Gwelet an tarzh evit Winchester

{{implijoù all}}

{{infobox England place with map|
   |MapX=              121
   |MapY=              220
   |Place=             Winchester 
   |Population=        40,000
   |District=          [[Keoded Winchester]]
   |County=            [[Hampshire]]
   |Region=            [[Gevred Bro-Saoz]]
   |Police=            [[Hampshire Constabulary]]
   |Ceremonial=        [[Hampshire]]
   |Traditional=       [[Hampshire]]
   |Constituency=      [[Winchester (pastell-vro)|Winchester]]
   |PostalTown=        WINCHESTER
   |PostCode=          SO22, SO23
   |DiallingCode=      01962
   |GridReference=     SU485295
   |Euro=              [[Gevred bro-Saoz (Pastell-vro european)|Gevred bro-Saoz]]
}}

Ur gêr istorel e su [[Bro-Saoz]] eo '''Winchester''' (distaget: {{API|[ˈwɪntʃɪstə(r)]}}). Ur boblañs a 40.00 annezad he deus ha kêr-benn bann (pe distrig) [[City of Winchester]] eo. Kêrbenn [[Hampshire]] eo ivez. E-pad an {{Xvet kantved}} hag an {{XIvet kantved}} e oa kêrbenn Bro-Saoz ha kent se kêrbenn rouantelezh [[Wessex]].

==Douaroniezh==
War lez ar stêr [[Itchen]] emañ Winchester, etre Londrez (98&nbsp;km er biz) ha 22 en hanternoz da [[Southampton]].

==Poblañs==
E 2011 e oa 45 184 den o chom enni; en distrig [[City of Winchester]] (ennañ kêrioù [[Alresford]] ha [[Bishop's Waltham]]) tost da deir gwech kemend-all: 116,800.

== Henistor ==
Ar [[Belgae]] a oa ur bobl vrezhon e kreisteiz [[Enez Vreizh]]. Gant ar Romaned e voe diazezas ur gêr marc'had nevez, anvet ''Venta Belgarum''
* [[Klaudios Ptolemaios|Ptol]]. (c. 150) II, 3, 13 : '''VENTA''', a ''polis'' (= kêr) ar Velged
* [[Itinerarium Antonini|I.A]] 478<sub>2</sub> (Iter VII), 483<sub>2</sub> (Iter XII) : '''VENTA BELGARUM'''; 486<sub>11</sub> (Iter XV) : '''VENTA VELGARUM''' / '''VELLGARUM'''
* [[Ravenna (Disanv)|Ravenna]] 106<sub>18</sub> : '''VENTA VELGAROM''' / '''VELGARONI'''
* [[Notitia Dignitatum|ND]] XI<sub>60</sub> : Procurator gynaecii in Brittanis '''Ventensis / Bentensis'''
* --------------
* [[Beda Venerabilis|Beda]] (c. 730) III, 7 : ''in civitate Venta, quae a gente Saxonum '''Uintancaestir''' appelatur''.
* [[Anglo-Saxon Chronicle|ASC]] 744 : '''Wintanceaster'''
* BCS 553 : '''Wintanceaster'''
* Asser 894 : '''Wintonia'''
* [[Domesday Book|DB]] 1086 : '''Wincestre'''

<gallery>
Restr:Roman Head - Winchester Museum.jpg|Mirdi Winchester
Restr:Roman Mosaic - Winchester Museum.jpg|Mirdi Winchester
</gallery>

== Mojennoù ar roue Arzhur==
<gallery>
Restr:King Arthur's Round Table at Winchester Castle, Winchester, Hampshire, England.png|An Daol Grenn</gallery>
E kelc'hiad mojennoù ar [[roue Arzhur]], e ''[[Le Morte d'Arthur|Le Morte Darthur]]'' [[Thomas Malory]], e skrivas an aozer en e bempvet istor, ''[[Le Morte d'Arthur / 5vet istor|The Fyrst and the Secunde Boke of Syr Trystrams de Lyones]]'' :
{{Quotation|«&nbsp;''Then they departed, and within five days' journey they came to Camelot, that is called in English, Winchester.''&nbsp;»<br>"Neuze e kimiadjont, ha goude nebeutoc'h a bemp devezh beaj e teujont da Gamelod, a anver Winchester e saozneg."|Thomas Malory, ''Le Morte Darthur'', levrenn XII, pennad X.}}

== Istor, goude amzer Arzhur ==
* 643 : "''In this year Cenwalh succeeded to the kingdom of Wessex, and ruled thirty-one years; and that Cenwalh ordered the church at Winchester to bee built"'' / "Er bloaz se Cenwalh a zeuas da vezañ roue ar Wessex, hag e renas unan ha tregont bloaz; ar C'henwalh se e lakaas da sevel iliz Winchester" ([[Anglo-Saxon Chronicle|ASC]])
* 744 : ''"In this year Daniel retired from the bishopric of Winchester, and Hunferth succeeded to the episcopal see"'' / 'Er bloaz se Daniel en em dennas eus eskopti Winchester, hag Hunferth e zeuas war e lec'h war gador eskob" ([[Anglo-Saxon Chronicle|ASC]])
* 853 : ''"In this year ... (Aethelwulf) ... And Charles, king of the Franks, gave him his daughter as queen, and after he came to his people and they were glad thereof. And two years after he came from the Franks he died, and his boby lies at Winchester, and he reigned eighteen years and half"'' / "Er bloaz se ... (Aethelwulf) ... Ha Charlez, roue ar Vranked, e roas dezhañ e merc'h da vezhañ rouanez, ha goude se e zeuas en dro d'e bobl, hag a oa laouen tre. Ha daou bloaz war lec'h e deus keloù eus ar Vranked hag e oa aet da Anaon, hag e c'horv e oa e Winchester, goude bet renet tric'hewc'h bloaz hanter." ([[Anglo-Saxon Chronicle|ASC]])
* 937 : ''"In this year Aelfheah became bishop of the see of Winchester"'' / "Er bloaz se Aelfheah e zigouezhas eskop gador Winchester"
* 951 : ''"In this year Aelfheah, bishop of Winchester, passed away on St Gregory's day (12 March) /''  "Er bloaz se ''Aelfheah,'' eskob Winchester, e dremenas deiz St Gregor (12 Meurzh). ([[Anglo-Saxon Chronicle|ASC]])
* 955 : ''"In this year king Aedred passed away, and he rests in the Old Minster (Winchester). Eadwig succeeded to Wessex, and his brother Edgar to Mercia : they were sons of king Edmund and St Aelfgifu"'' / "Er bloaz se e dremenas ar roue Aedred, ha douaret er Manati Kozh (Winchester). Eadwig e zeuas war lec'h (= roue) Wessex, hag e vreur Edgar roue Mercia : bugale e oant da roue Edmund ha Stz Aelgifu"; ([[Anglo-Saxon Chronicle|ASC]])

== Ardamez ==
[[Restr:Winchester. Coat of arms.gif|80px]]&nbsp;&nbsp;&nbsp;''En gul e bemp kastell lammellet en argant, ar c'hastell kreiz harpet gant daou leon leonparzhet en aour, penn-ouzh-penn.''

== Iliz-Veur ==
<gallery>
Restr:Cathedral and avenue, Winchester, England-LCCN2002708270.jpg|Diavez an iliz-veur
Restr:Winchester Cathedral Choir, Hampshire, UK - Diliff.jpg|Diabarzh an iliz-veur. Ar c'heur</gallery>

== Levroniezh ==
* Eilert Ekwall : ''The Concise Oxford Dictionary of English Place-Names''. Clarendon Press. Oxford. 1936 ... 1980
* G.N. Garmonsway : ''The Anglo-Saxon Chronicle''. Everyman's Library. London. 1953 - 1972 -1984
* Ordnance Survey : ''Map of Roman Britain''. Southampton. 1956
* Ordnance Survey : ''Map of Britain in the Dark Ages.'' Southampton. 1966
* A.L.F. Rivet & Colin Smith : ''The Place-Names of Roman Britain''. B.T. Batsford Ltd. London. 1979 - 1982
* A.D. Mills : ''Oxford Dictionary of British Place Names''. Oxford University Press. 1991 ... 2003

[[Rummad:Kêrioù Hampshire]]