Gwelet an tarzh evit Lyon

{{Infobox kumunioù Frañs
| anv = Lyon
| anvYezh = 
| Yezh = 
| anvOfisiel = 
| skeudenn = Lyon-Paysages.jpg
| alc'hwez = En nec'h : ar c'hreiz-kêr gwelet eus Fourvière. E kreiz : Pont Bonaparte diouzh an noz ha Pont Lafayette. En traoñ : ''Place Bellecour'' gant penn-iliz Itron-Varia hag an tour metalek war dorgenn Fourvière en dalenn diwezhañ.
| ardamezioù = Blason Ville fr Lyon.svg
| logo = 
| bro = 
| rannvro = [[Auvergne-Rhône-Alpes]] <small>''([[prefeti]])''</small>
| departamant = [[Metropol Lyon]] <small>(sez)</small>
| arondisamant = [[Arondisamant Lyon|Lyon]] <small>''([[pennlec'h]])''</small>
| kanton = 
| etrekumuniezh = 
| bro velestradurel = 
| cp = eus 69001 betek 69009
| maer = Grégory Doucet (EELV)
| amzer-gefridi = 2020-2026
| gorread = 47.87
| hedred = 4.842223
| ledred = 45.759723
| uk = 
| ubi = 162
| ubr = 305
| lec'hienn web = [http://www.lyon.fr www.lyon.fr]
| kartenn ebet = nann
}}
'''Lyon''' (''Liyon'' en [[arpitaneg]]) zo ur gêr vras e reter [[Bro-C'hall]], etre an [[Torosad Kreiz]] hag an [[Alpoù]]. Kêr-benn ar [[Galia]]où e oa e-pad an [[impalaeriezh roman]]. Pennlec'h [[Metropol Lyon]] eo (59 kumun), hag ivez hini ar rannvro c'hall hag ar [[prefedelezh]] [[Auvergne-Rhône-Alpes]]. Trede kêr vrasañ Bro-C'hall eo, war-lerc'h [[Pariz]] ha [[Marselha]], gant 516 092 a annezidi e 2017.

Brudet e oa Lyon gant ar [[sidanerezh]] gwechall, ha bremañ gant ar [[gwiaderezh]], ar [[kimiezh|c'himiezh]] hag industriezh ar skeudenn. Sez [[Interpol]] eo abaoe 1989.
== Douaroniezh ==
Emañ Lyon e kember div stêr vras : ar [[Ron]] hag ar [[Saône]]. Etre daou dorosad bras emañ : er c'hôrnog e kaver [[Torosad Kreiz]], hag er reter an [[Alpoù]].

Un [[hinad hantergevandirel]] levezonet gant an [[hin greizdouarel]] he deus. Amzer tomm hag arnevus ez eus en hañv, amzer rip (yen ha sec'h) er goañv. Glav a ra muioc'h en hañv eget en goañv eta. Erc'h a zo 20 deiz ar bloaz well-wazh.

== Anv ==
Staliet e oa eno ar Galianed abaoe pell. E [[-43|43 araok JK]] e oa savet un drevadenn roman, anvet ''Colonia Copia Felix Munatia Lugdunum'' ha goude ''Colonia Copia Claudia Lugdunensium''<ref>Pierre Wuilleumier : ''Lyon, métropole des Gaules''. Les Belles Lettres. 1953</ref>. Lugdunum e oa he anv galianroman goude se, en enor d'an doue keltiek [[Lug]]. Al lodenn all eus an anv a zeu eus ''[[dun]]os'' hag a dalv ''kreñvlec'h, torgenn'' e keltieg kozh.

== Ardamezioù ha sturioù ==
''En gul, e leon en argant ; e gab en glazur karget gant teir flourdilizenn en aour''. Dont a ra eus mare ar Grennamzer. Daskemmet e oa gant roueed Bro-C'hall, ha goude gant Nabulio Buonaparte ha pennoù all war e lerc'h a-hed an XIXvet kantved. Meur a sturiad a c'hall bezañ roet d'ar gêr, evel hemañ : ''Virtute duce, comite fortuna'' da lâret eo "Vertuz da heñcher (a dalv) berzh-mat da gompagnun". Anavezet eo ivez ar youc'h brezel en [[arpitaneg]] ''Avant ! Avant ! Lion le melhor !'' (A-raok ! A-raok ! Lyon an hini gwellañ !) eus ar « rebeyne », ur gabaduilh e 1269.

Paeroniet eo ar gêr gant santez [[Blandina]], merzourez ar Gristenien gentañ.

== Istor ==
=== {{XXvet kantved}} ===
Serret e oa [[Jean Moulin]], penn ar [[Rezistañs C'hall]], e [[Caluire]], e bannlev Lyon. D'ar 26 a viz Mae 1944 e oa bombezet ar gêr gant kirri-nij [[Kevredidi an Eil Brezel-bed|ar Re Gevredet]]. Dieubet e oa d'an 3 a viz Gwengolo 1944.
== Monumantoù ha traoù heverk ==
* an ti-kêr,
* an opera,
* [[Penniliz Itron-Varia Fourvière]] war torgenn Fourvière, eus fin an XIX{{Vet}} kantved,
* park an Penn Aour.
== Emdroadur ar boblañs 1793-2009 ==
<timeline>
Colors=
  id:lightgrey value:gray(0.9)
  id:darkgrey value:gray(0.7)
  id:sfondo value:rgb(1,1,1)
  id:barra value:rgb(0.7,0.9,0.7)
ImageSize  = width:800 height:350
PlotArea   = left:50 bottom:30 top:30 right:50
DateFormat = x.y
Period =from:0 till:600000
TimeAxis   = orientation:vertical
AlignBars  = justify
ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:100000 start:0
ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:20000 start:0

BackgroundColors = canvas:sfondo
BarData=
  bar:1791
  bar:1792
  bar:1793
  bar:1794
  bar:1795
  bar:1796
  bar:1797
  bar:1798
  bar:1799
  bar:1800 text:1800
  bar:1801
  bar:1802
  bar:1803
  bar:1804
  bar:1805
  bar:1806
  bar:1807
  bar:1808
  bar:1809
  bar:1810
  bar:1811
  bar:1812
  bar:1813
  bar:1814
  bar:1815
  bar:1816
  bar:1817
  bar:1818
  bar:1819
  bar:1820 text:1820
  bar:1821
  bar:1822
  bar:1823
  bar:1824
  bar:1825
  bar:1826
  bar:1827
  bar:1828
  bar:1829
  bar:1830
  bar:1831
  bar:1832
  bar:1833
  bar:1834
  bar:1835
  bar:1836
  bar:1837
  bar:1838
  bar:1839
  bar:1840 text:1840
  bar:1841
  bar:1842
  bar:1843
  bar:1844
  bar:1845
  bar:1846
  bar:1847
  bar:1848
  bar:1849
  bar:1850
  bar:1851
  bar:1852
  bar:1853
  bar:1854
  bar:1855
  bar:1856
  bar:1857
  bar:1858
  bar:1859
  bar:1860 text:1860
  bar:1861
  bar:1862
  bar:1863
  bar:1864
  bar:1865
  bar:1866
  bar:1867
  bar:1868
  bar:1869
  bar:1870
  bar:1871
  bar:1872
  bar:1873
  bar:1874
  bar:1875
  bar:1876
  bar:1877
  bar:1878
  bar:1879
  bar:1880 text:1880
  bar:1881
  bar:1882
  bar:1883
  bar:1884
  bar:1885
  bar:1886
  bar:1887
  bar:1888
  bar:1889
  bar:1890
  bar:1891
  bar:1892
  bar:1893
  bar:1894
  bar:1895
  bar:1896
  bar:1897
  bar:1898
  bar:1899
  bar:1900 text:1900
  bar:1901
  bar:1902
  bar:1903
  bar:1904
  bar:1905
  bar:1906
  bar:1907
  bar:1908
  bar:1909
  bar:1910
  bar:1911
  bar:1912
  bar:1913
  bar:1914
  bar:1915
  bar:1916
  bar:1917
  bar:1918
  bar:1919
  bar:1920 text:1920
  bar:1921
  bar:1922
  bar:1923
  bar:1924
  bar:1925
  bar:1926
  bar:1927
  bar:1928
  bar:1929
  bar:1930
  bar:1931
  bar:1932
  bar:1933
  bar:1934
  bar:1935
  bar:1936
  bar:1937
  bar:1938
  bar:1939
  bar:1940 text:1940
  bar:1941
  bar:1942
  bar:1943
  bar:1944
  bar:1945
  bar:1946
  bar:1947
  bar:1948
  bar:1949
  bar:1950
  bar:1951
  bar:1952
  bar:1953
  bar:1954
  bar:1955
  bar:1956
  bar:1957
  bar:1958
  bar:1959
  bar:1960 text:1960
  bar:1961
  bar:1962
  bar:1963
  bar:1964
  bar:1965
  bar:1966
  bar:1967
  bar:1968
  bar:1969
  bar:1970
  bar:1971
  bar:1972
  bar:1973
  bar:1974
  bar:1975
  bar:1976
  bar:1977
  bar:1978
  bar:1979
  bar:1980 text:1980
  bar:1981
  bar:1982
  bar:1983
  bar:1984
  bar:1985
  bar:1986
  bar:1987
  bar:1988
  bar:1989
  bar:1990
  bar:1991
  bar:1992
  bar:1993
  bar:1994
  bar:1995
  bar:1996
  bar:1997
  bar:1998
  bar:1999
  bar:2000 text:2000
  bar:2001
  bar:2002
  bar:2003
  bar:2004
  bar:2005
  bar:2006
  bar:2009
PlotData=
 color:barra width:10 align:left
 bar:1793 from:0 till: 102167
 bar:1800 from:0 till: 88919
 bar:1806 from:0 till: 102041
 bar:1821 from:0 till: 131258
 bar:1831 from:0 till: 149733
 bar:1836 from:0 till: 150814
 bar:1841 from:0 till: 155939
 bar:1846 from:0 till: 177976
 bar:1851 from:0 till: 177190
 bar:1856 from:0 till: 292721
 bar:1861 from:0 till: 318803
 bar:1866 from:0 till: 323954
 bar:1872 from:0 till: 323417
 bar:1876 from:0 till: 342815
 bar:1881 from:0 till: 376613
 bar:1886 from:0 till: 401930
 bar:1891 from:0 till: 438077
 bar:1896 from:0 till: 466028
 bar:1901 from:0 till: 459099
 bar:1906 from:0 till: 472114
 bar:1911 from:0 till: 523796
 bar:1921 from:0 till: 561592
 bar:1926 from:0 till: 570840
 bar:1931 from:0 till: 579763
 bar:1936 from:0 till: 570622
 bar:1946 from:0 till: 460748
 bar:1954 from:0 till: 471270
 bar:1962 from:0 till: 528535
 bar:1968 from:0 till: 527800
 bar:1975 from:0 till: 456716
 bar:1982 from:0 till: 413095
 bar:1990 from:0 till: 415487
 bar:1999 from:0 till: 445452
 bar:2006 from:0 till: 472305
 bar:2009 from:0 till: 479803
  text:
</timeline>
''Mammennoù Cassini-EHESS hag EBSSA''

500 715 a annezidi a oa e 2013, 516 092 hervez an niveradeg diwezhañ e 2017. En tolpad kumunioù zo en-dro dezhi e oa 1.648.216 a dud e 2013, ha 1 659 001 e 2017 (eil [[unvez kêrel]] Frañs eo). Eil [[tolead kêr]] ar vro eo ivez, gant 2 326 223 a annezidi e 2017.

== Melestradurezh ha politikerezh ==
[[Edouard Herriot]] a oa maer ar gêr eus 1905 betek 1957 (war-bouez an eil Brezel Bed). 9 arondisamant he deus Lyon hiziv. 

[[Gérard Collomb]] a oa ar maer eus 2001 betek 2020 (war-bouez etre 2017 ha 2018). E-barzh ar [[Strollad Sokialour Gall]] e oa araok mont e-barzh [[La République En Marche !]], luskad ar prezidant [[Emmanuel Macron]].
== Tud ==
An impalaer roman [[Glaoda Iañ|Klaod I<sup>añ</sup>]], mab [[Drusus Decimus Nero]] hag [[Antonia ar Yaouankañ|Antonia ''ar Yaouankañ'']], a oa ganet e ''Lugdunum'' d'ar 1<sup>añ</sup> a viz Eost 10 kent J.K.

Tud brudet all ganet eno : 
* [[André-Marie Ampère]], jedoniour ha fizikour gall, e 1775,
* Ar barzh [[Antoine de Saint-Exupéry]] e 1900,
* [[Maurice Jarre]] e 1924 hag e vab [[Jean-Michel Jarre]] e 1948,
* an aktour ha filmaozer [[Alexandre Astier (filmaozer)|Alexandre Astier]] e 1974.

== Gevelliñ ==
Ar c'hêrioù gevellet gant Lyon :
{|
|- valign="top"
|
* [[Beersheba]], {{Israel}}
* [[Birmingham]], {{Bro-Saoz}} abaoe 1951
* [[Curitiba]], {{Brazil}}
* [[Guangzhou]], {{Republik Pobl Sina}} abaoe 1988
* [[Milano]], {{Italia}} abaoe 1966
* [[Saint Louis (Missouri)|Saint Louis]], [[Missouri]], {{SUA}} abaoe 1975
* [[Philadelphia]], {{SUA}}
* [[Frankfurt]], {{Alamagn}} abaoe 1960
* [[Leipzig]], {{Alamagn}} abaoe 1981
|
* [[Yokohama]], {{Japan}} abaoe 1959
* [[Kutaisi]], {{Jorjia}} abaoe 2006
* [[Yerevan]], {{Armenia}}
* [[Łódź]], {{Polonia}} abaoe 1992
* [[Montreal]], {{Kebek}}, {{Kanada}} abaoe 1989
* [[Göteborg]], {{Sveden}}
* [[Pécs]], {{Hungaria}}
* [[Craiova]], {{Roumania}} abaoe 1992
|}
== Levrioù talvoudus ==
== Liammoù diavaez ==
* {{fr}} [http://www.lyon.fr/ Lec'hienn an ti-kêr]
* {{fr}} [http://www.grandlyon.com/ Lec'hienn kumuniezh-kêr Lyon]
* {{fr}} {{en}} [http://www.lyon-france.com/ Lec'hienn ofis an douristed Lyon]
== Daveoù ha notennoù==
<references/>

[[Rummad:Kêrioù ha kêriadennoù Bro-C'hall]]
[[Rummad:Pennlec'hioù departamantoù Bro-C'hall]]
[[Rummad:Kumunioù Rhône]]
[[Rummad:Lyon]]