Gwelet an tarzh evit Urzh an Erminig

{{databox}}
« Urzh an Erminig » a oa un [[urzh a varc’hegiezh]] hag a voe krouet gant an dug [[Yann IV Moñforzh]] e 1381. E 1448 e voe staget outañ [[urzh ar penn-ed]] ha dont a reas Urzh an Erminig da vezañ [[Urzh an Erminig hag ar Penn-ed]]. Evit gouzout hiroc’h, lennit ar pennad diwar-benn an urzh-se.

E [[1972]] e voe krouet « Kolier an Erminig » evit enoriñ ar pennoù bras a labour evit kas sevenadur Breizh war-raok.

== [[erminig|An erminig]] ==
[[Restr:Chapel al lise Sant Salver e Redon 2.jpg|thumb|Chapel al lise Sant Salver e [[Redon]]]]
Hervez ur vojenn, an Dugez Anna a oa o pourmen e Breizh p'he doa gwelet tud o chaseal un erminig. P'eo en em gavet al loen war ribl ur poull-dour e tibabas talañ ouzh ar chaseourien kentoc’h eget kousiañ e vlev gwenn-kann gant fank. An Dugez Anna, fromet-kaer gant emzalc’h al loenig-se, goulenn a ra ouzh ar chaseourien chom hep lazhañ an erminig. Neuze, e divizas ober eus an erminig hi arouez. « Kentoc’h mervel eget bezañ kousiet » zo deuet da vezañ ger-ardamez Breizh (latin : « Potius mori quam foedari »).

Lakaet e voe an erminig, evit gwir, da ardamezoù duged Breizh gant [[Pêr Iañ]] [[Brizhkloareg]] ([[1213]]-[[1237]]), a oa ezel eus [[tiegezh]] [[Dreux]]. E vab oa Pêr kentañ Brizhkloareg da Robert 1añ, ur mab da [[Loeiz VI]]. [[Tiegezh Dreux]] en doa ur skoed-ardamez gant karezennoù aour ha glas-pers hag ul lurell ruz. E [[1316]] e kemmas an dug [[Yann III]] an ardamezoù. Tennañ a reas ar c’harezennoù hag al lurell hag un torradur erminigoù lakaet en o lec’h. Dont a reas da vezañ ardamez Breizh. Krouet e voe an erminig ardamezek neuze gant ur familh kapesian.

<gallery mode="packed" heigths="150px">
Blason Pierre Ier de Bretagne.svg
Armoiries Bretagne - Arms of Brittany.svg
</gallery>

== Marc'hegerien an urzh diazez ==
*[[1404]] : Robert de Bargeon ha Houvet, flec'h an Dugez [[Janed Bro-C'hall (1391-1433)|Janed Bro-C'hall]].
*1414 ː Jean Craoursin.
*1431 ː  an ao. Gourlai, dileuriad eus [[Bro-Skos]] ; Guillaume Rigmaiden, ur [[Bro-Saoz|Saoz]] ; Simon Taillefer ; an ao. Peloc, kannad eus Bro-Skos.
*1433 ː Jean de Bourgneuf, floc'h an dug.
*1441 ː Jean Marcille.
*1444 ː Jean de Malestroit de Keraër
*1445 ː an ao. kont de la Vère; Pierre de Muzillac ; Pierre du Puy-Garnier ; Jacques Rataud ; Thomas de la Roche; Hémery Hérault; Cassin du Fayel ; Jeanne d'Albret, kontez Richemont,
*1447 ː Olivier Huet, ur saoz ; Isabeau a Vro-Skos, dugez Breizh ; James Abourre, ur Saoz ; Raoulin du Parc.
*1448 ː Thomas le Bart
*1453 ː Jeanne Angier, itron a Goedmen ; Frañseza, itron a Benc'hoed ; Perronnelle de Maillé, beskontez Roc'han ; Jean Raguenel, aotrou Malestreg ; Jafrez a Gastell-Geron, baron Komborn.
*[[1454]] ː Yann a Gastell-Geron, baron Derval; Olivier de Coëtlogon, kadoriad ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh]]  e 1462; Rolland de Guemadeuc; Martel le Martellis; Herve Meriadeg;  Geoffroy Mauhugeon; Bertrand de Mareil; Guy de Laval du Gavre; Jean de Laval de la Roche-Bernard; le bâtard de Bourgogne; Olivier de Quélen du Broutay; Guillaume de Penhoët; Jean de Tournemine de Botloy; Jean de Pontrouault; Gilles Tournemine de la Hunaudaye; Olivier de Ploufragan; Jean de Rohan; Jean Ruffier; Henri de Saint-Nouay; Michel de Saint-Aignan; Jean l'Abbé de la Commerière; Jean Angier du Plessis; Jean de Bellouan; Pierre de Botloy; Guillaume Bolier; Olivier Giffart; Charles l'Enfant; Jean Eder; Robert l'Epervier;  Jean du Fau; Guyon du Quélrennec du Faou; Olivier de Coëtlogon; François de Rieur; Sylvestre de Carné; Olivier de Cleuz; Bertrand du Chaffault; Jean Chauvin; Guillaume Chauvin; 
*1455 ː Jacques de Saint-Pou; Jeanne de Laval; Archambault Rataud, floc'h ar c'honestabl;
*1457 ː Georges l'Epêrvier
*1459 ː Poncet de la Rivière
*1466 ː Antoine de Lameth, floc'h Jacques de Luxembourg.; Olivier de la Marche, kannad Ao. de Charolais; Antoine Martel de Beaumont; Guillaume Chauvin, kañseller; Hervé Garlot, floc'h eus Bro-Vurgondia
*1475 ː Pierre d'Urfé, floc'h eus kambr an dug; 
*1476 ː Jean le Bouteiller de Maupertuis
*1477 ː Philippe de Commines
Echu gant ar roll roet gant Pol Potier de Courcy. 

== An urzh a vremañ ==
Kolier an Erminig a vez roet bep bloaz, hiziv an deiz, da bevar den a ouestl o buhez da gas Breizh war-raok.

E [[1972]] e voe lakaet ar senedour [[Georges Lombard]] da brezidant ar [[CELIB]] (poellgor studiañ ha liammañ interestoù Breizh) war lerc’h [[René Pleven]]. Abaoe 1951 e oa René Pleven prezidant ar CELIB hag evit trugarekaat hag enoriñ anezhañ e teuas ar mennozh gant Georges Lombard adkrouiñ an enor bet krouet gant an dug Yann IV. Roet e voe [[Kolier an Erminig]] da René Pleven d'an [[29 Gwengolo|29 a viz Gwengolo]] [[1972]] e Palez Kendalc'hioù Pondi, dirak pennoù-bras eus ar metoù politikel, sevenadurel hag armerzhel.

E [[1973]] e voe roet Kolier an Erminig da [[Jean Meveleg]] (prezidant Kambr rannvroel al Labour-Douar) ha d’ar c’helenner [[Gabriele Pescatore]] (prezidant Cassa per il Mezzogiorno, a savas, gant ar [[CELIB]] [[Kuzuliadeg broioù-mor trobarzhiat Europa]]).

E-pad 15 vloaz ne voe roet kolier an erminig da zen. Goulenn a reas ar [[CELIB]] neuze kenderc’hel da enoriñ tud.

== Loreidi ==
{| class="wikitable"
|+ Bloavezhioù 1970 ha 1980
|-
! Bloavezh !! Lec'h !! Loreidi
|-
| [[1972]] || [[Pondivi]] || [[René Pleven]]
|-
| [[1973]] || [[Roma]] ([[Italia]]) || [[Gabriele Pescatore]]
|-
| [[1973]] || [[Roazhon]] || [[Jean Meveleg]]
|-
| [[1988]] || Roazhon || [[Vefa de Bellaing]], [[Pierre-Roland Giot]], [[Polig Monjarret]], [[Henri Queffélec]]
|-
| [[1989]] || [[Naoned]] || [[Pêr Denez]], [[Louis Lichou]], [[Bernard de Parades]], [[Maryvonne Quéméré-Jaouen]]
|-
| [[1990]] || [[An Alre]] || [[Charlez ar Gall]] ha [[Chanig ar Gall]], [[Milig ar Skañv]] ([[Glenmor]]), [[Joseph Martray]], [[Albert Trévidic]]
|}
{| class="wikitable"
|+ Bloavezhioù 1990
|-
! Bloavezh !! Lec'h !! Loreidi
|- 
| [[1991]] || [[Kemper]] || [[Georges Lombard]], [[Robert Legrand]], [[Pierre Laurent]], [[Pêr-Jakez Helias]]
|-
| [[1992]] || [[Sant-Maloù]] || [[Ronan Huon]], [[Yvonne Jean-Haffen]], [[Michel Phlipponneau]], [[Jordi Pujol i Soley]]
|-
| [[1993]] || [[Dinan]] || [[Anna-Vari Arzur]], [[Herri Caouissin]], [[Yann Poilvet]], [[Jean Tricoire]]
|-
| [[1994]] || [[Gwened]] || [[Ivetig an Dred-Kervella]], [[Pierre Lemoine]], [[Yvonig Gicquel]], [[Alan Stivell]]
|-
| [[1995]] || [[Gwenrann]] || [[Jacques Briard]], [[Jean Fréour]], [[Lois Kuter]], [[Ivona Martin]], [[Loeiz Roparz]]
|-
| [[1996]] || [[Pont-'n-Abad]] || [[André Lavanant]], [[Job Lec'hvien]], [[Pierre Le Treut]], [[Rita Morgan Williams]]
|-
| [[1997]] || [[Kintin]] || [[Jean-Jacques Hénaff]], [[Jean L'Helgouach]], [[Dodik Jegou]], [[Raymond Lebossé]]
|-
| [[1998]] || [[Gwitreg]] || [[Goulc'han Kervella]], [[Henri Maho]], [[Pêr Loquet]], [[Naig Rozmor]]
|-
| [[1999]] || Naoned || [[Jean-Bernard Vighetti]], [[Riwanon Kervella]], [[Patrick Malrieu]], [[Denise Delouche]]
|-
| [[2000]] || Pondivi || [[Tereza Desbordes]], [[Lena Louarn]], [[René Vautier]], [[Pierre-Yves Le Rhun]] 
|}
[[Restr:Bagad de Lann-Bihoué - parade des anciens musiciens - Yannig Baron.JPG|thumb|upright=0.8|Yann Baron gant kolier an Erminig en e gerc'henn.]]
{| class="wikitable"
|+ Bloavezhioù 2000
|-
! Bloavezh !! Lec'h !! Loreidi
|-
| [[2001]] || [[Landerne]] || [[Rozenn Milin]], [[Pêr Toulhoat]], [[Marc Simon]], [[Dan ar Braz]] 
|-
| [[2002]] || [[Lannuon]] || [[Henri Lécuyer]], [[Yves Rocher]], [[Michael Jones]], [[Robert Omnes]]
|-
| [[2003]] || [[Sant-Maloù]] || [[René Abjean]], [[Angèle Jacq]], [[Jean-Louis Latour]], [[Gilles Servat]]
|-
| [[2004]] || [[Kastell-Briant]] || [[Albert Poulain]], [[Yannig Baron]], [[Mari Kermareg]], [[Yann Goasdoue]], [[Pierre-Yves Moign]]
|-
| [[2005]] || [[Loktudi]] || [[Ewa Waliszewska]], [[Jean Kerhervé]], [[Pêr Padelleg]], [[Jean Ollivro]]
|-
| [[2006]] || [[Plañvour]] || [[Claudine Mazeas]], [[Jean Pierre Vincent]], [[Xavier Leclercq]], [[Claude Sterckx]]
|-
| [[2007]] || [[Sant-Brieg]] || [[Rhisiart Hincks]], [[Job an Irien]], [[Martial Pézennec]], [[François Le Quémener]]
|-
| [[2008]] || Roazhon || [[Roger Abjean]], [[Yvonne Breilly-Le Calvez]], [[Viviane Hélias]], [[Gweltaz ar Fur]]<ref>[http://www.letelegramme.com/gratuit/generales/regions/cotesarmor/ordre-de-lhermine-20081001-3889613_1479221.php Le Télégramme de Brest], 1{{añ}} Here 2008</ref>
|-
| [[2008]] || Gwenrann || [[Mona Ozouf]]<ref>[[Ouest-France]] an 3-4 Here 2009, pajenn ''Bretagne''</ref> 
|-
| [[2009]] || [[Ankiniz]] || [[Jean-Christophe Cassard]], [[Tugdual Kalvez]], [[Yann-Fañch Kemener]], [[Jean-Guy Le Floc'h]]<ref>[[Ouest-France]] an 12-13 Gwengolo 2009, pajenn ''Bretagne'', pajenn 7</ref> 
|-
| [[2010]] || [[An Oriant]] e-pad [[Emvod ar Gelted]]|| [[Annaig Renault]], [[Catherine Latour]], [[André Chédeville]], [[Donatien Laurent]]
|}
{| class="wikitable"
|+ Bloavezhioù 2010
|-
! Bloavezh !! Lec'h !! Loreidi
|-
| [[2011]] || [[Kemper]] || [[Joseph Le Bihan]], [[Andrea ar Gouilh]], [[Yann Choucq]], hag [[André Pochon]]
|-
| [[2012]] || [[Gwengamp]] || [[Albert Boché]], [[Yves Lainé]], [[Ivonig ar Merdi]], [[Breudeur Morvan]]
|-
| [[2013]] || [[Sant-Nikolaz-an-Hent]] || [[Jean-Jacques Monnier]], [[Yves-Pascal Castel]], [[Martial Ménard]], [[Tangi Louarn]]
|-
| [[2014]] || [[Naoned]] || [[Philippe Abjean]], [[Nicole Le Garrec]] & [[Félix Le Garrec]], [[Jacqueline Le Guen]], [[Erwan Vallerie]]
|-
| [[2015]] || [[Gwened]] || [[Philippe Argouarc'h]], [[Patrick Mareschal]], [[Yvon Palamour]], [[Eugène Riguidel]]
|-
| [[2016]] || [[Karaez]] || [[Nolwenn Korbell]], [[Jean Cevaer]], [[Yann-Fañch Jacq]], [[Mikael Bodlore-Penlaez]]
|-
| [[2017]] || [[Sant-Ke-Porzh-Olued]] || [[Mari Rioual]], [[Loeiz Elegoet]], [[Joël Auvin|Joël "Nono" Auvin]], [[Alan an Noac'h]]
|-
| [[2018]] || [[An Oriant]] || [[Yann Talbot]], [[Gwyn Griffiths]], [[Jorj Kadoudal]]; [[Herve ar Beg]]
|-
| [[2019]] || Roazhon || [[Malo Bouëssel du Bourg]], [[Mariannig Larc'hantec]], [[Paul Loret]], [[Maripol Gouret]], [[Stéphanie Stoll]]
|-
| [[2020]] || Gwenrann || [[Jorj Belz]], [[Pascal Jaouen]], [[Tri Yann]] ([[Jean-Louis Jossic]], [[Jean-Paul Corbineau]], [[Jean Chocun]])
|-
| [[2020]] || [[Tbilisi]] ([[Jorjia]])|| [[Anna Mouradova]]
|}
{| class="wikitable"
|+ Bloavezhioù 2020
|-
! Bloavezh !! Lec'h !! Loreidi
|-
| [[2021]] || Kemper || [[Danièle Novello Floc'hlay]], [[Yvette Peaudecerf]], [[Bernez Audic]], [[Denez Prigent]]
|-
| [[2022]] || Josilin || Michel Chauvin, Yves Lebahy, [[Olier ar Mogn]], [[Anne Quéméré]]
|-
| [[2023]] || [[Dinan]] || Nathalie Beauvais, Joël Cornette, Monique Le Boulc'h, [[Ronan Le Coadic]]
|-
| [[2024]] || [[Argantred-ar-Genkiz]] || [[Irène Frachon]], [[Lukian Kergoat]], [[Saig Jestin]], [[Éamon Ó Ciosáin]]
|}

==== Loreidi dre vroadelezh ====
{| class="wikitable"
|-
! Bro !! Niver a loreidi
|-
| {{Belgia}} || 1
|-
| {{Breizh}} || 144
|-
| {{Bro-Saoz}} || 1
|-
| {{Italia}} || 1
|-
| {{Katalonia}} || 1
|-
| {{Kembre}} || 3
|-
| {{Polonia}} || 1
|-
| {{Rusia}} || 1
|-
| {{SUA}} || 1
|}

==Levrlennadur==

* Pol Potier de Courcy : ''Nobiliaire et armorial de Bretagne''. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014

==Daveoù==
<references/>

{{Porched Breizh}}

[[Rummad:Breizh]]
[[Rummad:Urzh an Erminig| ]]