alies e Bro-Chall.
+E 1871 e oa bet un emsavadeg gant ar Gabiled enep ar [[Bro-C'hall|C'hallaoued]] ha neuze e oa bet rannet Kabilia e div lodenn gant ar C'hallaoued : norzh Kabilia a veze anvet ganto ''Kabilia Veur'', ha su Kabilia, ''Kabilia Vihan''. Ur bern Kabiliz a vev en diavaez eus Kabilia, peurliesañ en Europa, alies e Bro-C'hall.
 ==Traoù all da c'houzout==
@@ Linenn 12: / Linenn 14: @@
 E Kabilia e vez komzet kabileg pe [[tamazigteg|tamazight]] (hag a zo berbereg), arabeg Aljeria hag ar galleg.
-Bez' ez eo ar c'hêrioù pennañ [[Bejaia]], [[Tizi Ouzou]], [[Bouira]], [[Bourmedes]], [[Bordj-Bou-Arreridj]], [[Jijel]], [[Setif]].
+[[Bejaia]], [[Tizi Ouzou]], [[Bouira]], [[Bourmedes]], [[Bordj-Bou-Arreridj]], [[Jijel]] ha [[Setif]] eo ar c'hêrioù pennañ.
-Gêr-stur Kabilia a zo « A nerrez wala a neknu » hag a dalvez kement ha « Kentoc'h terriñ eget plegañ ». (Hini Breizh : Kentoc'h mervel eget bezañ saotret).
+''A nerrez wala a neknu'' eo ger-stur Kabilia, hag a dalvez kement ha « Kentoc'h terriñ eget plegañ ». (Hini Breizh : Kentoc'h mervel eget bezañ saotret).
-E-pad brezel Algeria (eus 1954 betek 1962) e oa bet Kabilia e-kreiz ar brezel-se, abalamour d'ar struj hag a c'holo anezhi. Tu a oa da soudarded an FLN da guzhat diouzh o enebourien.
+E-pad [[brezel Aljeria]] ([[1954]]-[[1962]]) e oa bet Kabilia e-kreiz an afer abalamour d'ar struj hag a c'holo anezhi. Tu a oa da soudarded an [[FLN]] (''Font de Libération NAtional'') da guzhat diouzh o enebourien.
 ===Kabilia Veur===
+Norzh Kabilia eo ''Kabilia Veur'', e norzh Aljeria ; eus kêr ''Thenia'' betek ''Tigzirt'' en em astenn, en norzh d'ar stêr ''Soumam'' a echu er mor Kreizdouarel, e-kichen porzh Beija (orin ar ger gallek ''bougie'', "goulaouenn-goar"). [[Tizi Ouzou]] eo ar gêr-benn.<br />
+084 374 a dud a zo o vevañ e Kabilia Veur ha 135 088 e Tizi Ouzou. Ar menez brasañ eo menez Lalla-Khadidja, a zo 2308 m e uhelder. Kabilia Veur zo un dachenn hag a oa anvet ''Tamawya taqbaylit'' "Kevredad Kabilia" gwezhall gant ar Gabiliz kozh.  Kabileg a vez komzet eno, ur rannyezh eus ar ''berbereg'' pe ''tamazight''.
-Kabilia Veur a zo lec'hiet e Kabilia, e norzh Algeria. Norzh Kabilia eo.
+Rannet eo Kabilia Veur ha Kabilia Vihan gant menezioù Djurdjura, e traoñienn ar Soumam
-Kêr vrasañ Kabilia Veur eo Tizi Ouzou. 5 084 374 a dud a zo o vevañ e Kabilia Veur ha 135 088 e Tizi Ouzou. Ar menez brasañ a zo menez Lalla-Khadidja hag a zo 2308 m ennañ. Kabilia Veur a zo un dachenn hag a oa anvet a-raok gant ar Kabiliz kozh « Tamawya taqbaylit » hag a dalvez kement ha « Kevredad Kabilia ». Komzet e vez eno ar c'habileg, ur rannyezh eus ar berbereg pe tamazight.
-Rannet eo Kabilia Veur ha Kabilia Vihan gant menezioù Djurdjura, e traonienn ar Soumam, ur stêr hag a echu er mor Kreizdouarel, e-kichen porzh Beija (hag a dalvez goulaouenn-goar). Kabilia Veur a ya eus kêr Thenia betek Tigzirt. E norzh traonienn ar Soumam eo.
+Diforc'het e vez Kabilia Veur diouzh Kabilia Vihan gant he menezioù uhel en em astenn, eus an Norzh betek ar Su, eus ar mor Kreizdouarel betek menezioù ar Djurdjura. Tri menez pouezus zo e Kabilia Veur :
+*Er biz, betek ar mor, emañ menez Tamgout, 1278 m uhelder dezhañ.
+*Er Su, emañ menezioù an Atlas (2308m uhelder).
-Diforc'het e vez Kabilia Veur diouzh Kabilia Vihan gant he menezioù uhel hag a 'n em astenn, eus an Norzh betek ar Su, eus ar mor Kreizdouarel betek menezioù ar Djurdjura. E Kabilia Veur e vez kavet tri menez pouezus :
+*Etre an daou emañ menez Agawa, 800 m uhelder dehzañ. War ar menez-se emañ Tizi Ouzou.
-*Er biz, betek ar mor, e vez kavet menez Tamgout, 1278 m uhelder ennañ.
-*Er Su, e vez kavet menezioù an Atlas (2308m uhelder).
-*Etre an daou, e vez kavet menez kozh Agawa, hag a zo 800 m uhelder. War ar menez-se emañ Tizi Ouzou.
 ===Kabilia Vihan===
+Kêr vrasañ Kabilia Vihan eo Bejaia, a zo lesanvet ''Bgayet n Lejdud'' ("Bejaia ar re gozh").<br />
+406 402 a dud a vev e Kabilia Vihan ha 177 988 a vev e Bejaia. Kabileg a vez komzet e vez, en un doare un tammig bihan disheñvel diouzh yezh Kabilia Veur. ''Tamurt wadda'' a reer e kabileg eus Kabilia Vihan, a pezh a dalvez kement ha "Bro ar Su", peogwir emañ e Su traoñienn ar stêr Soumam. Menez Eponim ao ar menez uhelañ eno, 2004 m uhelder dezhañ.<br />
+Brasoc'h eget Kabilia Veur eo Kabilia Vihan.
+<!-- DIECHU ?
-Kêr vrasañ Kabilia Vihan a zo Bejaia hag a vez lesanvet « Bgayet n Lejdud » (« Bejaia ar re gozh »). 1 406 402 a dud a vev e Kabilia Vihan ha 177 988 a vev e Bejaia. Komzet e vez eno kabileg ivez met un tammig bihan disheñvel diouzh yezh Kabilia Veur. E kabileg e vez graet eus Kabilia Vihan « Tamurt wadda » hag a dalvez kement ha « Bro ar Su », peogwir emañ e Su traonienn ar Soumam. Ar menez uhelañ eno a zo menez Eponim hag a zo 2004 m uhelder. Kabilia Vihan a zo brasoc'h eget Kabilia Veur.
 ==Gweledvaoù==
 Gweledeva Bejaïa. Tu a zo da welet war ar                Estreget ar mor hag a vez gwelet e skeudenn-se ar mor hag a zo tro-dro da Gabilia             Kabilia evel gweledva met, ar menezioù a vez gwelet kalz.
+-->
 ==Liammoù diavaez==
-* [http://www.kabyles.com/ ''Kabyles.net''] e galleg, kabileg (''tamazigh''), alamaneg, saozneg pe spagnoleg.
+* [http://www.kabyles.com/ ''Kabyles.net''] e galleg, kabileg (''tamazight''), alamaneg, saozneg pe spagnoleg.
 {{Commons|Category:Kabylie}}