Gwelet an tarzh evit Naoned

{{Implijoù all}}
{{Infobox kumunioù Breizh
| anv = Naoned
| anvYezh = ''Naunnt'', ''Nantt''
| Yezh = gallaouek
| anv all = An Naoned
| anvOfisiel = ''Nantes''
| skeudenn = Nantes aérien château3.jpg
| alc'hwez = Kastell an duged
| ardamezioù = Blason Nantes.svg
| bro = {{Bro-Naoned}}
| departamant = {{Liger-Atlantel}}
| arondisamant = [[Arondisamant Naoned|Naoned]]
| etrekumuniezh = [[Naoned Meurgêr]]
| bro velestradurel = [[Tolpad-kêrioù Naoned]]
| kanton = [[Pennlec'h]] 7 [[kanton]]
| cp = 44000, 44100, 44200 ha 44300
| maer = [[Johanna Rolland]] (PS)
| amzer-gefridi = [[2014]]-[[2026]]
| gorread = 65.19
| hedred = -1.55278
| ledred = 47.21806
| uk = 8
| ubi = 2
| ubr = 52
| lec'hienn web = {{fr}} [[https://metropole.nantes.fr/ metropole.nantes.fr]]
}}
'''Naoned''' (distaget: [[Lizherenneg fonetek etrebroadel|[ˈnɑ̃wnət]]]), pe '''An Naoned''', eo kêr vrasañ ha [[kêr-benn]] istorel [[Breizh]], e gevred ar vro e [[Breizh-Uhel]], war ribl al [[Liger]]. Ur rol melestradurel hag armerzhel pennañ he deus. Pennlec'h ha sez predelezh [[rannvro]] [[Broioù al Liger]] eo, [[pennlec'h]] ha sez prefedelezh [[departamant gall|departamant]] al [[Liger-Atlantel]] ha sez [[Akademiezh Naoned]]. Ur porzh kenwerzh a-bouez war [[aber al Liger]] e-pad kantvedoù, chomet eo Naoned ur pol armerzhel hag industriel pennañ. 309 346 annezad he deus e 2017, 619 240 annezad e [[Naoned Meurgêr]], 622 693 annezad en unvez kêrel ha 934 165 annezad er [[tolead kêr]].

C'hoariet en deus Naoned ur rol hep e bar e [[Istor Breizh]]. Deuet da vezañ kêr-benn Breizh gant [[Alan Barvek]] en {{Xvet kantved}}, sez gouarnamant [[Dugelezh Breizh]] e oa betek ma voe staget ar vro ouzh Bro-C'hall er {{XVIvet kantved}}. [[Kastell Duged Breizh]], hec'h [[Iliz-veur Naoned|Iliz-veur]] hag he Skol-veur savet e [[1460]] a ziskouez c'hoazh hiziv galloud ha souvereniezh an Duged d'ar mare-se. Pa zeuas [[Roazhon]] da gaout ur rol melestradurel pouezus e framm [[Proviñs Breizh]] er c'hantvedoù da heul, e tiorroas Naoned war an dachenn armerzhel, dre he forzh (gant ar [[Kenwerzh tric'horniek|c'henwerzh tric'horniek]] dreist-holl), hag he greanterezh adalek an [[Dispac'h Greantel]] en {{XIXvet kantved}}, aroueziet gant an [[Tour Lu]], aspadenn labouradeg kozh an embregerezh vrudet, deuet da vezañ ul lec'h sevenadurel. Pinvidik eo buhez sevenadurel ar gêr, heñvel ouzh arvestoù ar gompagnunezh hollvrudet [[Royal de Luxe]].

==Douaroniezh==
War lezioù [[aber]] al [[Liger]] emañ Kêr Naoned, 50 kilometr hepken eus ar [[Meurvor Atlantel]]. War lez hanternoz al Liger emañ [[Erv Breizh]] (lost [[Kein Breizh]]). Plaenoc’h eo an douar war ribl ar c'hreisteiz.

E-pad pell e voe graet "Venezia ar c’hornôg" eus Naoned peogwir e oa treuzet gant [[adstêr]]ioù al [[Liger]] ha gant [[kanol]]ioù ivez. Kalz [[enezenn|inizi]] a oa etre daou ribl al Liger: [[Enez Naoned|Enez Beaulieu]], [[Enez Santez-Anna]], [[Enez Feydeau]], [[Enez Gloriette]]... 

En {{XXvet kantved}}, goude [[1930]], e oa bet peurgarget pe goloet meur a ganol hag adstêr eus al Liger (re ribl an hanternoz dreist-holl). Bremañ eo treuzet [[meurgêr Naoned]] gant al [[Liger]], an [[Erzh]], ar [[Sevr]], [[Kezin|ar C'hezin]] hag ar [[Kent (stêr)|C'hent]].
=== Kumunioù amezek ===
{{Lec'hiadur kêr|kêr=''Naoned''|gwalarn=[[Orvez]]|norzh=[[Chapel-Erzh]]|biz=[[Kerc'hfaou]]|kornôg=[[Sant-Ervlan]]|reter=[[Santez-Lusenn]], [[Goueled-Goulen]]|gevred=[[Gwerzhav]], [[Sant-Sebastian-an-Enk]]|su=[[Reudied]]|mervent=[[Kervegon]]|enklozadur=}}
==Anv==
[[Restr:Drapeau de la Ville de Nantes.jpg|thumb|Banniel Kêr-Naoned]]
''Naunnt'' ({{LFE|[nɑ̃ːt]}}), ''Nâunnt'' ({{LFE|[nãt]}}, {{LFE|[nɛ̃ʊ̆t]}}) pe ''Nantt'' ({{LFE|[nɑ̃t]}}) eo hec'h anv e [[gallaoueg]]<ref>[https://www.chubri-galo.bzh/chubri-galo_dictionnaire-gallo-francais_ChubEndret-toponymie_fr.htm ChubEndret — Dictionnaire de noms de lieux en gallo], ''Chubri - du galo pourr astourr''</ref>, ''Nantes'' ({{LFE|/nɑ̃t/|Liamm aodio=Fr-Nantes.ogg}}) e [[galleg]], ''Nantas'' en [[okitaneg]].
* Dauzat & Rostaing (1963-1978) : ''Condevincum'', {{IIvet kantved}} ; ''urbem Namneticam, Namnetas,'' {{VIvet kantved}}.  
* Jean-Yves Le Moing : ''Condiouicnon,'' II{{vet}} kantved, Ptolemaios.
* Erwan Vallerie : ''Namnetas'', 1453.
;Gerdarzh
Diwar anv ar bobl ''Namnetes / Namneted'', staliet war lez hanternoz ar stêr [[Liger]].

==Ardamezioù==
{|
|-
|[[Restr:Blason Nantes.svg|60px]]
|
:''En gul e lestr greet en aour, goueliet en erminoù, mordoant war ur mor geotet ; e gab en erminoù.''
*Sturienn : ''Favet Neptunus eunti'' ("Ra zougo [[Neptunus]] dorn d'ar veajourien")
|}

== Istor ==
*''Pennad pennañ : [[Istor Naoned]]''
=== Amzer ar Gelted kozh ===
Goude ma vije bet ar [[Kelted|Gelted]] e Naoned, poblad [[arvorig]]at <small>(daveoù mar plij)</small> an [[Namneted]] en doa graet e [[annez]] tal al Liger. Met ne ouezer ket mat e pelec'h e oant staliet, nemet e oa ur gêrig dezho e-barzh [[karter]] ar [[Bouffay]], met e 56 a-raok J.-K e oant bet aloubet gant [[Julius Caesar]], hag anvet e vije bet ar gêr nevez ''Portus Namnetus''. Aesoc'h e oa neuze da Gaesar tagañ ar [[Veneted]] p'en deus lakaet [[lestr-brezel|listri-brezel]] da vezañ savet eno. Marteze eo bet ''Portus Namnetus'' porzh an Namneted a oa gevell da hini ar [[Piktoned|Biktoned]] a zo bet e anv ''Portus Ratiatus'', deuet da vezañ [[Reudied]] rak tal riblenn [[Su]] al Liger: kavet ez eus bet roudoù [[savadur]]ioù galian-ha-roman e kreiz ar gêr-se.

En [[IIIe kantved|{{IIIe}}]] ha {{IVe}} kantved, evel meur a gêrbenn galian-ha-roman, e cheñchas ''Condevicnum'' hec'h anv ur wech ouzhpenn. Meur a cheñchamant [[lec'hanvadurezh|lec'hanvadur]] a oa bet e-kerzh ma oa an [[impalaeriezh roman]] o vont da get. Gwelet e vez neuze un [[distro]] eus [[kredenn]]où koshoc'h, a oa dija galianeg. Tamm-ha-tamm e oa bet adkemeret un anv [[galianek]] evit ober sin d'ar c'hredennoù.

Naoned a zeuas da vezañ kristen e-kerzh an {{IIIe}} kantved. Hag an [[iliz-veur]] a zeuas da vezañ "kador-berc'h" an eskopti.
Siwazh da-se [[tagadenn]]où a voe eus perzh ar [[Saksoned]] pe [[Frizoned]], galvet e oant gant poblañs dianav kenañ ar [[Bagaudiz|Vagaudiz]] ha savet e voe neuze [[mogeriad|mogerioù-difenn]] evit diwall ar gêr diwarno.

===Naoned e Breizh===
*Gwelout ar pennad [[Naoned e Breizh]]. 

=== Maered Naoned (dre red an amzer) ===
==== Eus 1564 da 1791 ====
[[Restr:Gratien Libault, maire de Nantes.jpg|thumb|Gratien Libault (1671)]]
[[Restr:Messire Gérard Mellier.jpg|thumb|Gérard Mellier (1720)]]
[[Restr:Jeton - Jeton des villes et des provinces, Mairie de Nantes - btv1b10672936h (1 of 2).jpg|thumb|Jedouer Maerdi Naoned 
(1732)]]
{| class="wikitable"
|1564
|[[Restr:Drouet de la Clémancière.gif|60px]]
|Geoffroi DROUET de Langle
|Ul lec'h e [[Koeron]] eo Langle.
|-
|1566
|[[Restr:Rocaz de la Villate.png|60px]]
|Yves ROCAZ de La Chalonnière
|Ul lec'h e [[Reudied]] eo La Chalonnière.
|-
|1568
|[[Restr:André de Crévy.gif|60px]]
|Mathieu ANDRÉ de Champeaux.
|
|-
|1569
|[[Restr:Cornulier.gif|60px]]
|Pierre CORNULIER de la Touche.
|Ul lec'h e [[Nozieg]] eo La Touche.
|-
|1570
|[[Restr:Morin de la Roche.png|60px]]
|Jean MORIN de la Marchandrye
|
|-
|1571
|[[Restr:Harouis de la Rivière.gif|60px]]
|Guillaume HAROUIS de la Seilleraye
|Nac'het en deus sentiñ ouzh an dug de Montpensier da-geñver [[Lazhadeg Sant Berteleme]], ha dre-se en deus gwarezet meur a [[Kalvinouriezh|galvinour]] e Naoned.
|-
|1572
|[[Restr:Le Loup du Breil.gif|60px]]
|Michel le LOU du Breil
|
|-
|1573
|[[Restr:Grignon de Rainefort.gif|60px]]
|Jacques GRIGNON de la Grignonnaye
|
|-
|1575
|[[Restr:Boutin de la Cour.gif|60px]]
|Jean BOUTIN de la Cour
|
|-
|1576
|[[Restr:Poullain de la Rivière.gif|60px]]
|Robert POULLAIN de Gesvres
|
|-
|1577
|[[Restr:Loriot de la Noë.gif|60px]]
|Michel LORIOT du Fief (-Rosti)
|
|-
|1578
|[[Restr:Miron-de-Beauvoir.gif|60px]]
|François MIRON de Villeneuve
Jeneral war ar [[Kambr ar C'hontoù Breizh|C'hontoù Breizh]] e 1575 ez eo bet ivez.
|-
|1580
|[[Restr:Brenezay de Carcouët.png|60px]]
|Antoine BRÉNEZAY de Carcouét
|Alvokad jeneral ouzh Breujoù ar re Kevredet Naoned e 1593 ez eo bet ivez.
|-
|1581
|[[Restr:Compludo de Livernière.png|60px]]
|Bonaventure COMPLUDO de Livernière
|
|-
|1583
|[[Restr:Brossart du Plessis-Jouan.png|60px]]
|Claude BROSSARD de la Trocardière
|Barner war an dorfedoù ez eo bet ivez.
|-
|1584
|[[Restr:Gravoil de Saint-Michel.png|60px]]
|Antoine GRAVOIL de Saint-Michel
|
|-
|1585
|[[Restr:Marquès de la Vairie.png|60px]]
|Jacques MARQUES de la Branchouère
|Chuin Naoned e oa bet e 1578.
|-
|1586
|[[Restr:Fruneau de la Noë.png|60px]]
|Jean FRUNEAU de la Noë
|
|-
|1588
|[[Restr:Harouis de la Rivière.gif|60px]]
|Charles HAROUIS de l’Epinay
|Mab Guillaume HAROUIS, a-us ; toullbac'het e voe gant dug Mercoeur abalamour ma oa diouzh tu ar Roue.
|-
|1590
|[[Restr:André de Crévy.gif|60px]]
|Pierre ANDRÉ du Tertre
|
|-
|1592
|[[Restr:Aubier-l.jpg|60px]]
|Jean l'AUBIER de la Chaussée
|Mestr meur dourioù ha koadeier Breizh.
|-
|1595
|[[Restr:Du Bot de Launay.png|60px]]
|Guillaume du BOT de Launay
|Ul lec'h e [[Gwerzhav]] eo Le Launay.
|-
|1596
|[[Restr:Fourché du Breuil.gif|60px]]
|Jean FOURCHÉ de la Courosserie
|Selaouer ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh|ar C'hontoù]] e 1572, mestr ar C'hontoù e [[1590]], ha mestr ar c'hanolieriezh ez eo bet ivez.
|-
|1598
|[[Restr:Harouis de la Rivière.gif|60px]]
|Charles HAROUIS de l’Epinay
|Marteze ar memes hini hag e 1588.
|-
|1599
|[[Restr:Hus de la Bouchetière.gif|60px]]
|Gabriel HUS de la Bouchetière
|Teñzorerr ouzh [[Breujoù Breizh]] e 1590.
|-
|1601
|[[Restr:Laurens de Launay.gif|60px]]
|Julien LAURENS de Léraudière
|
|-
|1603
|[[Restr:Le Loup du Breil.gif|60px]]
|Yves le LOU(P) du Breil
|Bet mestr ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh|ar C'hontoù]] e 1586.
|-
|1605
|[[Restr:Cornulier.gif|60px]]
|Claude CORNULIER de la Touche
|
|-
|1607
|[[Restr:Loriot de la Noë.gif|60px]]
|Michel LORIOT de la Noue
|
|-
|1609
|[[Restr:Charette.gif|60px]]
|René CHARETTE de la Bretonniere
|
|-
|1611
|[[Restr:Blanchard de Lessongère.gif|60px]]
|Jean BLANCHARD de Lessongère
|
|-
|1613
|[[Restr:Charette.gif|60px]]
|Louis CHARETTE de la Colinière
|
|-
|1615
|[[Restr:Bernard de la Turmelière.png|60px]]
|Pierre BERNARD  de la Turmelière
|Ivez kadoriad ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh|ar C'hontoù]]
|-
|1617
|[[Restr:Morin de la Roche.png|60px]]
|André MORIN du Bois (d'Estréan)
|
|-
|1619
|[[Restr:Charette.gif|60px]]
|Alexandre CHARETTE du Pellan
|
|-
|1621
|[[Restr:Raoul de la Guibourgère.gif|60px]]
|Jacques RAOUL de la Guibourgère
|Bet dimezet da Yvonne Charette. Deuet da vezañ intañv ec'h eas gant ar relijion hag e teuas war-lerc'h e eontr Michel evel eskob Saintes e 1631, ha treuzkaset da La Rochelle e 1646, e-lec'h ma varvas e 1661.
|-
|1623
|[[Restr:Harouis de la Rivière.gif|60px]]
|Louis HAROUIS de la Seilleraye
|Er bloaz 1626 e voe kadoriad kentañ ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh|ar C'hontoù]].
|-
|1625
|[[Restr:Harouis de la Rivière.gif|60px]]
|Jean HAROUIS de l’Epinay
|
|-
|1627
|[[Restr:Ménardeau du Perray.gif|60px]]
|René MENARDEAU du Perray
|
|-
|1629
|[[Restr:De la Tullaye.gif|60px]]
|René de la TULLAYE de Belle-lsle
|E [[Sant-Donasian]] emañ La Tullaye.
|-
|1631
|[[Restr:Blanchard de la Chapelle.gif|60px]]
|Guillaume BLANCHARD de la Chapelle
|Sekretour ar Roue e 1613 ez eo bet ivez.
|-
|1633
|[[Restr:Bernard de la Turmelière.png|60px]]
|René BERNARD de la Turmelière
|
|-
|1634
|[[Restr:Du Bot de Launay.png|60px]]
|André du BOT de la Grandehaye
|
|-
|1636
|[[Restr:Charette.gif|60px]]
|René CHARETTE de la Bretonnière
|
|-
|1637
|[[Restr:Bourgogne de Vieillecour.png|60px]]
|François BOURGOGNE de Vieillecour
|
|-
|1639
|[[Restr:Poullain de la Rivière.png|60px]]
|Pierre POULLAIN de la Vincendière
|
|-
|1642
|[[Restr:Juchault de la Bourderie.png|60px]]
|Christophe JUCHAULT du Blotereau
|
|-
|1643
|[[Restr:Lorido.png|60px]]
|François LORIDO du Mesnil
|Ul lec'h e [[Legneg]] eo Le Mesnil ; chuin Naoned e 1666 e voe François Lorido c'hoazh.
|-
|1644
|
|Yves de MORIN de la Chalonnière
|
|-
|1647
|[[Restr:Bourgues de la Jaunays.png|60px]]
|Jacques BOURGUES de la Jaunays
|Eilmaer e 1621 ez eo bet ivez.
|-
|1648
|[[Restr:Boux du Teil-Abelin.gif|60px]]
|Mathurin BOUX du Tei
|
|-
|1650
|[[Restr:Charette.gif|60px]]
|Jean CHARETTE de la Gascherie
|Ul lec'h e [[Chapel-Erzh]] eo La Gascherie.
|-
|1652
|[[Restr:Bidé de la Bidéaie.gif|60px]]
|Claude BIDE de Ranzay
|Un anv e Sant-Donasian eo Ranzay.
|-
|1654
|[[Restr:Fournier de Chevasné.png|60px]]
|Jean FOURNIER de la Pinsonniére
|Ul lec'h e [[Mezansker]] eo La Pinsonnière.
|-
|1657
|[[Restr:Pontual.gif|60px]]
|René de PONTUAL de Tréméreuc
|Ur barrez en [[eskopti Sant-Maloù]] e oa [[Tremereg]].
|-
|1659
|[[Restr:Huteau des Burons.gif|60px]]
|Jacques HUTEAU des Burons
|
|-
|1661
|[[Restr:Poullain de la Rivière.gif|60px]]
|Jean POULLAIN de la Vincendiére
|
|-
|1662
|[[Restr:Macé de la Guinaudière.gif|60px]]
|Louis MACE de la Roche
|Ul lec'h e [[Koufeg]] eo La Roche.
|-
|1664
|[[Restr:Giraud de la Jaillière.gif|60px]]
|Mathurin GIRAUD de la Bigeotière
|Ul lec'h en [[Orvez]] eo La Bigeotière.
|-
|1666
|[[Restr:Lorido.png|60px]]
|François LORIDO du Mesnil
|Chuin Naoned e 1643 e oa bet François Lorido c'hoazh.
|-
|1668
|[[Restr:Charette.gif|60px]]
|Jacques CHARETTE de Montbert
|Ur barrez e oa [[Monteverzh]].
|-
|1671
|[[Restr:Libault du Perray.png|60px]]
|Gratien LIBAULT de la Templerie
|Ul lec'h e [[Pont-Marzhin|Pont-Marzin]] e oa La Templerie ; ur Gratien, marteze ar memes hini, a oa bet chuin Naoned e 1655.
|-
|1673
|[[Restr:Regnier de la Souchais.png|60px]]
|Jean REGNIER de la Souchais
|Meneget eo an anv "La Souchais" e [[Donez]], [[Felgerieg-Veur]], [[Sant-Filberzh-Deaz]], [[Sant-Mikael-Keveger]]. Al lec'h resis n'eo ket bet roet gant PPC.
|-
|1675
|[[Restr:Charette.gif|60px]]
|Louis CHARETTE de la Gascherie
|
|-
|1676
|[[Restr:Chevalier du Bois-Chevalier.png|60px]]
|Charles-César CHEVALIER du Bois-Chevalier
|Ul lec'h e [[Levieg]] eo Bois-Chevalier.
|-
|1679
|[[Restr:Frémont des Croix.png|60px]]
|Jacques FREMONT du Bouffay
|Ul lec'h e [[Chapel-Erzh]] eo Bouffay.
|-
|1682
|[[Restr:Mesnard du Pavillon.png|60px]]
|Louis MESNARD du Pavillon
|Ul lec'h e [[Maezon-ar-Stêr|Maezon-a-Stêr]] eo Le Pavillon.
|-
|1683
|[[Restr:Bidé de la Bidéaie.gif|60px]]
|Claude BIDE de la Bothinière
|Ul lec'h e [[Gwaled]] eo La Bothinière.
|-
|1685
|[[Restr:De l'Isle de Mezaubran.gif|60px]]
|Guillaume de l'ISLE de la Nicollière
|Ul lec'h e [[Gwerzhav]] eo La Nicollière.
|-
|1688
|[[Restr:Cassard de la Pantière.png|60px]]
|Paul CASSARD du Brossay
|Ul lec'h e [[Fegerieg]] eo Le Brossay.
|-
|1690
|[[Restr:Noblet de Lespau.gif|60px]]
|Pierre NOBLET du Villo
|
|-
|1692
|[[Restr:Boulonnois de Saint-Simon.png|60px]]
|??? BOULONNOIS de Saint-Simon
Eil-maer
|''En argant e dreustell en gul, heuliet ouzh kab gant ur voul leinet gant teir c'hraoñenn hag ouzh beg gant ul leon, an holl en sabel.''
|-
|1693
|[[Restr:Proust de Portlavigne.png|60px]]
|Julien PROUST du Port-la-Vigne
|Ul lec'h e [[Kervegon]] eo Port-la-Vigne / Portlavigne.
|-
|1708
|[[Restr:Roulx de la Ville.png|60px]]
|Joseph le ROULX de la Ville
|Ul lec'h e [[Kelenneg-ar-Mewan]] eo La Ville.
|-
|1716
|[[Restr:Boussineau de Chapeau.png|60px]]
|André BOUSSINEAU de la Patissière
|Ul lec'h e [[Sant-Ervlan]] eo La Patissière.
|-
|1720
|[[Restr:Mellier.png|60px]]
|Gérard MELLIER
|Genidik eus Lyon, Gérard Mellier a oa bet jeneral [[Kambr ar C'hontoù Breizh|ar C'hontoù]] e 1702, ha marc'heg Sant-Lazar. Dimezet e oa gant Renée Tarail.
|-
|1730
|[[Restr:Le Ray de la Morivière.png|60px]]
|René le RAY du Fumet
|Bez' ez eus ul lec'h anvet "Le Fumet" e Villeneuve-en-Retz, hervez GoogleEarth.
|-
|1732
|[[Restr:Védier de la Ville-Olivier.png|60px]]
|Jean-François VEDIER de la Ville-Olivier
|Bez' ez eus tri lec'h e Breizh a zo anvet la Ville-Olivier : [[Magoerioù-ar-C'houenon]], [[Gwezhennoù]], [[Krugell (kumun)|Krugell]]. 
|-
|1735
|[[Restr:Arquistade-d.jpg|60px]]
|René DARQUISTADE de la Maillardière
|Ul lec'h e [[Gwerzhav]] eo La Maillardière ; René Darquistade / d'Arquistade a oa bet ivez chuin Naoned e 1718, ha goude-se sekretour ar Roue ; noblet eo bet dre lizheroù 1743.
|-
|1736
|[[Restr:Petit de la Bauche.png|60px]]
|Claude PETIT de la Bauche.
|Ul lec'h e [[Kervegon]] eo La Bauche.
|-
|1738
|[[Restr:Moricaud de la Haye.png|60px]]
|François MORICAUD de la Haye
|E keñveroù [[Gwerzhav]] e oa La Haye war a seblant.
|-
|1740
|[[Restr:Arquistade-d.jpg|60px]]
|René DARQUISTADE de la Maillardière
|Evit an eil gwech. Gwelout a-us, 1735.
|-
|1747
|[[Restr:Du Rocher de Vauguerin.png|60px]]
|François Pierre du ROCHER
|Ar familh-se a oa aotrounez Vauguérin e [[Sant-Albin-ar-C'hestell]] ha Rouvré e [[Ruzieg]].
|-
|1748
|[[Restr:Bellabre.gif|60px]]
|Mathurin BELLABRE du Tellement
|Chuin Naoned e voe e 1714, sekretour ar Roue e 1730, kent mont da vaer Naoned.
|-
|1751
|[[Restr:Sarrebourse.png|60px]]
|? SARREBOURSE
|Eil maer Naoned. Marteze Philippe-Sebastien Sarrebourse d'Audeville, jeneral war an Arc'hant e 1785
|-
|1754
|[[Restr:Gellée de Prémion 1.png|60px]]
|Jean-Baptiste GELLEE de Prémion
|Ul lec'h e [[Kordevez]] eo Les Prémions.
|-
|1762
|[[Restr:Joubert du Collet.png|60px]]
|Léonard JOUBERT du Collet
||Ul lec'h e Bourg-des-Moutiers eo Le Collet ; ar familh-se a oa genidik eus [[Nervouster]], met staliet e oa ivez e Breizh, e [[Porzh-Pêr]].
|-
|1766
|[[Restr:Libault du Perray.png|60px]]
|François LIBAULT
|Sekretour ar Roue e 1753 ez eo bet ivez.
|-
|1770
|[[Restr:Roger de la Mouchetière.png|60px]]
|Philippe-Vincent ROGER de la Mouchetière
||Ul lec'h e [[Sant-Koulman]] eo La Mouchetière ; Philippe-Vincent Roger de la Mouchetière a oa bet letanant-jeneral amiraliezh e 1762 ha koronal milis ar vourc'hizien kent mont da vaer Naoned.
|-
|1772
|[[Restr:De la Ville de Férolles.png|60px]]
|Pierre de la VILLE de Chambardet
|
|-
|1776
|[[Restr:Gellée de Prémion 1.png|60px]]
|Jean-Baptiste GELLEE de Prémion
|Gwelout a-us, 1754
|-
|1782
|[[Restr:Berrouette.png|60px]]
|Jean-Jacques BERROUETTE
|
|-
|1786
|[[Restr:Guérin de Beaumont.png|60px]]
|Georges GUERIN de Beaumont
|
|-
|1787
|[[Restr:Richard de la Pervenchère.png|60px]]
|Pierre RICHARD de la Pervenchère
|Ul lec'h e [[Kazon]] eo La Pervenchère ; Pierre Richard de la Pervenchère zo bet ivez sekretour ar Roue, ha tad ur c'huzulier ar Stad
|-
|1789
|[[Restr:Daniel de Kergomar.gif|60px]]
|Christophe-Clair DANIEL de Kervégan
|Ul lec'h e [[Botoha]] eo Kervegan ; Christophe-Clair Daniel de Kervégan (†1817) a oa bet ivez pennbarner-koñsul Naoned e 1774, kent mont da vaer Naoned.
|-
|1791
|[[Restr:Giraud de Charmois.png|60px]]
|Pierre-Guillaume-Hervé GIRAUD du Plessis
|Kannad senesaliezh Naoned ouzh ar Stadoù e 1789 ez eo bet ivez, kent mont da vaer Naoned.
|}

=== Chuined Naoned (dre red an amzer) ===
{| class="wikitable"
|1564
|[[Restr:Le Boucher de l'Epinay.png|60px]]
|Etienne Le Boucher
|''En argant e deir balmezenn c'heotet; an div ouzh kab kein ouzh kein''
|-
|1575
|[[Restr:Simon de Trénoust.png|60px]]
|? Simon
|''En sabel e leon en argant, krabanet ha teodet en gul''
|-
|1587
|[[Restr:Luzeau de la Mulonnière.png|60px]]
|? Luzeau
|''En glazur e vlourdilizenn en argant, heuliet ouzh kab gant div vrizhenn erminig ivez en argant''
|-
|1600
|[[Restr:Simon de Trénoust.png|60px]]
|? Simon
|''En sabel e leon en argant, krabanet ha teodet en gul''
|-
|1612
|[[Restr:Bourgogne de Vieillecour.png|60px]]
|? Bourgogne de Vieillecour
|''Troc'het etre aour hag arc'hant; e ezev en glazur heuliet gant peder rozenn ivez en glazur, 2, 2.''
|-
|1612
|[[Restr:Ragaud de la Hautière.png|60px]]
|Michel Ragaud
|''En glazur e greskenn en aour''
|-
|1617
|???
|Antoine Guibourg
|Hag a zo bet ivez pennc'hrefier ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh|ar C'hontoù]] e 1597.
|-
|1647
|[[Restr:Léonard de la Rablaye.png|60px]]
|? Léonard de la Rablaye
|''En glazur e leon en argant, krabanet ha teodet en gul''
|-
|1652
|[[Restr:Le Haste de la Combaudiere.png|60px]]
|Jean Le Haste
|''En argant e deir moualc'henn en gul''
|-
|1655
|[[Restr:Libault du Perray.png|60px]]
|Gratien Libault
|En argant e c'hwec'h flourdilizenn en gul, 3, 2, 1; a gab ivez en gul karget gant tri houarn goaf en argant, begoù ouzh kab
|-
|1664
|[[Restr:Olivier du Pavillon.gif|60px]]
|? Olivier
|''En argant e wezenn-olivez c'heotet, war ur savenn ivez en geot''
|-
|1666
|[[Restr:Valleton.gif|60px]]
|? Valleton
|''En aour e c'halon en gul, heuliet ouzh kab gant ur rozenn ivez en gul, hag ouzh beg gant ur c'hreskenn en glazur''
|-
|1675
|[[Restr:Merlet du Paty.png|60px]]
|? Merlet
|''En aour e leonerez en glazur''
|-
|1676
|[[Restr:Perrault de la Chaussée.png|60px]]
|? Perrault
|''En gul e dreustell en aour karget gant un erez dispak en sabel, hag heuliet gant teir lankell en aour''
|-
|1680
|[[Restr:Danguy du Redys.gif|60px]]
|? Danguy
|''En argant e wezenn-bin diwriziet c'heotet, hebiaet gant div vrizhenn erminig en sabel''
|-
|1682
|[[Restr:Léger de la Châtaigneraie.png|60px]]
|? Liger, pe Léger
|''En gul e sourin goñchek en aour, heuliet gant teir groazigan en arc'hant''
|-
|1686
|[[Restr:Fresneau de la Couronnerie.png|60px]]
|? Fresneau
|''En argant e onnenn diwriziek c'heotet, hebiaet gant div steredenn en glazur''
|-
|1692
|[[Restr:Bazillays de Blotereau.png|60px]]
|? Bazillays
|''En sabel e bas mulez en argant''
|-
|1692
|[[Restr:Bruneau du Fretay.png|60px]]
|? Bruneau
|''En glazur e zri erezan treustellet en aour, leinet gant ur steredenn ivez en aour''
|-
|1761
|[[Restr:Le Beau.gif|60px]]
|? Le Beau
|''En glazur e heol en aour''
|}
(war ar stern)

== Tud brudet ==
*[[Anna Breizh]]
*Claude Bazin de Bezons, priol Pirmil e 1683
*François Simon de la Carterie, selaiouer ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh]] e 1698
*[[Charles Le Roux]] (1814-1895), livour ha politikour
* [[Charles Leduc]] ([[1831]]-[[1911]]), [[tresour]] ha [[livour]]
=== Tud bet ganet eno ===
*[[Anna Breizh]]
*[[Jacques Cassard]], moraer ha kourser, [[30 a viz Gwengolo]] [[1679]].
* [[Régis-Marie-Joseph de l'Estourbeillon de la Garnache]], kannad mirelour ar [[Mor-Bihan]], saver [[Kevredigezh Broadel Breizh]], [[10 a viz C'hwevrer]] [[1858]].
* [[Maxime Maufra]], livour, [[17 a viz Mae]] [[1861]]
* [[Édouard Nignon]], keginour, [[9 a viz Du]] [[1865]]
* [[Edgar Maxence]], livour, e [[1871]]
* [[Gustave Gallet]], aktour (c'hoariva, sinema ha skinwel), [[7 a viz Ebrel]] [[1875]].
* [[Jean Émile Laboureur]], livour, engravour ha skeudennaouer [[16 a viz Eost]] [[1877]]
* [[Paul Ladmirault]], sonaozer, [[8 a viz Kerzu]] [[1877]].
* [[Marc Elder]], skrivagner, [[31 a viz Here]] [[1884]].
* [[Jean Brochard]], aktour (c'hoariva, sinema ha skinwel), [[12 a viz Meurzh]] [[1893]].
* [[Robert Ballanger]], politikour, kannad komunour adalek [[1945]] betek [[1981]], [[2 a viz Du]] [[1912]].
* [[Denys de La Patellière]] (1921-2013), filmaozer ha senarioour
* [[Jean Graton]], treser bannoù-treset, e [[1923]].
* [[Éric Tabarly]] (1931-1998), moraer.
==== Soudarded vreizhat bet fuzuilhet gant al lu gall e-pad ar [[Brezel-bed kentañ]] ====
Pevar milour bet ganet e Naoned a voe fuzuilhet gant al lu gall e-pad ar Brezel-bed kentañ :
* Jules Allard, soudard en 62vet rujumant war-droad, fuzuilhet d'an [[13 a viz C'hwevrer]] [[1917]] e [[Verdun (Meuse)|Verdun]], da 24 bloaz, tamallet dezhañ bezañ "dizertet en diabarzh"<ref>[http://www.memoiredeshommes.sga.defense.gouv.fr/fr/arkotheque/client/mdh/fusilles_premiere_guerre/detail_fiche.php?ref=2523777&debut=0 Mémoire des hommes] </ref> ;
* Louis Julien Le Madec (10 a viz Meurzh 1886), soudard er 65vet rujumant war-droad, fuzuilhet pe lazhet gant un ofiser d'ar 16 a viz Here 1914 en [[Englebelmer]] (meneget eo war ar mortuaj: ''«indigne»'' (dizellezeg)<ref>[http://www.memoiredeshommes.sga.defense.gouv.fr/fr/arkotheque/client/mdh/fusilles_premiere_guerre/detail_fiche.php?debut=0&ref=2524319 Mémoire des hommes] </ref>);
* Louis Longuetaud (12 a viz Gwengolo 1889 -14 a viz Meurzh 1915 e [[Bourg-et-Comin]]), soudard en 249vet rujumant war-droad, fuzuilhet evit ''«feulster ha gourdrouz ouzh unan a-us»''<ref>[http://www.memoiredeshommes.sga.defense.gouv.fr/fr/arkotheque/client/mdh/fusilles_premiere_guerre/detail_fiche.php?debut=0&ref=2524371 Mémoire des hommes]</ref>;
* Jean Michel Suraud, soudard, fuzuilhet d'ar 7 a viz Gwengolo 1916, da 34 bloaz.

===Arzourien bet awenet gant Naoned===
Livourien: [[Louis Garneray]], [[Charles Leduc]], [[Robert Micheau-Vernez]], [[Nicolas Ozanne]], [[William Parrott]], [[Jean-François Sablet]], [[Joseph Mallord William Turner]]
=== Tud bet marvet eno ===
* [[Jean Meschinot]], barzh [[gallek]], e lez Duged [[Breizh]] [[Frañsez II]] hag e verc'h [[Anna Vreizh]], d'an [[12 a viz Gwengolo]] [[1491]].
* [[François-Athanase de Charette de La Contrie]], tudenn ar chouanerezh, d'an [[29 a viz Meurzh]] [[1796]].
* [[Jacques Vaché]] ([[An Oriant]] 1895 - Naoned 1919), livour.
* [[Jean Rigollet]], micherour bet lazhet gant ur [[CRS]] d'an 19 a viz Eost 1955 e-pad an harzoù-labour.
* [[Jean Brochard]], aktour (c'hoariva, sinema ha skinwel), d'an [[17 a viz Mezheven]] [[1972]].
* [[Claude Auclair]], aozer bannoù-treset, d'an [[20 a viz Genver]] [[1990]].

=== Ardamezeg ar familhoù ===
{|
|-
|[[Restr:Aubier-l.jpg|60px]]
|
:'''Jean l'Aubier''', pe '''Laubier''', maer Naoned e 1591
:''En argant e deir grilh en sabel o dornelloù bouklet ivez en sabel.''
|-
|[[Restr:Avaugour-d.jpg|60px]]
|
:?  '''d'Avaugour''', aotrounez Port-Durand e Sant-Donasian
:''En argant e gab en gul.''
|-
|[[Restr:D'Avignon.jpg|60px]]
|
:? '''d'Avignon''', '''Davaignon'''
:''En gul e lammell heuliet ouzh kab gant ur bezantenn, ouzh lezioù hag ouzh beg gant teir c'hregilhenn, an holl en argant.''
:'''François''', sekretour an dug e 1475 ; '''Pierre''', tailhanter Naoned e 1533 ; '''Artur,''' galvet ouzh an eil-bann Naoned e 1543
|-
|[[Restr:Bachelier-b.jpg|60px]]
|
:? '''Bachelier du Pinier''', chuin Naoned e 1654
:''En argant e binenn en geot war ur savenn ivez en geot.''
|-
|[[Restr:Barbechat.gif|60px]]
|
:Josselin '''Barbechat''', arc'hdiagon Naoned e 1239
:''Ul leonparzh heuliet gant c'hwec'h groazigan , 3, 3.''
|-
|[[Restr:Barbot de Flavacourt.jpg|60px]]
|
:Laurent '''Barbot''', alvokad ar Roue ouzh prezidial Naoned e 1669
:''En glazur e groaz en argant heuliet gant pevar leonig en aour, unan ouzh pep konk.''
|-
|[[Restr:Barillier du Saz.jpg|60px]]
|
:? '''Barillier''', chuin Naoned e 1598
:''En glazur e gebrenn en aour, heuliet ouzh kab gant div galon ivez en aour hag ouzh beg gant ur greskenn en argant.''
|-
|[[Restr:Barillon de Bonnefons.gif|60px]]
|
:? '''Barillon de Bonnefons,''' aotrounez Plessis-Tizon, e Sant-Donasian
:''En gul e deir barrikenn en aour kelc'hiet en sabel.''
|-
|[[Restr:Baron de Nantes.gif|60px]]
|
:? '''Baron'''; genidik eus Naoned ; un alvokad ouzh [[Breujoù Breizh]], bet ganet e 1738, ha noblet e 1815
:''En glazur e zri levr digor en aour.''
|-
|[[Restr:Barrieu.gif|60px]]
|
:'''Jacques Barrieu''', kuzulier ouzh amiraliezh Noaned e 1696
:''En argant e gebrenn en gul heuliet ouzh kab gant div steredenn ivez en gul hag ouzh beg gant un erez en sabel.''
|-
|[[Restr:Bascher du Préau.gif|60px]]
|
:'''? Bascher''', koronal, provost lez Naoned, bet noblet e 1818.
:''En argant e groaz vleuñvellek geotet karget gant ur c'hleze en aour peuliek, teir fempdelienn en glazur ouzh konkoù 1 & 4, un dervenn c'heotet diframmet ouzh konkoù 2 ha 3.''
|-
|[[Restr:Baudouin Bussonnière.gif|60px]]
|
:Louis '''Baudouin''', chuin Naoned e (?)
:''En gul e groaz pavek en aour''
|-
|[[Restr:Bazin de Bezons-abbe.png|80px]]
|
:Claude '''Bazin de Bezons''', priol Pirmil e 1683

:''En glazur e deir gurunenn dug en aour''
|-
|[[Restr:De Beaune de Samblançay.png|60px]]
|
:* Guillaume '''de Beaune''', jeneral war an Argant, ha goude se mestr ouzh ar C'hontoù, e 1492; 
:* Jacques '''de Beaune''', jeneral war an Argant, laket d'ar marv e 1527;
:* Guillaume '''de Beaune''', jeneral war an Argant, forbannet e 1527
:* Martin '''de Beaune''', mestr ouzh ar C'hontoù e 1555, hag abbad Saint-Jean-des-Prés e 1565.

:''En gul e gebrenn en argant, heuliet gant tri bezantenn en aour''
|-
|[[Restr:Bellot de la Placelière.gif|60px]]
|
:Pierre '''Bellot,''' chuin Naoned e 1698
:''En argant e baun rodellant en geot heuliet gant ur vrizhenn erminig en sabel ouzh pep konk''.
|-
|[[Restr:Billy de la Briançais.png|60px]]
|
:'''Pierre Billy''', chuin Naoned e 1570
:''En aour e groaz divouedet en glazur''
|-
|[[Restr:Boislève des Roches.png|60px]]
|
:Etienne '''Boislève''', chuin Naoned e 1577
:''En argant e deir rozenn en gul; e gab en glazur karget gant tri lammell en aour''
|-
|[[Restr:Boussineau de Chapeau.png|60px]]
|
:'''André Boussineau''', chuin Naoned e 1628
:''En glazur e deir bellen en aour kelc'hiek en sabel''
|-
|[[Restr:Du Breil de la Charouillère.png|60px]]
|
:'''Olivier du Breil''', chuin Naoned e 1624
:''En glazur e leon en argant, krabanet, teodet, ha kurunet en gul; heuliet gant teir c'hregilhenn en argant''
|-
|[[Restr:Bretagne de la Houssinière.png|60px]]
|
:Guillaume '''Bretagne''', chuin Naoned e 1568; en eus skoazellet maer Naoned a-enep ar ''Saint-Barthelemy'' hag en eus diwallet ar Galvinisted Naoned e 1572. 

:Christophe '''Bretagne''', selaouer ouzh Kambr ar C'hontoù Breuzh e 1641

:''En argant e deir c'hreskenn en glazur war o eneb, ur vrizhenn erminig en sabel ouzh kondon''
|-
|[[Restr:Burot de Carcouët.png|60px]]
|
:'''Burot''' : daou chuin Naoned, e 1659 ha 1703
:''En argant e zri fenn bleiz en sabel''
|-
|[[Restr:Caillaud du Souchay.png|60px]]
|
:Claude '''Caillaud''' : chuin Naoned e 1630
:''En glazur e gebrenn dentek, heuliet ouzh kab gant teir steredenn hag ouzh beg gant ur greskenn, an holl en argant; ur koail en aour etre brec'hennoù ar greskenn''
|-
|[[Restr:Cailleau de la Tour.png|60px]]
|
:René '''Cailleau''', chuin Naoned e 1636
:''En glazur e dreustell en argant, heuliet ouzh kab gant ur manal en aour, hag ouzh beg gant div steredenn ivez en aour''
|-
|[[Restr:Cassia de la Houssaye.png|60px]]
|
:Pierre '''du Cassia''' : chuin Naoned e 1673
:''Tredeet ha peuliek : ouzh 1 ha 2, peuliek etre glazur hag argant a beder pezh, karget ouzh kab gant div steredenn hag ouzh dreustell gant div c'hregilhenn, an eil en egile; ouzh 3 en aour e sourin en glazur heuliet gant div rozenn en gul skoret ha deliaouet en geot''
|-
|[[Restr:Couperie de la Carizière.png|60px]]
|
:Michel '''Couperie''', chuin Naoned e 1616
:''En glazur e dreustell en argant karget gant teir rozenn en gwad, hag heuliet ouzh kab gant div steredenn en aour hag ouzh beg gant ur greskenn en argant''
|-
|[[Restr:Daniel de Kergomar.gif|60px]]
|
:Christophe-Clair '''Daniel''' : pennbarner-konsul Naoned e 1774 ; maer Naoned e 1789 ; aet da Anaon e 1817.
:''En gul e lammell en aour, heuliet ouzh kab hag ouzh beg gant ur bezantenn iverz en aour.''
|-
|[[Restr:Drouet de la Clémancière.gif|60px]]
|
:Guillaume '''Drouet de Langle''', kentañ maer Naoned, eus 1564 da 1566
:''En gul e deir c'halon en aour, ur rozenn ivez en aour ouzh kondon''
|-
|[[Restr:De La Faye de la Grignonnaye.png|60px]]
|
:'''de la Fay de la Grignonnaye''', 
:* ur chuin (???) Naoned e 1661
:* Jean, rener kevrenn medisinerezh skol-veur Naoned e 1696
:''En argant e dreustell en gul karget gant teir daerenn en argant, hag heuliet ouzh kab gant ur skeudenn-heol hag ouzh beg gant un tan, an holl en gul''.
|-
|[[Restr:Forget de l'Isle.png|60px]]
|
:??? '''Forget,''' daou chuin Naoned, unan e 1688, egile e 1716
: ''En aour e annev en sabel, leinet gant tri helm ivez en sabel''
|-
|[[Restr:Gendron de la Gendronière.png|60px]]
|
:'''Aubin de la Gendronière''', chuin Naoned e 1690
:''En glazur e c'hrennbalefarzh en aour''
|-
|???
|
:Guillaume '''Gougeon''', chuin Naoned ha selaouer ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh]] e 1569
|-
|[[Restr:Guiho de la Landelle.png|60px]]
|
:Mathurin '''Guiho''', prokulor jeneral sindik kumuniezh Naoned e 1607
:''En gul e gab en argant karget gant teir brizhenn erminig en sabel''
|-
|[[Restr:Guilloré de Kerrobert.png|60px]]
|
:??? '''Guilloré''', chuin Naoned e 1672
:''En aour e erez en sabel''
|-
|[[Restr:Guitton du Verger.png|60px]]
|
:Jean '''Guiton''', chuin Naoned e 1631
:''En aour e e ziv vezenn-pin c'heotet karget gant avaloù en aour''
|-
|[[Restr:Jouault du Mesnil.png|60px]]
|
:Christophe '''Jouault''', tailhanter war an temzoù-boued ouzh amiraliezh Naoned e 1696
:''En argant e wezenn-derv c'heotet heuliet gant tri joskenn moc'h-gouez en sabel; e gab en gwad skoret en aour, karget gant teir steredenn ivez en aour.''

|-
|[[Restr:Kermenguy-d.jpg|60px]]
|
:François '''de Kermenguy''', alouer Naoned e 1538 (bet ivez kuzulier ouzh [[Grands Jours|Grands-Jours]] ha prezidant ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh|ar C'hontoù]])
:''En aour e gelenenn c'heotet diwriziet ha dizeliennet.''
|-
|[[Restr:De l'Isle de Mezaubran.gif|60px]]
|
:Guillaume '''de l'Isle''', maer Naoned e 1685.
:''En gul e zek kanochenn en aour, 4, 3, 2, 1''.

|-
|[[Restr:Mabille.gif|60px]]
|
:? '''Mabille''' : eil-maer Naoned e 1687.
:''En glazur e zri skoed en argant, pep hini karget gant teir brizhenn en sabel.''
|-
|[[Restr:Maillard de la Menguais.png|60px]]
|
:'''Charles Maillard :''' chuin Naoned e 1614
|-
|[[Restr:Le Marié de la Barberie.png|60px]]
|
:François '''Le Marié''', chuin Naoned e 1601, eil-maer e 1603
:''En glazur, e levranez savant en argant, gwakoliet en aour, hag heuliet gant teir bezantenn ivez en aour.''
|-
|[[Restr:Martin de la Vernade.png|60px]]
|
:Jean '''Martin de la Thomassière''', chuin Naoned e 1565
:''En aour e deir talbennan en gul treustellet, heuliet ouzh kab gant ur rodig-kentr ivez en gul''
|-
|[[Restr:Le Mercier de la Guillière.png|60px]]
|
:'''? Le Mercier,''' chuin Naoned e 1575
:''En glazur e gebrenn en argant, heuliet ouzh kab gant div steredenn hag ouzh beg gant ur c'halon, an holl en aour''
|-
|[[Restr:Michel (de Nantes).gif|60px]]
|
:'''? Michel''', kenwerzher Naoned, bet noblet e 1747.
:''En glazur e dreustell en aour karget gant ur galon en gul, ha heuliet gant teir melchonenn en aour''.
|-
|[[Restr:De Monti de la Chalonnière.png|60px]]
|
:'''Bernard de Monti''', mestr ouzh [[Kambr ar C'hontoù Breizh]] e 1572, ha chuin Naoned e 1573.
:''En glazur e sourin en aour, heuliet gant daou venez a c'hwec'h tamm ivez en aour''.
|-
|[[Restr:Paulus de Fontenil.png|60px]]
|
:'''Nicolas Paulus''', senesal rigerioù Naoned e 1696 
:''En sabel e gebrenn en argant, heuliet gant teir manal en aour''
|-
|[[Restr:Sorin de la Ferrière.png|60px]]
|
:'''Jean Sorin''', kuzulier mirour-siell ouzh prezidial Naoned e 1669
:''En argant, e beder vrizhenn erminig en sabel, 3, 1'' (Ardamezeg 1696)
|-
|[[Restr:De Volvire.png|60px]]
|
:'''de Volvire'''
:Aotrounez Ponts-de-Pirmil
:''Goudreustellet a zek pezh etre aour ha gul''
|}

== Brezhoneg ==
[[Restr:Naoned-Nantes_panell_2013.gif|thumb|Panell mont-tre nevez-staliet e Naoned - Ober 1 ar garta Ya d'ar brezhoneg votet gant kuzul-kêr Naoned.]]

Klasoù divyezhek a zo eno abaoe [[1981]].

E 1985 e voe krouet ar gevredigezh [[Kentelioù an Noz]] e Naoned, evit ober war-dro ar c'helenn brezhoneg d'an dud deuet, gant [[Gweltaz Adeux]], [[Roland Mogn]] ha [[Gwenola Rossinyol]]. En deiz a hiziv eo oberiant ar gevredigezh-se e seizh karter ag ar gêr, gant kentelioù hag obererezhioù liesseurt.

Ur skol Diwan a zo e Naoned, unan eus ar re vrasañ e Breizh, 180 bugel a zo er skol (niver distro-skol 2012-2013).
Un eil skol Diwan a zo bet krouet e su Naoned. Digoret eo bet en distro-skol [[2012]] gant 6 bugel.

E distro-skol Gwengolo 2023 e oa 471 skoliad enskrivet er skolioù [[Diwan]] hag er c'hlasoù divyezhek (1,6 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)<ref>[http://www.brezhoneg.bzh/98-kelenn.htm Distro-skol ar c’helenn divyezhek] </ref>

Ur skolaj Diwan a zo bet krouet e [[2008]] e Sant-Ervlan, sko ouzh Naoned, evit bugale al Liger-Atlantel met ivez evit re all ho tont eus skol Diwan Pariz. 48 skolajiad a zo enskrivet e 2012-2013.

Ur sturlevr divyezhek diwar-benn Naoned a zo bet embannet e 2006 gant [[Yoran Embanner]]. Ar rakskrid a zo bet graet gant an istorour [[Armel de Wismes]]. An oberer - an Naonedad [[Pierre-Emmanuel Marais]] - en deus skrivet "Ronan ar c'horrigan" e 2007 ([[Keit Vimp Bev]]). Resevet en deus al levrig-mañ an eil priz evit ar genstrivadeg "Priz ar Vugale 2008".

Evit difenn ar brezhoneg ez eus bet graet ur fest-deiz gant [[Ai'ta!]], tre e-kreiz Kastell an Duged, e Naoned.

D'an [[21 Kerzu]] [[2007]] e oa bet staliet panelloù mont-tre divyezhek e Naoned.

D'ar [[24 Kerzu]] [[2007]] e oa distro ar brezhoneg ouzh ar skramm e Naoned, 4 bloavezh goude bezañ lamet an abadennoù brezhoneg gant renerien [[Frañs 3]]. War ar chadenn lec'hel [[Telenantes]] e oa skignet ar sitkom kentañ bet graet e brezhoneg.

D’ar 27 a viz Genver [[2012]] e oa bet votet ar garta [[Ya d'ar brezhoneg]] gant kuzul-kêr ar gumun.

D'an 10 Meurzh 2021 e oa bet roet ar c'hentañ levrig familh brezhonek gant ti-kêr Naoned.

== Poblañs ==
===Emdroadur ar boblañs===
{{Naoned boblañs}}

== Ekonomiezh ==
=== KKG ===
Kambr Kenwerzh ha Greanterezh Naoned / [[Sant-Nazer]] zo e Naoned. Eno emañ ivez KKR [[Broioù al Liger]].
[[Restr:Nantes 2005 6.jpg|thumb|left|Tour Breizh.]]
=== Porzh Emren ===
N'eo ket bev porzh Naoned ken. E [[2005]] e oa tremenet 35,5 milion a donennoù e Porzh Emren Naoned / [[Sant-Nazer]] met nemet 10% anezho a oa bet e Naoned da lavaret pe e [[Chevire]] (produioù koad) pe [[Ar Roc'h-Morvan]] (ed). Er porzh emren e tremen ivez lodennoù eus an [[A380]] a ya da [[Bourdel|Vourdel]].
=== Cassegrain ===
Ar stal boued-mir bet savet gant [[Charles Cassegrain]] a oa bet krouet e [[1856]] e Naoned. Unan eus politkourien veur Naoned eo bet [[Léopold Cassegrain]].
=== Trenioù ===
Emañ Naoned war al linenn hent-houarn a ya eus Paris d'[[ar Groazig]]. Ac'haleno e c'haller mont ivez da :
* [[Redon]] (hag alese pe da [[Kemper|Gemper]] pe da [[Roazhon]]) ;
* da [[Lyon]];
* d'[[ar Roc'hell]] (hag alese da [[Bourdel|Vourdel]]) ;
* da [[Pornizh|Bornizh]].

N'eus linenn ebet etre Naoned ha [[Roazhon]].
=== Tramgirri ===
Ur rouedad [[tramgarr|tramgirri]] a oa bet e Naoned etre [[1876]] ha [[1958]]. Roet e oa lañs dezhañ e [[1876]] gant [[Louis Mékarski]], ar mekanikoù a yae en-dro gant aer moustret. E [[1914]] e teue da vezañ melen ar girri, ha gant tredan e yeont en-dro. Dilezet e oa an tramgarr e [[1958]] betek miz [[Genver]] [[1985]] pa oa savet ul linenn etre Bellevue ha La Haluchère. D'an [[2 a viz Gwengolo]] [[2000]] e oa astennet al linenn 1 ha digoret al linenn 3 etre Plaissance ha Hôtel Dieu.

Ne oa ket dibabet ar [[metro]] gant ti-kêr Naoned, pa oa bet gant [[Roazhon]], kêr vihanoc'h anezhi.

== Monumantoù ha traoù heverk ==
Roet eo bet al label [[Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor]] dezhi.
=== Iliz-Veur Sant Pêr ha Sant Paol ===
;Diavaez
<gallery>
Cathédrale Saint-Pierre de Nantes - façade.jpg
Cathédrale de Nantes 2.jpg
Nantes Cathédrale Saint Paul Saint Pierre portail renové 1163.jpg
</gallery>
;Diabarzh
<gallery>
Nef de la cathédrale de Nantes.jpg|An nev (war zu an aoter)
Cathédrale de Nantes - voûtes de la nef.jpg|Ar bolzioù
Cathédrale de Nantes - clé de voûte travée sud.jpg|maen-bolz
Le tombeau de François II de Bretagne (cathédrale de Nantes) (9282486633).jpg|bolz a eñvor an dug François II.
Nantes - cathédrale - tombeau de François II.jpg| bolz a eñvor an dug François II. An aeled 
Tete de chien du gisant Nantes.jpg| bolz a eñvor an dug François II. Al levranez 
Gisant de François II, cathédrale de Nantes, France.jpg| bolz a eñvor an dug François II. Al leon 
Nantes - cathédrale - croisée d'ogives.jpg|Maen-bolz gant ardamezioù Breizh
Cathédrale de Nantes - cénotaphe de Lamoricière 2.jpg|Bolz a eñvor Lamoricière
Nantes. Cathédrale. Blason de Bretagne. Cordelière.jpg|Iliz-Veur Naoned. Ardamezioù Breizh ar Gordenn-C'houriz war maen-bolz
</gallery>
=== Penniliz Sant Nikolaz ===
;Diavaez
<gallery>
Nantes Basilique Saint-Nicolas.jpg
Nantes - basilique Saint-Nicolas (02).JPG
Nantes (44) Basilique Saint-Nicolas 17.jpg
Nantes (44) Basilique Saint-Nicolas 08.jpg
</gallery>
;Diabarzh
<gallery>
Nantes - Basilique Saint-Nicolas - orgue.jpg
Nantes - Basilique Saint-Nicolas - croisée.jpg
Basilique Saint-Nicolas de Nantes-5102.jpg
Nantes - Basilique Saint-Nicolas - nef.jpg
Nantes (44) Basilique Saint-Nicolas 06.jpg
Tombeau Fournier - Saint-Nicolas Nantes.jpg
Nantes - Basilique Saint-Nicolas (détail 3).jpg
Basilique St-Nicolas Nantes chapelle2.JPG
</gallery>
=== Iliz ar Groaz Santel ===
<gallery>
Nantes - église Sainte-Croix (01).JPG
Nantes - église Sainte-Croix (18).JPG
Nantes - église Sainte-Croix (14).JPG
Nantes - église Sainte-Croix (07).JPG
Nantes - église Sainte-Croix (12).JPG
Nantes - Sainte-Croix - ND-Bon-Secours.jpg
Tympan - Sainte-Croix - Nantes 2.jpg
</gallery>
=== Iliz Sant Kler ===
<gallery>
Église Saint-Clair Nantes Tour Bretagne.JPG
Église Saint-Clair (Nantes).JPG
Église Saint-Clair (Réguiny) 5972.JPG
</gallery>
=== Kastell an Duged ===
;Diavaez
<gallery>
ChateauDesDucsDeBretagne20090906 cropped.jpg
Nantes, Château des Ducs de Bretagne.jpg
Nantes - Château des ducs de Bretagne.jpg
Château de Nantes 18.jpg
Blason Château de Nantes.jpg
Château de Nantes 11.jpg
ChateauDesDucsDeBretagne20090906 cropped.jpg
Château ducs de Bretagne-Nantes 05.JPG
Nantes Château des Ducs de Bretagne 03.jpg
</gallery>
;Diabarzh
<gallery>
Château de Nantes 3.jpg
Château de Nantes 10.jpg
Château de Nantes 12.jpg
Château de Nantes 7.jpg
Château de Nantes 4.jpg
Château de Nantes 5.jpg|Porzh diabarzh ar c'hastell : kanolioù renket er porzh. Tresadenn e-barzh levrig Adolphe Joanne. 1884.
</gallery>
=== Mirdioù ===
Evel pep meurgêr he deus Naoned kalz mirdioù disheñvel, testoù e c'hlad hag e istor pinvidik :
* [[Mirdi Istor Naoned]], e [[Kastel Duked Breizh]]
* [[Mirdi an Arzoù-Kaer Naoned|Mirdi an Arzoù-Kaer]]
* [[Mirdi Thomas Dobrée]], mirdi henoniezh
* [[Muzeom Istor Naturel Naoned|Muzeom Istor Naturel]]
* [[Mirdi Jules Verne]]
* [[Mekanikoù an Enez]] (an [[Olifant an enez|Olifant bras]], ha kement zo...)
* [[Mirdi ar Voulerezh Naoned|Mirdi ar Voulerezh]]
=== Liorzhoù ha parkoù ===
100 liorzh a zo e Naoned, en o zouez 11 park, evel [[Park Procé]], [[Park ar Blottereau]], [[Park ar Gaudinière]], al [[Liorzh botanek (Naoned)|Liorzh botanek]]...
=== Bezioù ar C'hommonwealth e beredoù ar gumun ===
;Bezioù ar C'hommonwealth e bered ''La Bouteillerie''
{| class = "wikitable"
! Bro
! Niver a dud
|-
|{{Kanada (1868-1921)}}
| align="center" | 1 ([[Tirlu]])
|-
|{{Rouantelezh-Unanet}}
| align="center" | 27 ([[Merdeadurezh kenwerzh]]: 3, [[Morlu]]:1, [[Tirlu]]:23)
|-
| align="right" | '''Hollad'''
| align="center" | '''28'''
|}
Marvet int e-kerzh ar [[Brezel-bed kentañ]]<ref>[http://www.cwgc.org/search/cemetery_details.aspx?cemetery=33967&mode=1 Commonwealth]</ref>.
;Bezioù ar C'hommonwealth e bered ''Pont-du-Cens''
{| class = "wikitable"
|+
! Bro
! Niver a soudarded
|-
| {{Aostralia}}
| align="center" | 4
|-
|{{Kanada (1868-1921)}}
| align="center" | 6
|- 
|{{Rouantelezh-Unanet}}
| align="center" | 92 [[Aerlu]]:77<br /> [[Tirlu]]: 15
|-
| {{Zeland-Nevez}}
| align="center" | 4
|-
| align="right" | '''Hollad'''
| align="center" | '''106'''
|}
Marvet int e-kerzh an [[Eil Brezel-bed]]<ref>[http://www.cwgc.org/search/cemetery_details.aspx?cemetery=2037907&mode=1 Commonwealth War Graves Commission]</ref> .

==Sport==
=== Marc'hhouarnerezh ===
====Tro Bro-C'hall====
* [[13 a viz Gouere]] [[1903]] : 5{{vet}} hag 2{{l}} diwezhañ tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1903|Tro Bro-C'hall]] etre [[Bourdel]] ([[Gironde]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Maurice Garin]].
* [[18 a viz Gouere]] [[1903]] : loc'hañ a ra 6{{vet}} ha diwezhañ tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1903|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Pariz]].
* [[20 a viz Gouere]] [[1904]] : 5{{vet}} hag 2{{l}} diwezhañ tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1904|Tro Bro-C'hall]] etre [[Bourdel]] ([[Gironde]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Hippolyte Aucouturier]] (divarrekaet d'an [[30 a viz Du]]).
* [[23 a viz Gouere]] [[1904]] : loc'hañ a ra 6{{vet}} ha diwezhañ tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1904|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Pariz]].
* [[22 a viz Gouere]] [[1906]] : 10{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1906|Tro Bro-C'hall]] etre [[Bourdel]] ([[Gironde]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Louis Trousselier]].
* [[24 a viz Gouere]] [[1906]] : 11{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1906|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned ha [[Brest]] ; aet ar maout gant [[Louis Trousselier]].
* [[28 a viz Gouere]] [[1907]] : 11{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1907|Tro Bro-C'hall]] etre [[Bourdel]] ([[Gironde]]) ha Naoned ; trec'h eo [[Lucien Petit-Breton]] (lesanv Lucien Mazan).
* [[30 a viz Gouere]] [[1907]] : 12{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1907|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned ha [[Brest]] ; trec'h eo [[Gustave Garrigou]].
* [[2 a viz Eost]] [[1908]] : 11{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1908|Tro Bro-C'hall]] etre [[Bourdel]] ([[Gironde]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Lucien Petit-Breton]]
* [[4 a viz Eost]] [[1908]] : 12{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1908|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned ha [[Brest]] ; aet ar maout gant [[François Faber]] ([[Luksembourg]]).
* [[25 a viz Gouere]] [[1909]] : 11{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1909|Tro Bro-C'hall]] etre [[Bourdel]] ([[Gironde]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Louis Trousselier]].
* [[27 a viz Gouere]] [[1909]] : 12{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1909|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned ha [[Brest]] ; aet ar maout gant [[Gustave Garrigou]].
* [[25 a viz Gouere]] [[1910]] : 12{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1910|Tro Bro-C'hall]] etre [[Bourdel]] ([[Gironde]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Louis Trousselier]].
* [[27 a viz Gouere]] [[1910]] : 13{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1910|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned ha [[Brest]] ; aet ar maout gant [[Gustave Garrigou]].
* [[7 a viz Gouere]] [[1932]] : 2{{l}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1932|Tro Bro-C'hall]] etre [[Caen]] ([[Calvados]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Kurt Stöpel]] ([[Alamagn]]).
* [[9 a viz Gouere]] [[1932]] : loc'hañ a ra 3<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1932|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Bourdel]] ([[Gironde]]).
* [[27 a viz Gouere]] [[1934]] : 21{{añ}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1934|Tro Bro-C'hall]] etre [[La Roche-sur-Yon]] ([[Vañde]]) ha Naoned (a-benn d'an eur) ; aet ar maout gant [[Antonin Magne]].
* [[28 a viz Gouere]] [[1934]] : loc'hañ a ra 22{{l}} hag 2{{l}} diwezhañ tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1934|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Caen]] ([[Calvados]]).
* [[26 a viz Gouere]] [[1935]] : 19{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1935|Tro Bro-C'hall]] etre [[La Roche-sur-Yon]] ([[Vañde]]) ha Naoned (a-benn d'an eur) ; aet ar maout gant [[Jean Aerts]] ([[Belgia]]).
* [[27 a viz Gouere]] [[1935]] : loc'hañ a ra 20{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1935|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Vire]] ([[Calvados]]).
* [[7 a viz Gouere]] [[1938]] : 3<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1938|Tro Bro-C'hall]] etre [[Sant-Brieg]] ha Naoned ; aet ar maout gant [[Gerrit Schulte]] ([[Izelvroioù]]).
* [[8 a viz Gouere]] [[1938]] : 4<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1938|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned ha [[La Roche-sur-Yon]] ([[Vañde]]) (a-benn d'an eur) ; aet ar maout gant [[Eloi Meulenberg]] ([[Belgia]]).
* [[14 a viz Gouere]] [[1939]] : 5{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1939|Tro Bro-C'hall]] etre [[an Oriant]] ha Naoned ; aet ar maout gant [[Amédée Fournier]].
* [[15 a viz Gouere]] [[1939]] : loc'hañ a ra 6{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1939|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[ar Roc'hell]] ([[Charente-Maritime]]).
* [[2 a viz Gouere]] [[1948]] : 3<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1948|Tro Bro-C'hall]] etre [[Dinarzh]] ha Naoned ; aet ar maout gant [[Guy Lapébie]].
* [[3 a viz Gouere]] [[1948]] : loc'hañ a ra 4<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1948|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[ar Roc'hell]] ([[Charente-Maritime]]).
* [[9 a viz Gouere]] [[1953]] : 7{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1953|Tro Bro-C'hall]] etre [[ar Mañs]] ([[Sarthe]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Livio Isotti]] ([[Italia]]).
* [[10 a viz Gouere]] [[1953]] : loc'hañ a ra 8{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1953|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Bourdel]] ([[Gironde]]).
* [[27 a viz Mezheven]] [[1957]] : loc'hañ a ra 1{{añ}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1957|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Granville]] ([[Manche]]).
* [[30 a viz Mezheven]] [[1959]] : 6{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1959|Tro Bro-C'hall]] etre [[Blaen]] ha Naoned (a-benn d'an eur) ; aet ar maout gant [[Roger Rivière]].
* [[1añ Gouere|1{{añ}} a viz Gouere]] [[1959]] : loc'hañ a ra 7{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1959|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[ar Roc'hell]] ([[Charente-Maritime]]).
* [[4 a viz Gouere]] [[1968]] : 7{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1968|Tro Bro-C'hall]] etre [[an Oriant]] ha Naoned ; aet ar maout gant [[Franco Bitossi]] ([[Italia]]).
* [[5 a viz Gouere]] [[1968]] : loc'hañ a ra 8{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1968|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Royan]] ([[Charente-Maritime]]).
* [[6 a viz Gouere]] [[1980]] : 9{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1980|Tro Bro-C'hall]] etre [[Sant-Maloù]] ha Naoned ; aet ar maout gant [[Jan Raas]] ([[Izelvroioù]]).
* [[3 a viz Gouere]] [[1981]] : 8{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1981|Tro Bro-C'hall]] etre [[Rochefort]] ([[Charente-Maritime]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Ad Wijnands]] ([[Izelvroioù]]).
* [[5 a viz Gouere]] [[1981]] : loc'hañ a ra 9{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1981|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Ar Mañs]] ([[Sarthe]]).
* [[12 a viz Gouere]] [[1982]] : 9{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1982|Tro Bro-C'hall]] etre [[Pluveleg]] ha Naoned ; aet ar maout gant [[Stefan Mutter]] ([[Suis]]).
* [[7 a viz Gouere]] [[1983]] : 6{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1983|Tro Bro-C'hall]] etre [[Kastellbriant]] ha Naoned (a-benn d'an eur) ; aet ar maout gant [[Bert Oosterbosch]] ([[Izelvroioù]]).
* [[8 a viz Gouere]] [[1983]] : 7{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1983|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned hag Enez-[[Oléron]] ([[Charente-Maritime]]).
* [[6 a viz Gouere]] [[1984]] : 8{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1984|Tro Bro-C'hall]] etre [[Ar Mañs]] ([[Sarthe]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Pascal Jules]].
* [[7 a viz Gouere]] [[1984]] : loc'hañ a ra 9{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1984|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Bourdel]] ([[Gironde]]).
* [[11 a viz Gouere]] [[1986]] : 8{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1986|Tro Bro-C'hall]] etre [[Saint-Hilaire-du-Harcouët]] ([[Manche]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Eddy Planckaert]] ([[Belgia]]).
* [[12 a viz Gouere]] [[1986]] : 9{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1986|Tro Bro-C'hall]] e Naoned (a-benn d'an eur) ; aet ar maout gant ar [[Breizh]]ad [[Bernard Hinault]].
* [[13 a viz Gouere]] [[1986]] : loc'hañ a ra 10{{vet}} tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1986|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du park tematek [[Futuroscope]] ([[Vienne]]).
* [[5 a viz Gouere]] [[1988]] : loc'hañ a ra 3<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1988|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Ar Mañs]] ([[Sarthe]]).
* [[2 a viz Gouere]] [[1990]] : 3<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1990|Tro Bro-C'hall]] etre [[Poitiers]] ([[Vienne]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Moreno Argentin]] ([[Italia]]).
* [[3 a viz Gouere]] [[1990]] : 4<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1990|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned ha [[Menez Mikael ar Mor]] ; aet ar maout gant [[Johan Museeuw]] ([[Belgia]]).
* [[6 a viz Gouere]] [[1999]] : loc'hañ a ra 3<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 1999|Tro Bro-C'hall]] eus Naoned war-du [[Laval]] ([[Mayenne]]).
* [[3 a viz Gouere]] [[2000]] : 3<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 2000|Tro Bro-C'hall]] etre [[Loudun]] ([[Vienne]]) ha Naoned ; aet ar maout gant [[Tom Steels]] ([[Belgia]]).
* [[4 a viz Gouere]] [[2000]] : 4<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 2000|Tro Bro-C'hall]] etre Naoned ha [[Sant-Nazer]] (a-benn d'an eur dre skipailh) ; aet ar maout gant [[Once]] ([[Spagn]]).
* [[26 a viz Gouere]] [[2003]] : 19{{vet}} hag eil diwezhañ tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 2003|Tro Bro-C'hall]] etre [[Pornizh]] ha Naoned (a-benn d'an eur) ; aet ar maout gant [[David Millar]] ([[Skos]]).
* [[7 a viz Gouere]] [[2008]] : 3<sup>e</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 2008|Tro Bro-C'hall]] etre [[Sant-Maloù]] ha Naoned ; aet ar maout gant [[Samuel Dumoulin]].
====Mell-droad====
* [[30 a viz Mae]] [[1965]] : aet [[Kampionad mell-droad Frañs]] gant [[Football Klub Naoned|Football Kleub Naoned]] evit ar wech kentañ, [[José Arribas]] e [[gourdoner|c'hourdoner]] d'an ampoent.
* [[12 a viz Mezheven]] [[1966]] : aet [[Kampionad mell-droad Frañs]] gant Football Kleub Naoned evit an 2{{l}} gwech, José Arribas e c'hourdoner d'an ampoent.
* [[2 a viz Mezheven]] [[1973]] : aet [[Kampionad mell-droad Frañs]] gant Football Kleub Naoned evit an 3<sup>e</sup> gwech, José Arribas e c'hourdoner d'an ampoent.
* [[8 a viz Mezheven]] [[1977]] : aet [[Kampionad mell-droad Frañs]] gant Football Kleub Naoned evit ar 4<sup>e</sup> gwech, [[Jean Vincent]] e c'hourdoner d'an ampoent.
* [[27 a viz Mezheven]] [[1980]] : aet [[Kampionad mell-droad Frañs]] gant Football Kleub Naoned evit ar 5{{vet}} gwech, Jean Vincent e c'hourdoner d'an ampoent.
* [[3 a viz Mezheven]] [[1983]] : aet [[Kampionad mell-droad Frañs]] gant Football Kleub Naoned evit ar 6{{vet}} gwech, [[Jean-Claude Suaudeau]] e c'hourdoner d'an ampoent.
* [[24 a viz Mezheven]] [[1995]] : aet [[Kampionad mell-droad Frañs]] gant Football Kleub Naoned Atlantel evit ar 7{{vet}} gwech, Jean-Claude Suaudeau e c'hourdoner d'an ampoent.
* [[19 a viz Mezheven]] [[2001]] : aet [[Kampionad mell-droad Frañs]] gant Football Kleub Naoned Atlantel evit an 8{{vet}} gwech, [[Raynald Denoueix]] e c'hourdoner d'an ampoent.
=== Basketball ===
En eil rummad e c'hoari [[Hermine de Nantes Atlantique|Hermine de Nantes]].
=== Handball ===
E-touez gwellañ skipailhoù Bro-C'hall emañ [[HBC Nantes]].
=== Rugbi ===
En trede rummad e c'hoari ar [[Stade Nantais]].

== Melestradurezh ==
== Liammoù etrebroadel ==
=== Gevelliñ ===
;Kêrioù gevellet
* [[Agadir]] {{Maroko}}, [[Souss-Massa-Draâ]]), abaoe 1993
* [[Kolozsvár]] [[Restr:Flag of Transylvania before 1918.svg|20px]] [[Treuzsilvania]], abaoe 1991
* [[Cochabamba]] {{Bolivia}}, abaoe 1999
* [[Dschang]] {{Kameroun}}, [[Kornôg Kameroun|Kornôg]], abaoe 2002
* [[Durban]] {{Suafrika}}, [[KwaZulu-Natal]]), abaoe 2004
* [[Jacksonville (Florida)|Jacksonville]] {{SUA}} ([[Florida|Stad Florida]]), abaoe 1985
* [[Kerdiz]] {{Kembre}}, abaoe 1964. War boulouard Naoned emañ ti-kêr Kerdiz
* [[Niigata]] {{Japan}}, [[Chūbu]]), abaoe 1999
* [[Qingdao]] {{Sina}} ([[Shandong]]), abaoe [[2005]]
* [[Recife]] {{Brazil}}, abaoe 2003
* [[Rufisque]] {{Senegal}}, [[Rannbarzh Dakar]]
* [[Saarbrücken]] {{Alamagn}} ([[Saarland]]), abaoe 1965. Ur blasenn e Saarbrücken zo anvet « Plasenn Naoned »
* [[Seattle (Washington)|Seattle]] {{SUA}} ([[Washington (stad)|Stad Washington]]), abaoe 1980
* [[Suncheon]] {{Sukorea}}, abaoe 2007
* [[Tbilisi]] {{Jorjia}}, abaoe 1979
;Emglevioù
* [[Artibonite]] {{Haiti}}, abaoe 2005
* [[Desdunes]] {{Haiti}}, abaoe 2005
* [[Jeriko]] {{Palestina}}, [[Sisjordania]], abaoe 2001
* [[Nantes (Kebek)|Nantes]] {{Kebek}}, abaoe 2009
* [[Pétion-Ville]] {{Haiti}}, abaoe 2005
* [[St. Martinville]] {{SUA}}, [[Louisiana]], abaoe 1993
=== Koñsuldioù ===
Teir c'hoñsuliezh hollek a zo e Naoned : [[Tunizia]] staliet straed Boileau, [[Turkia]] kae François Mitterrand, hag [[Aljeria]] straed ar jeneral Buat.

== Gwelet ivez ==
* [[Iliz-veur Naoned]]
* [[Enez Naoned]]
* [[Istor Naoned]]
** [[Listenn maered Naoned]]
** [[Kastell Duged Breizh]]
** [[Embann Naoned]], embann gant ar roue gall [[Herri IV]], sinet e Naoned en 1598.

==Liammoù diavaez==
{{Commonscat|Nantes}}
{{Wikeriadur|Naoned}}
*{{fr}} [https://web.archive.org/web/20200806014804/https://metropole.nantes.fr/ metropole.nantes.fr], lec'hienn ofisiel Naoned Meurgêr ha kêr Naoned

== Levrlennadur ==
* Adolphe Joanne : ''Géographie du département de Loire-Inférieure''. Librairie Hachette et Cie. 1884
* Pol Potier de Courcy : ''Nobiliaire et armorial de Bretagne''. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
* Erwan Vallerie : ''Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus.'' An Here. 1995

== Notennoù ha daveoù ==
{{Daveoù}}

[[Rummad:Kumunioù Liger-Atlantel]]
[[Rummad:Kumunioù Bro-Naoned]]
[[Rummad:Pennlec'hioù departamantoù Bro-C'hall]]
[[Rummad:Naoned|*]]