Korn (mentoniezh)

Eus Wikipedia
Arouez ar c'horn. Boneg Unicode : U+2220.
Ur c'horn skouer.
Kornioù lemm (a), togn (b) ha sklat (c). Kornioù balegek eo ar c'hornioù lemm, skouer ha togn.

Ur c'horn zo ur stumm mentoniezh dezvonnet gant div eeunenn gengej.

Notenniñ ar c'hornioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Alies a-walc'h e vez notennet ar c'hornioù war-bouez lizherennoù c'hresianek (α, β, γ, δ, θ, φ, ...). Ne vez ket implijet al lizherenn π koulskoude, rak talvezout a ra al lizherenn-se evit an niver dija. Ober a reer ivez gant lizherennoù munut latin (abc, ...), hag a-wezhioù gant pennlizherennoù latin evit al liestuegoù.

Gant an tri foent o zermen e c'haller notenniñ ar c'hornioù c'hoazh. Da skouer, ar c'horn termenet gant an tri foent A, B ha K a zo e veg en A a c'haller notenniñ ∠BAK pe . Pa ne vez riskl ebet e vefe droukvesket e c'haller ober gant ar beg ar c'horn hepken (en degouezh-mañ : "korn A").

Ar c'hornioù hervez o digoradur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar c'hornioù a-hiniennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Doareoù korn (evit nep korn )
Doare korn Niver a droioù Niver a bervannoù Radianoù (rad) Derezioù (°) Gradoù (gr)
Null 0 0
Lemm etre 0 ha 1/4 etre 0 hag 1
Serzh, skouer 1/4 1
Togn etre 1/4 hag 1/2 etre 1 ha 2
Balegek etre 0 hag 1/2 etre 0 ha 2
Sklat 1/2 2
Askek etre 1/2 ha 1 etre 2 ha 4
Leun 1 4

An daouadoù kornioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kornioù serzhus.
Kornioù skladus.

Un nebeud daouadoù kornioù a zo par o sammad d'ur c'horn heverk :

  • ar c'hornioù serzhus a zo par o sammad d'ar c'horn serzh (1/4 tro, 90°, pe radian),
  • ar c'hornioù skladus a zo par o sammad d'ar c'horn sklat (1/2 dro, 180°, pe radian),
  • ar c'hornioù leunius a zo par o sammad d'ar c'horn leun (2 dro, 360°, pe 2 radian).

Un nebeud daouadoù kornioù a zo par o diforc'h d'ur c'horn heverk :

  • ar c'hornioù gourzhskladus a zo par o diforc'h d'ar c'horn sklat (1/2 dro, 180°, pe radian).

An daouadoù kornioù dezvonnet gant eeunennoù kengej[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kornioù kefin.
Kornioù ilgroaz eo α ha β. Skladus eo ar c'hornioù kefin α ha γ.

E-touez an daouadoù kornioù dezvonnet gant eeunennoù kengej emañ :

  • ar c'hornioù kefin, dezvonnet pep hini gant un hevelep eeunenn ha gant un eeunenn disheñvel,
  • ar c'hornioù ilgroaz, dezvonnet gant an hevelep div eenenn, met lec'hiet a bep tu eus o foent kengej.

Par eo ar c'hornioù ilgroaz an eil d'egile.

Daou gorn kefin dezvonnet gant div eeunenn gengej a vez skladus atav.

Ar c'hornioù a denn d'un eeunenn dreuz[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kornioù diabarzh eo α, β, γ1 ha δ1, kornioù diavaez eo γ, δ, α1 ha β1, kornioù kenheuilh eo α ha δ1, kornioù keñverek eo α hag α1, kornioù keñverenebek diabarzh eo α ha γ1, kornioù keñverenebek diavaez eo γ hag α1.

Ar c'hornioù a-hiniennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Daou zoare kornioù a zo dezvonnet gant pep hini eus an div eeunenn hag an eeunenn dreuz :

  • ar c'hornioù diabarzh a zo etre an div eeunenn,
  • ar c'hornioù diavaez a zo en eil tu hag egile eus an div eeunenn.

An daouadoù kornioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Meur a zaouad kornioù a c'haller termeniñ :

  • ar c'hornioù kenheuilh a zo kornioù diabarzh en hevelep tu eus an eeunenn dreuz,
  • ar c'hornioù keñverek a zo kornioù diabarzh ha diavaez en hevelep tu tu eus an eeunenn dreuz,
  • ar c'hornioù keñverenebek a zo kornioù diabarzh pe diavaez a bep tu eus an eeunenn dreuz,
    • ar c'hornioù keñverenebek diabarzh a zo kornioù diabarzh a bep tu eus an eeunenn dreuz,
    • ar c'hornioù keñverenebek diavaez a zo kornioù diavaez a bep tu eus an eeunenn dreuz.

Pa vez kenstur an div eeunenn e vez skladus ar c'hornioù kenheuilh, e vez par ar c'hornioù keñverek hag e vez par ar c'hornioù keñverenebek ivez.

Ar c'hornioù a denn d'al liestuegoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ar c'hornioù a-hiniennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ur c'horn kreizet eo α, ur c'horn diabarzh eo β, hag ur c'horn diavaez eo γ.

Daou zoare kornioù a denn d'al liestuegoù rez :

  • ar c'hornioù diabarzh eus ul liestueg rez, dezvonnet gant daou du eus al liestueg hag a ya d'ober ur beg anezhañ,
  • ar c'hornioù diavaez eus ul liestueg rez, dezvonnet gant unan eus e duioù hag astenn unan all hag a ya d'ober ur beg gantañ.

Jediñ a c'haller sammad kornioù diabarzh ul liestueg rez n tu. E radianoù, , hag e derezioù, pe . Alese e c'haller jediñ korn diabarzh ul liestueg keitkornek n tu. E radianoù ez eo par da , hag e derezioù da pe da .

Jediñ a c'haller ivez kornioù diavaez ul liestueg reoliek rez n tu. E radianoù ez int par da , hag e derezioù da .

Ur c'horn all a c'haller menegiñ evit al liestuegoù reoliek rez :

  • ar c'horn kreizet, dezvonnet gant div eunenn hag a dremen dre greiz al liestueg ha dre bep hini eus an daou veg a ya d'ober un tu eus al liestueg.

Jediñ a c'haller kornioù kreizet ul liestueg reoliek rez n tu. Par eo an n korn kreizet, ha par eo o sammad da π radian pe da 360° E radianoù ez eo par ar c'hornioù kreizet da , hag e derezioù da . Par int d'ar c'hornioù diavaez neuze.

An daouadoù kornioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kornioù kenheuilh eo α ha β, ha kornioù ragenep eo β ha δ.

Daou gorn kenheuilh eus ul liestueg rez a zo daou gorn diabarzh eus al liestueg-se dezvonnet gant un hevelep tu hag un tu disheñvel anezhañ.

Daou gorn ragenep eus ur pevarzueg rez a zo daou gorn ha n'int ket dezvonnet gant un hevelep tu. Daou gorn ragenep par a zo en ur sarpant-nij, ha par eo ar c'hornioù eus pep daouad kornioù ragenep en ur c'hensturieg.

Ar c'hornioù a denn d'ar c'helc'hioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ur c'horn kaeet eo , hag ur c'horn kreizet eo . .

Ur c'horn kaeet a zo dezvonnet gant div eeunenn a zo kengej en ur poent eus ur c'helc'h hag a gej ar c'helc'h-se en ur poent all.

Ur c'horn kreizet a zo dezvonnet gant div eeunenn a zo kengej e kreiz ur c'helc'h.

Ur c'horn kreizet a zezvonn an hevelep gwarenn gelc'h hag ur c'horn kaeet a zo par da zaougement hemañ diwezhañ.