Gwelet an tarzh evit Luger P08


{| class="infobox" 
{{Infobox/Titl|Luger P08|696969|talbenn defaut|FFF}}
|-
| colspan="2" style="text-align:center; line-height: 1.5em;" |[[Restr:Luger P08 (6971793777).jpg|liamm=Restr:Luger P08 (6971793777).jpg|alt=Skeudenn ar pennad Luger P08|frameless|280x280px]] <br /><br />Luger P08
   |-
! colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#696969; color:#FFF" |Kinnig
|-
! scope="row" |Bro
|[[Restr:Flag_of_the_German_Empire.svg|liamm=Fichier:Flag_of_the_German_Empire.svg|border|class=noviewer|20x20px|Banniel an Impalaeriezh alaman]] </span>[[Impalaeriezh Alaman]]</span></span>
|-
! scope="row" |Mont en-dro
|Pistolenn damaotomatek
|-  
! scope="row" |[[Munision|Munisionoù]]
|[[7,65 × 21 mm Parabellum|7,65 Parabellum]] (da gentañ)<br>[[9 × 19 mm Parabellum]]
|-
! scope="row" |Produerien
|Deutsche Waffen und Munitionsfabriken<br>Waffenfabrik Bern, Krieghoff<br>Mauser<br>Arsanailh Spandau <br>Simson<br>Vickers<br>Royal Prussian Rifle Factory Erfurt<br>[[Colt's Manufacturing Company]]
|-
! scope="row" |Mare implij
|1904–1953 (Alamagn)
|-
! colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#696969; color:#FFF" |Pouez ha muzulioù
|-
! scope="row" |Mas (hep kartouchenn)
|0,871 kg
|-
! scope="row" |Hirder
|222 mm
|-
! scope="row" |Hirder ar c'hanol
|100, 120 pe 200 mm hervez ar stumm
|-
! colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#696969; color:#FFF" |Perzhioù all
|-
! scope="row" |Hed-tenn pleustrek
|50 m
|-
! scope="row" |Tizh mont e-maez ar boledoù
|Etre 350 ha 400 m/s
|-
! scope="row" |Endalc'h
|8 kartouchenn
|-
! scope="row" |Adstummoù
|Gwelet ar pennad
|-
! colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#696969; color:#FFF" |Lezenn
|-
! scope="row" |Rummad e Bro-C'hall
|B
|-
|}
[[Restr:Luger-M1900.jpg|thumb|Al Luger 1900 suis e kalibr 7.65 mm Parabellum, hendad al Luger P08.]]
[[Restr:Luger_carbine_new_noBG.jpg|thumb|Luger Model 1900 Karabiner.]]
[[Restr:Luger_cutaway.jpg|thumb|Tresadenn droc'h ar bistolenn Luger 9 mm gant Georg Luger (breved 1908).]]
Al '''Luger Parabellum''' zo unan eus ar [[Pistolenn|pistolennoù damaotomatek]] kentañ. Ijinet e voe en [[Impalaeriezh alaman|Impalaeriezh Alaman]] e 1898 gant [[Georg Luger]]. Produet e voe gant an embregerezh alaman [[Deutsche Waffen- und Munitionsfabriken]] eus 1908 betek 1942, hag adalek ar bloavezhioù 1970 gant [[Mauser]].

== Istor ==
Savet e voe ar P08 e 1898 gant Georg Luger diwar ar bistolenn [[Borchardt C93]]. Kambret e oa da gentañ e e [[7,65 × 21 mm Parabellum|7,65 mm Parabellum]], ur [[munision]] deveret eus ar [[7,65 × 25 mm Borchardt|7,65 mm Borchardt]] implijet er bistolenn Borchardt C93. Diwar c'houlenn implijerien a veaje alies en [[Afrika]] e voe azasaet he c'hambr evit degemer munisionoù [[9 x 19 mm Parabellum|9 mm Parabellum]] galloudusoc'h a-enep loened gouez ar c'hevandir. An daou [[Kalibr (armoù-tan)|galibr]] a voe implijet er penn-kentañ.

E 1904 e voe dibabet ar bistolenn evel arm standart gant ar [[Kriegsmarine]] dindan an anv '''P04'''. E ganol (152 mm) a oa un tamm hiroc'h evit hini ar P08 hag ur c'houch div bellder a oa (100 metr ha 200 metr). Pezhioù zo er P04 n'haller ket montañ war ar P08.

An arme alaman a zibabas an adstumm '''P08''' kambret e 9 mm dezhi ur c'hanol 102 mm. Evit soudarded ar c'hanolierezh e voe dibabet un adstumm all, hiroc'h e c'hanol (203 mm), anvet '''LP08''' (''Lange Pistole 08'') ha lesanvet '''Luger kanolierezh'''<ref>{{En}} BODINO Mauro, ''[http://www.lugerlp08.com/the%20artillery%20luger%20-%20introductory%20article.htm Introductory article]'' war ''The Artillery Luger'' (lennet d'ar 24/01/2024)</ref>. Adstummoù all a voe savet ivez evit ar siviled, da skouer unan "[[karabinenn]]" dezhi ul [[Lamm (arm-tan)|lamm]] a c'halled distagañ.

Dont a ra hec'h anv ''Parabellum'' eus an dro-lavar latin ''Si vis pacem, para bellum'' (Ma fell dit kaout peoc'h, aoz ar brezel). Lizherennoù kentañ niverenn delegraf an embregerezh armoù DWM (Deutsch Waffen und Munitionen Fabrik) e oa ivez.

Emporzhiet e voe e [[Stadoù-Unanet Amerika]] gant an embregerezh [[Stoeger]], a roas an anv ''Luger'' dezhi hag a savas stummoù all anezhi e [[.22 Long Rifle]] da skouer. Ar [[Romant polis|romantoù polis]] hag ar filmoù amerikan a vrudas an anv '''Luger''' a vez implijet kalz eno. Ar munisionoù 7,65 mm Parabellum ha 9 mm Parabellum a zo anvet .30 Luger ha 9 Luger eno evit ar memes abeg. Diwar levezon ar soudarded amerikan deuet da Europa da vare an [[Eil Brezel-bed]] hag a-drugarez da filmoù [[Hollywood]] e raer kalz gant an anv-mañ en Europa abaoe ar bloavezhioù 1950 ha 1960.

Implijet e voe an arm er [[Brezel-bed kentañ|Brezel-bed Kentañ]] koulz hag en Eil Brezel-bed gant an arme alaman. Bet eo bet arm-dorn standart en Alamagn hag e Suis. E Frañs e voe pourveziet an [[Archeriezh vroadel|Archeriezh Vroadel]], an [[Tirlu gall|Tirlu]] ha Prefeti Polis Pariz ganti etre 1945 ha 1955. Ar 5.000 arm implijet a zeue evel ar [[Walther P38]] eus an uzinoù Mauser seizet gant Bro-C'hall.

== Implijerien ofisiel al Luger P08 (9 mm Parabellum) ==

* {{Aljeria}}
* {{Alamagn}} : eus 1908 betek 1945 en arme hag er polis
* Alamagn ar Reter : goude 1945 evit ar polis
* {{Bolivia}}
* Bro-C'hall
* Bulgaria
* Chili
* Taiwan : a-raok 1949
* {{Estonia}} : etre 1919 ha 1939
* {{Finland}} : '''M/23PB''' gant ur c'hanol 9 mm nevez
* Gres
* Iran : stummoù '''1314''' ha '''Lange P08''' (goude 1935)
* Israel
* {{Iwerzhon}}
* Libia : adalek 1951
* {{Liban}}
* Norvegia: goude 1945
* Pologn : goude 1945
* Portugal : '''M/910''' ha '''M/943'''
* Roumania : goude 1945
* Spagn : da vare [[brezel Spagn]]
* Tchad : Archeriezh goude 1960
* Turkia : 1934
* {{URSS}} : goude 1945, armoù tapet digant ar [[Wehrmacht]]
* Yougoslavia : goude 1945

== Sevenadur ==
Daoust dezhi bezañ bet implijet gant broioù all hag e prantadoù all eus an Istor eo stag al Luger P08 ouzh skeudenn an ofiserien alaman da vare an Eil Brezel-bed. Arouezioù-trec'h priziet e oant en arme amerikan : soudarded zo a oa prest da baeañ sammadoù uhel evit degas unan gante d'ar gêr<ref>''"The most eagerly sought trophies were Luger pistols. If anyone wanted a Luger, one officer remarked, he had to ‘shoot the German himself and catch him before he fell’. Back at the beach sailors were paying $135 and there was talk of offers as high as $250, a great deal of money at the time. An enterprising sergeant from the 2nd Armored Division brought back to the beach a truck-load of captured weapons and bartered them for 100 pounds of instant coffee, a commodity which American tank troops regarded as body fuel."'' e ''D-Day : The battle for Normandy'', BEEVOR Anthony, Penguin Books 2009</ref>. An arm a c'haller implijout e meur a c'hoari video, en o zouez ar rummadoù brudet ''[[Medal of Honor|Medal of Honor,]] [[Call of Duty]]'' pe ''[[Battlefield (heuliad c'hoarioù video)|Battlefield]]''.

== Levrlennadur ha liammoù diavaez ==

* {{Fr}}HENROTIN Gérard, ''La Connaissance du Luger'', Éditions H&L - HLebooks.com,1996
* {{Fr}} MALHERBE Michel, ''Les Pistolets Luger'', Crépin-Leblond, 2009
* {{Fr}} Diellfilmoù ''Histoire du Parabellum de Luger :'' [https://www.youtube.com/watch?v=JZH-b35xtYM 1898-1918] ha [https://www.youtube.com/watch?v=7ACesx68Kns 1918 - hiziv] war ar chadenn ''Le feu aux poudres''

== Daveennoù ==

<references />{{Porched:Armoù-tan}}
[[Rummad:Armoù an Eil Brezel-bed]]
[[Rummad:Armoù ar Brezel-bed Kentañ]]
[[Rummad:Armoù Alamagn]]
[[Rummad:Armoù-tan]]
[[Rummad:Pistolennoù]]
[[Rummad:Armoù alaman ar Brezel-bed Kentañ]]
[[Rummad:Armoù alaman an Eil Brezel-bed]]