Ourgouilh

An ourgouilh, hervez Pieter Brueghel gozh

Ar varzhez Ono no Komachi o prederiañ diwar-benn an ourgouilh hag ar rogoni he devoa ouzh hec'h amourouzien pa oa yaouank ha koant. (Ukiyo-e "Cem aspectos da Lua", número 7 de Tsukioka Yoshitoshi - 1886)

Skeudenn al lorc'h ouzh porched ar c'hreisteiz en iliz-veur Chartres, e Bro-C'hall.

An ourgouilh, pe al lorc'h, unan eus ar seizh pec'hed kapital hervez an Iliz katolik, eo soñj an den a gav dezhañ eo uheloc'h e dalvoudegezh eget hini ar re all.

An dud lorc'hus ne vezont ket karet dre ma vezont faeus ouzh ar re all.

Gerioù niverus

Niverus a-walc'h eo ar gerioù a denn d'an ourgouilh, marteze dre ma n'eo ket ur si peurdianav d'ar vrezhonegerien.

Ouzhpenn ar gerioù ourgouilh ha lorc'h (pe lorc'hentez) e kaver :

• ar balc'hder
• ar bosac'h
• ar rogoni,
• an uhelegezh.

Vertuz enebet

Ouzh an ourgouilh ec'h eneber an uvelded, pe an izelegezh, vertuzioù priziet er gatoligiezh.

Troioù-lavar

Eus un den leun a ourgouilh e larer alies

• e vramm uheloc'h eget e revr
• ez eo uhel ar c'haoc'h en e revr
• ez eo uhel an tamm gantañ

Troet eo an den lorc'hus da vrabañsal, pe da fougeal, da fogasiñ, ha neuze e lavarer diwar e benn

• e kan re uhel e gilhog
• ez eus un ton ennañ
• ez eo ur sac'h-c'hwezh pe ur sac'h-kaoc'h
• ez eo c’hwezet evel un touseg

Krennlavar

• Lorc'hig voan, Muioc'h a voged evit a dan.