Ponginae
| |||
|---|---|---|---|
 Pongo pygmaeus
| |||
| Rummatadur filogenetek | |||
| Riezad : | Animalia | ||
| Skourrad : | Chordata | ||
| Kevrennad : | Mammalia | ||
| Urzhad : | Primates | ||
| Kerentiad : | Hominidae | ||
| Iskerentiad : | Ponginae | ||
D'ar vevoniezh   e tenn ar pennad-mañ. | |||
Ar Ponginae zo un iskerentiad eus kerentiad an Hominidae. Gwezhall e oa ul lignez marmouzed eus Eurazia ennañ meur a spesad, hiziv n'eus ken ur genad en iskerentiad, Pongo (orangoutaned), ennañ tri spesad : orangoutaned Sumatra (Pongo abelii), orangoutaned Tapanuli (Pongo tapanuliensis,) ha orangoutaned Borneo (Pongo pygmaeus). Emañ en tri spesad war-nes mont da get en natur hervez an IUCN[1][2][3]
Istor an emdroadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Anadiñ a reas ar genadoù ponginae kentañ, Sivapithecus ha Khoratpithecus[4][5], er Miosen, 6 pe 7 milion a vloavezhioù a-raok ma vefe kavet roudoù eus orangoutaned er Pleistosen e Gevred Azia hag e su Sina[6]. Ar genadoù Lufengpithecus, Ankarapithecus, ha Gigantopithecus a c'hallfe mont e-barzh ar Ponginae ivez. Koulskoude an dielfennadur filogenetek kaset da benn e 2004, a ziskoueze da gentañ e oa tost-kenañ Lufengpithecus hag Ankarapithecus d'an orangoutaned, en deus roet disoc'hoù diheñvel "gant un hentenn dezrannañ hag a glaske bihanaat kudennoù stratigrafek"[7]
Ar genad Ponginae karrekaet zo anavet ar gwellañ eo Sivapithecus, ennañ meur a spesad o doa bevet etre 12,5 milion ha 8,5 milion a vloavezhioù zo. Disheñvel eo o dent ha morfologiezh tu a-dreñv o c'hlopenn diouzh re an orangoutaned[7].
Taksonomiezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ponginae[8]
- †Lufengpithecini
- †Lufengpithecus
- Lufengpithecus lufengensis
- Lufengpithecus keiyuanensis
- Lufengpithecus hudienensis
- †Lufengpithecus
- †Sivapithecini
- †AnkarapithecusPatrom:Failed verification
- Ankarapithecus meteai
- †Sivapithecus
- Sivapithecus brevirostris
- Sivapithecus punjabicus
- Sivapithecus parvada
- Sivapithecus sivalensis
- Sivapithecus indicus
- †Gigantopithecus
- Gigantopithecus bilaspurensis
- Gigantopithecus blacki
- †Indopithecus
- Indopithecus giganteus
- †AnkarapithecusPatrom:Failed verification
- Pongini
- †Khoratpithecus
- Khoratpithecus ayeyarwadyensis
- Khoratpithecus piriyai
- Khoratpithecus chiangmuanensis
- Pongo (orangutans)
- †Pongo hooijeri
- †Pongo weidenreichi
- Sumatran orangutan, Pongo abelii
- Bornean orangutan, Pongo pygmaeus
- Tapanuli orangutan, Pongo tapanuliensis
- †Khoratpithecus
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Singleton, Ian; Wich, Serge A.; Nowak, Matthew G.; Usher, Graham; Utami-Atmoko, Sri Suchi (2017). "Pongo abelii". IUCN Red List of Threatened Species, 2017 : e.T121097935A115575085. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T121097935A115575085.en.
- ↑ Ancrenaz, Mark; Gumal, M.; Marshall, Andrew; Meijaard, Erik; Wich, Serge A.; Hussons, Steve J. (2016). "Pongo pygmaeus". IUCN Red List of Threatened Species. 2016.1. 2016: e.T17975A17966347. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T17975A17966347.en.
- ↑ Nowak, Matthew G.; Rianti, Puji; Wich, Serge A.; Meijaard, Erik; Fredriksson, Gabriella (2017). "Pongo tapanuliensis". IUCN Red List of Threatened Species. 2017.3. 2017: e.T120588639A120588662. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T120588639A120588662.en.
- ↑ (2004) "Reassessing hominoid phylogeny: Evaluating congruence in the morphological and temporal data". Paleobiology 30 (4): 614. DOI:<0614:RHPECI>2.0.CO;2 10.1666/0094-8373(2004)030<0614:RHPECI>2.0.CO;2
- ↑ (2004) "A new orang-utan relative from the Late Miocene of Thailand". Nature 427 (6973): 439–441. DOI:10.1038/nature02245
- ↑ (2001) "The first discovery of a complete skeleton of a fossil orang-utan in a cave of the Hoa Binh Province, Vietnam". Journal of Human Evolution 41 (3): 227–241. DOI:10.1006/jhev.2001.0496
- ↑ 7,0 ha7,1 Taylor, C. (2011). Old men of the woods. Palaeos.
- ↑ Haaramo, Mikko (2004-02-04). Pongidae. Mikko's Phylogeny Archive. after Begun, 2002, Chaimanee et al., 2003 and Chaimanee et al., 2004.