Mac'hagnerezh reizhel benel
Ar Mac'hagnerezh reizhel benel a vez graet eus an holl obererezhioù graet evit tennañ ul lodenn eus an organ reizhel diavaez a vez gant ar merc'hed. Ar boazioù-se a adkaver en Afrika, Azia ha Reter-neshañ. Heuliañ a ra ivez ar fiñvoù denel hag adkavet e vez hiziv-an-deiz e lec'hioù a na oant ket boaz gant an doareoù-se (Europa, Stadoù-Unanet Amerika da skouer)[1]. An UNICEF a lak war-raok e vefe bet evit ar bloavezh 2016 war-dro 200 milion a vaouezed gouzañverezed e 30 bro (27 en Afrika, Indonezia, Kurdistan Irak ha Yemen). Ar merc'hed oadet a 14 vloaz pe nebeutoc'h a vez 44 milion eus an hollad mac'hagnet[2].
Disheñvel eo an oberiadurioù mac'hagnerezh reizhel benel hervez ar strolladoù pe kornioù-bro. Gellout a ra bezañ kleizennañ pe troc'hañ ar c'hwipig a-bezh. Adkavet e vez ivez an ezskej (troc'hañ ar muzelloù) betek gwelet ar muzelloù gwriet. Ar mac'hagnerezh reizhel benel na zegas ket mat e-mod ebet evit ar yec'hed. Degas a reont kudennoù lies d'ar gouzañverezed evel kolloù gwad e-pad ha goude ar mac'hagnañ, bilimadurioù troazhañ, kudennoù reizhañ, poanioù dibad, disken ar c'hoant reizh ha kudennoù e-pad ar gwilioudiñ. Dre an doareoù da gas da benn an obererezhioù mac'hagnañ-se e vez ul lod eus ar vaouezed hag a varv e-pad pe nebeut amzer goude.
En desped d'ar poanioù, marvioù, degaset gant ar Mac'hagnerezh reizhel benel e vez tud er vroioù diorreet o tifenn an doareoù-se d'ober dre ma vefe un doare da zoujañ da hengounioù tud a orin all memes er vroioù lec'h ma ne oa ket graet seurt mac'hagnañ. E 2016 n'eus nemet 30 bro o kaout sifroù ofisiel war ar mac'hagnerezh reizhel benel.
Tabutoù a-enep an difenn
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]An denoniour stadunanat Eric Silverman en doa skrivet e 2004 e oa deuet da vezañ ar mac'hagnerezh reizhel benel « un dalc'h reizhek deuet war-wel e-kreiz an anthropologiezh a-vremañ ». Lod denoniourien o deus bet tamallet d'ar stourmerien enebet d'ar mac'hagnereizh reizhel benel da vezañ "trevadennerien sevenadurel". Enebet e oa bet dezho da vezañ tud gant ur skiant a-vat ispriziet o nac'hañ diaz gwirioù hollvedel Mab-Den. Evit ar re a-sav a-du gant ar mac'hagnerezh ez eo chomet ar re enebet hep kemer e kont an endroadur sevenadurel lec'hel, o klask tamalañ drouk ar gerent a vefe stanket gant an hengounioù.